''Hồ sơ Panama'' chấn động tham nhũng các nhà lãnh đạo

(SGGPO).- Các hãng tin khắp trên thế giới ngày 3-4 đồng loạt công bố cuộc điều tra kéo dài một năm dựa trên kho khổng lồ hàng triệu tài liệu mật bị rò rỉ tiết lộ liên quan tham nhũng và những hợp đồng kinh doanh có vấn đề của các nhà lãnh đạo thế giới, chính trị gia, ngôi sao thể thao, cùng nhiều tên tuổi khác.

(SGGPO).- Các hãng tin khắp trên thế giới ngày 3-4 đồng loạt công bố cuộc điều tra kéo dài một năm dựa trên kho khổng lồ hàng triệu tài liệu mật bị rò rỉ tiết lộ liên quan tham nhũng và những hợp đồng kinh doanh có vấn đề của các nhà lãnh đạo thế giới, chính trị gia, ngôi sao thể thao, cùng nhiều tên tuổi khác.

 

Báo Đức Süddeutsche Zeitung ngày 3-4 cho biết, hơn một năm trước báo đã nhận được từ một nguồn tin giấu tên các tài liệu nội bộ mã hóa của Mossack Fonseca, một công ty ở Panama chuyên bán các công ty vỏ bọc hải ngoại khắp thế giới.

Đây có thể là vụ rò rỉ thông tin mật lớn nhất thế giới với khoảng 11,5 triệu tài liệu bị rò rỉ - tương đương 2,6 terabyte dữ liệu - liên quan 214.000 công ty vỏ bọc trong khoảng thời gian từ giữa thập niên 1970 cho đến năm 2016 này.

Các tài liệu bị rò rỉ, được mệnh danh là "Hồ sơ Panama", chủ yếu là các email, tập tin PDF, các tập tin hình ảnh của Mossack Fonseca, một trong những nhà cung cấp lớn nhất các dịch vụ tài chính hải ngoại.

Süddeutsche Zeitung cho biết: "Dữ liệu cung cấp những hiểu biết hiếm hoi về một thế giới chỉ có thể tồn tại trong bóng tối. Nó chứng minh cách mà một ngành công nghiệp toàn cầu, dẫn đầu bởi các đại gia ngân hàng, hãng luật, công ty quản lý tài sản, bí mật quản lý tài sản của những người giàu có và nổi tiếng trên thế giới".
Süddeutsche Zeitung đã chia sẻ thông tin nhận được với Hiệp hội Quốc tế các nhà báo điều tra (ICIJ) và hơn 100 tờ báo ở gần 80 quốc gia. Trong một năm qua, gần 400 nhà báo đã nghiên cứu kỹ lưỡng các tài liệu. Một số kết quả nghiên cứu được công bố vào chủ nhật 3-4 đã gây chấn động.

Theo BBC, các tài liệu bị rò rỉ tiết lộ thông tin liên quan 72 đương kim lãnh đạo hay cựu lãnh đạo của nhiều quốc gia, gồm Tổng thống Syria Bashar al-Assad, cựu Tổng thống Ai Cập Hosni Mubarak, cựu lãnh đạo Libya Muammar Gaddafi. Các tài liệu rò rỉ tiết lộ Thủ tướng Iceland Sigmundur Gunnlaugsson đã tích trữ hàng triệu USD đầu tư trong các ngân hàng lớn Iceland qua một công ty hải ngoại.

The Guardian cho biết, các trợ lý của Tổng thống Nga Vladimir Putin đã bí mật chuyển 2 tỷ USD vào các tài khoản hải ngoại.

Sueddeutsche Zeitung nói Juan Pedro Damiani, luật sư người Uruguay là chủ tịch đội bóng đá nổi tiếng nhất nước này và là một chuyên gia về đạo đức của FIFA, đã quản lý các công ty mà thông qua đó các thành viên FIFA có thể đã nhận hối lộ.

