12 năm sau sự kiện 11-9

12 năm đã trôi qua kể từ khi những kẻ khủng bố thực hiện vụ tấn công kinh khủng nhất ngay trên đất Hoa Kỳ vào ngày 11-9-2001. Trong dịp tưởng niệm sự kiện này, tờ Washingtonpost đã điểm lại những biến đổi quan trọng của Hoa Kỳ và thế giới sau vụ khủng bố.

Thay đổi ở Hoa Kỳ

Sau vụ khủng bố năm 2001, chính quyền Tổng thống Hoa Kỳ George W. Bush đã nhanh chóng tiến vào Afghanistan dưới danh nghĩa săn lùng Osama bin Laden và chống Taliban. Với cáo buộc liên quan đến vũ khí hủy diệt hàng loạt, Lầu Năm Góc đưa quân tới Iraq.

Phải mất hơn 9 năm nhưng cuối cùng ngày 2-5-2011, Hoa Kỳ cũng đã tìm thấy và tiêu diệt Osama bin Laden. Tuy nhiên, mối đe dọa của chủ nghĩa khủng bố vẫn còn, những nhóm liên quan đến al-Qaeda nổi lên ở Trung Đông và châu Phi.

Trên nền đổ nát của World Trade Center 12 năm trước sẽ mọc lên 4 tòa tháp mới.

Trong khi đó, việc Hoa Kỳ sử dụng máy bay theo dõi không người lái, tấn công bằng tên lửa và những trại tù bí mật ở Afghanistan, Iraq và Guantanamo đã gây ra nhiều phản ứng phẫn nộ trên thế giới.

Nhưng Hoa Kỳ tuyên bố rằng các biện pháp bất thường là cần thiết để giữ cho Hoa Kỳ được an toàn. Về dân chủ, sau vụ 11-9 người dân thấy cuộc sống của mình bị chính phủ can thiệp nhiều hơn, từ siết chặt các quy định hàng không cho tới tăng cường giám sát internet và điện thoại. Ngân sách tình báo đã tăng vọt lên 52,6 tỷ USD trong năm 2013.

Cuộc chiến chống khủng bố khiến Hoa Kỳ nhanh chóng ngập trong nợ nần. Hoa Kỳ đạt thặng dư ngân sách lần cuối cùng vào năm tài chính 2001. Hiện tại, nợ quốc gia của Hoa Kỳ đã vượt quá con số 16.700 tỷ USD, chia đều ra mỗi người dân phải gánh khoản nợ 53.000USD.

Không riêng gì Hoa Kỳ, các nền kinh tế lớn châu Âu và Nhật Bản cũng nợ ngập đầu. Trên mặt trận năng lượng, Hoa Kỳ đã bớt phụ thuộc vào dầu mỏ hơn nhờ vào những tiến bộ công nghệ khai thác và chính sách mới, hoạt động sản xuất khí tự nhiên làm nhiên liệu thay thế đã lên mức cao nhất trong nhiều thập niên.

Trong khi đó, năm 2012 đánh dấu tỷ lệ người da trắng trong dân số Hoa Kỳ xuống thấp nhất trong lịch sử. Dữ liệu điều tra dân số cho thấy số người da trắng chết đi nhiều hơn số được sinh ra, tình trạng này xảy ra sớm hơn 1 thập niên so với dự đoán. Nhóm phát triển nhanh nhất là người Mỹ đa chủng tộc.

Trên thế giới

Trên thế giới, người ta chứng kiến một làn sóng phản đối các chính phủ nổi lên khắp nơi. Người dân Tunisia, Libya và Ai Cập lật đổ sự cầm quyền lâu năm của các nhà lãnh đạo được quân đội hậu thuẫn. Người biểu tình và những kẻ nổi dậy cũng rầm rộ khuấy động Syria, Yemen và Bahrain.

Song hành với những cuộc nổi dậy là sự bùng nổ của Twitter, G-chat, Facebook và các phương tiện truyền thông xã hội tại các nước bị kiểm soát chặt chẽ trên toàn thế giới.

Các phương tiện đó là nơi hoạt động của những người bị từ chối cấp phép in ấn hay phát sóng. Hàng ngàn người đã theo dõi những cuộc biểu tình ở Iran, Ai Cập và video từ Syria thông qua các mạng xã hội. Mô hình truyền thông này đang diễn ra trên toàn thế giới, từ Trung Quốc đến Brazil, được tiếp sức bởi sự bùng nổ của điện thoại thông minh.

Từ năm 2005 đến năm 2013, Tổng thống Iran Mahmoud Ahmadinejad hăng hái chống đối Israel cùng đồng minh Hoa Kỳ; hỗ trợ Tổng thống Syria Bashar al-Assad, nhóm Hezbollah và theo đuổi tham vọng hạt nhân. Tuy nhiên, đầu tháng này, Tổng thống mới và Bộ trưởng Ngoại giao của Iran đã gây ngạc nhiên lớn khi lên Twitter chúc người Do Thái 1 năm mới hạnh phúc.