Tại đối thoại chuyên đề “Giải pháp tài chính đầu tư đường bộ cao tốc - Lựa chọn kênh tiếp cận”, ông Nguyễn Xuân Bắc, Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng Các ngành kinh tế, NHNN, cho biết tín dụng của các NH đối với các dự án BOT giao thông tăng trưởng mạnh nhất trong giai đoạn 2011-2015.
Đây cũng là thời điểm do nguồn lực công hạn chế, Chính phủ đã ban hành các chính sách khuyến khích đầu tư của khu vực tư nhân, điển hình là khuyến khích đầu tư BOT trong lĩnh vực giao thông.
Tuy nhiên, từ 2016 đến nay, do số lượng các dự án BOT giao thông triển khai ít hơn nên các NH chủ yếu giải ngân đối với các dự án đã cam kết tín dụng trước đây.
Đến 30-6-2021, lượng tín dụng của ngành NH dành cho các dự án BOT giao thông chỉ ở mức 105.000 tỷ đồng, trong đó tập trung lớn nhất vào 2 NH là BIDV và VietinBank. Số liệu từ BIDV cho biết, nhà băng này đã tài trợ vốn cho 33 dự án hạ tầng giao thông với tổng dư nợ xấp xỉ 26.000 tỷ đồng, tương đương khoảng 25% vốn của ngành NH trong lĩnh vực BOT.
Theo đánh giá của NHNN, trong giai đoạn trước, các NH đã dành nguồn vốn tín dụng lớn để tài trợ cho dự án BOT góp phần hiện đại hóa các công trình giao thông phục vụ phát triển kinh tế xã hội. Tuy nhiên hiện nay, bên cạnh ít dự án được triển khai, các NHTM tỏ ra rất thận trọng trong việc cho vay dự án mới.
Bởi do nhiều nguyên nhân nên nhiều dự án BOT không thể trả nợ, NHTM không thu hồi được vốn. Tính đến hết quý II-2021, tỷ lệ nợ xấu đối với BOT giao thông tăng gấp 4 lần so với tỷ lệ nợ xấu chung của nền kinh tế. Hiện nay có khoảng 50% số lượng các dự án do các TCTD tài trợ vốn có doanh thu phí không đạt như phương án tài chính ban đầu, khả năng phát sinh nợ xấu sẽ tiếp tục tăng trong thời gian tới.
Ông Nguyễn Xuân Bắc chia sẻ, các NHTM phải huy động vốn để cho vay nên quyết định giải ngân khoản vay đầu tiên nằm ở việc cho vay không quá rủi ro, sau đó mới tới tính hiệu quả. Nếu có những dự án an toàn hiệu quả, các NH mới sẵn sàng mở hầu bao cho vay. Muốn dự án an toàn hiệu quả, chủ dự bán BOT phải chứng minh được sự minh bạch sức khoẻ tài chính và phải có cơ chế để đảm bảo nguồn thu cho dự án.