Sở hữu một công ty vỏ bọc vô danh không phải bất hợp pháp và cũng khá dễ dàng để lập một công ty như vậy. Công ty vỏ bọc cho phép chủ sở hữu tích trữ tài sản với sự giám sát tối thiểu của chính phủ. Một số công ty được sử dụng để trốn thuế - đặc biệt ở những thiên đường thuế, là những quốc gia đánh thuế doanh nghiệp nước ngoài rất thấp hoặc không đánh thuế - hay sử dụng cho các hoạt động tội phạm khác.

Những thông tin đầu tiên được công bố ngày 3-4 chỉ mới là bề mặt của các tài liệu bị rò rỉ, được cho là lớn hơn nhiều so với vụ WikiLeaks rò rỉ thông tin ngoại giao của Mỹ trong năm 2010 hay những tiết lộ của Edward Snowden trong năm 2013. Một số lớn thông tin chưa công bố của Hồ sơ Panama sẽ tiếp tục nhỏ giọt đều đặn và có khả năng đưa đến nhiều vụ buộc tội.

''Hồ sơ Panama'' là gì?

Sueddeutsche Zeitung, tờ báo ở Munich, Đức, hơn một năm trước đã nhận được từ một nguồn tin giấu tên kho tài liệu khổng lồ từ cơ sở dữ liệu nội bộ của công ty luật Mossack Fonseca ở quốc gia Trung Mỹ Panama.

Đây là một trong những vụ rò rỉ tài liệu mật lớn nhất thế giới. Hồ sơ Panama bao gồm khoảng 11,5 triệu tài liệu, tương đương 2,6 terabyte dữ liệu, nhiều hơn cả toàn bộ dữ liệu từ các vụ rò rỉ tài liệu mật lớn khác trước đây là Wikileaks, Offshore Leaks, Lux Leaks và Swiss Leaks.

Kho tài liệu, gồm email, tập tin PDF, tập tin hình ảnh liên quan 214.000 công ty vỏ bọc hải ngoại từ giữa thập niên 1970 đến năm 2016, đã được Süddeutsche Zeitung chia sẻ với Hiệp hội Quốc tế các nhà báo điều tra (ICIJ) và hơn 100 tờ báo ở gần 80 quốc gia. Gần 400 nhà báo đã nghiên cứu kỹ lưỡng các tài liệu trong một năm qua trước khi đồng loạt công bố ngày 3-4.''Hồ sơ Panama'' chứa gì?

''Hồ sơ Panama'' phơi bày tài sản của nhiều người, từ các nhà lãnh đạo thế giới hiện tại và trước đây đến các tỷ phú, từ những người nổi tiếng đến các ngôi sao thể thao... cùng chi tiết các giao dịch tài chính bí mật của hơn 128 chính trị gia và quan chức khắp thế giới, bao gồm ít nhất 33 cá nhân và công ty bị Chính phủ Mỹ liệt vào các danh sách đen vì những hoạt động bất hợp pháp như kinh doanh với các trùm ma túy Mexico, các nhóm khủng bố hoặc với các quốc gia bị trừng phạt như CHDND Triều Tiên và Iran.

Các ngân hàng lớn thuê các hãng luật như Mossack Fonseca quản lý tài chính cho khách hàng giàu có của họ. Các ngân hàng cũng đứng sau việc lập những công ty vỏ bọc hải ngoại khó lần ra dấu vết ở những thiên đường thuế. Commerzbank, HSBC và Societe Generale nằm trong số khách hàng của Mossack Fonseca. Hồ sơ Panama có tên 29 tỷ phú trong danh sách tỷ phú thế giới của Forbes.

Tài liệu rò rỉ cho thấy cách những người nổi tiếng và giàu có khai thác công ty vỏ bọc hải ngoại và tiết lộ một mô hình chưa từng thấy của tham nhũng trên toàn cầu trong 40 năm qua, bao gồm những âm mưu của các đại gia ngân hàng lập những công ty khó lần ra dấu vết.

''Hồ sơ Panama'' cho thấy cách một ngành công nghiệp toàn cầu của đại gia ngân hàng, hãng luật, công ty quản lý tài sản, bí mật quản lý tài sản của các chính trị gia, người giàu có và nổi tiếng trên thế giới.

Mossack Fonseca làm gì?

Hãng luật trụ sở tại Panama này chuyên về luật thương mại, dịch vụ ủy thác, tư vấn đầu tư và doanh nghiệp quốc tế. Mossack Fonseca là nhà cung cấp lớn thứ tư thế giới về dịch vụ hải ngoại, có mạng lưới toàn cầu với 600 người làm việc tại 42 quốc gia khắp thế giới.

Mossack Fonseca hoạt động chủ yếu tại các thiên đường thuế, đã đăng ký hơn 300.000 công ty, quỹ, hội khắp thế giới, trong đó khoảng một nửa ở quần đảo Virgin thuộc Anh, còn lại ở Panama, Seychelle, Bahama, Samoa... Phần lớn công ty này chỉ tồn tại trên giấy và không có văn phòng hay nhân viên nào.
Theo tài liệu rò rỉ, chỉ từ giữa năm 2007 đến giữa năm 2015, hoạt động quản lý tài sản nội bộ của Mossack Fonseca đã xử lý hơn 4.700 giao dịch với ít nhất 1,2 tỷ USD của khách hàng.

Công ty vỏ bọc hải ngoại là gì?

Còn gọi công ty lá chắn, một trong những hình thức được sử dụng làm phương tiện cho các giao dịch tài chính khác nhau mà không có tài sản hoặc hoạt động đáng kể. Nó cũng có thể là một công ty "ngủ đông" chờ được sử dụng trong tương lai.

Công ty vỏ bọc hải ngoại hầu hết đăng ký ở các quốc gia cung cấp các điều kiện miễn thuế cũng như lỏng lẻo yêu cầu công bố cổ đông, giám đốc và quan trọng nhất là lỏng lẻo yêu cầu công bố chủ sở hữu thực sự của công ty. Chi phí lập một công ty vỏ bọc hải ngoại từ 200-2.000 USD, loại hình công ty phổ biến là "đầu tư" và "quản lý tài sản".

Công ty vỏ bọc hải ngoại là phương tiện hoàn hảo để chuyển tiền lớn qua biên giới không để lại dấu vết. Những năm gần đây, Nga và Trung Quốc đã tìm cách thu hồi hàng tỷ USD do các quan chức tham nhũng chuyển ra nước ngoài bằng cách này.

Công ty vỏ bọc hải ngoại không phải bất hợp pháp. Có nhiều lý do chính đáng để lập công ty vỏ bọc hải ngoại. Doanh nghiệp chuyển tài sản ra nước ngoài vì nhiều lý do khác nhau, như để bảo vệ khỏi bị tội phạm tấn công, để tránh những giới hạn tiền tệ trong nước, hoặc vì lý do thừa kế hay lập kế hoạch tài sản.
Tuy nhiên, công ty vỏ bọc hải ngoại thường được sử dụng làm nơi trốn thuế hay gian lận, chẳng hạn lập một công ty vỏ bọc "rỗng" lấy tên tương tự một tên thực, sau đó đẩy giá lên và bán lại.

Mossack Fonseca nói gì?

Mossack Fonseca bảo vệ hoạt động của mình và phủ nhận các cáo buộc hoạt động bất hợp pháp. Công ty nói sẽ không thảo luận về các trường hợp cụ thể bị cáo buộc sai trái, với lý do bảo mật khách hàng. Mossack Fonseca nói công ty tuân thủ luật chống rửa tiền và thẩm định kỹ lưỡng tất cả khách hàng. Công ty nói lấy làm tiếc vì bất kỳ sự lạm dụng dịch vụ của mình và nỗ lực ngăn chặn. Công ty cho biết không thể đổ lỗi cho những thực thể trung gian, bao gồm các ngân hàng, công ty luật và kế toán.

''Hồ sơ Panama'' có thể đem lại hậu quả gì?

Luật pháp mỗi quốc gia khác nhau, việc xử lý có thể khác nhau và theo các công ước quốc tế liên quan. Nhưng hậu quả chính trị đã bắt đầu. Một nhà lãnh đạo có tên trong Hồ sơ Panama với cáo buộc liên quan các công ty vỏ bọc hải ngoại là Thủ tướng Iceland Sigmundur Gunnlaugsson đang phải đối mặt những kêu gọi bầu cử sớm, The Guardian cho biết.

Các tin khác