Báo động tình trạng vi phạm thuế

Nở rộ vi phạm thuế

Cuối tuần qua, CTCP Xây dựng Coteccons (CTD) công bố thông tin về 2 quyết định xử phạt vi phạm hành chính về thuế công ty bỏ sót, gồm 1 quyết định từ tháng 6-2017 và 1 quyết định tháng 11-2018.

Cụ thể, qua thanh tra về việc chấp hành pháp luật về thuế (kỳ thanh tra năm 2017), Tổng cục Thuế quyết định truy thu và phạt CTD tổng số tiền hơn 12 tỷ đồng, bao gồm truy thu thuế thu nhập doanh nghiệp gần 5,58 tỷ đồng; truy thu thuế thu nhập cá nhân hơn 48 triệu đồng; phạt hành vi do kê khai sai  dẫn đến thiếu số tiền thuế phải nộp 2,1 triệu đồng; phạt do kê khai sai dẫn đến thiếu số tiền thuế phải nộp hơn 1,92 tỷ đồng; tiền chậm nộp thuế hơn 503 triệu đồng.

Trước đó, hàng chục doanh nghiệp niêm yết cũng công bố thông tin quyết định xử phạt thuế, như CTCP Xây dựng hạ tầng CII (CEE), CTCP Nông nghiệp quốc tế Hoàng Anh Gia Lai (HNG), NHTMCP Ngoại thương Việt Nam (VCB), CTCP Dịch vụ Sài Gòn (SCS), CTCP Sợi Thế Kỷ (STK), CTCP Nafoods Group (NAF), CTCP Tập đoàn Thành Nam (TNI), CTCP Chương Dương (CDC), CTCP Dịch vụ hàng hóa Nội Bài (NCT), CTCP Xây lắp điện 1 (PC1), CTCP Xuất nhập khẩu Quảng Bình (QBS), CTCP Y dược phẩm Vimedimex (VMD), CTCP Khử trùng Việt Nam (VFG), CTCP Everpia (EVE)…

Doanh nghiệp ghi nhận số tiền truy thu thuế cao nhất ở thời điểm hiện nay là CTCP Tập đoàn Lộc Trời (LTG). Theo nội dung thông tin vừa được công bố, LTG đã phải nhận quyết định xử phạt vi phạm hành chính về thuế sau kỳ thanh tra thuế tại công ty giai đoạn 2014-2017, với tổng số tiền hơn 51 tỷ đồng.

Cụ thể, LTG bị truy thu thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế thu nhập cá nhân hơn 39,71 tỷ đồng; tiền phạt chậm nộp hơn 3,54 tỷ đồng; tiền phạt vi phạm hành chính về thuế gần 7,95 tỷ đồng.  

Giải trình cho có

Sau khi nhận quyết định xử phạt, LTG đã có công văn gửi tới UBCKNN và Sở Giao dịch CK Hà Nội (HNX), cung cấp thông tin thuyết minh, giải trình thông tin truy thu thuế. Theo LTG, dù bị truy thu thuế 51,1 tỷ đồng nhưng công ty sẽ không phải nộp vì trong giai đoạn 2014-2017 tổng số thuế giá trị gia tăng (GTGT) công ty được khấu trừ tăng thêm trên 57,4 tỷ đồng.

Như vậy, tổng số tiền công ty được hoàn trả trên 6,2 tỷ đồng. Giải trình của LTG khiến nhiều cổ đông hết sức bức xúc bởi lãnh đạo doanh nghiệp chỉ nói chung chung, không đưa ra nguyên nhân dẫn đến những sai phạm trên và ai phải chịu trách nhiệm với khoản tiền truy thu thuế còn cao hơn lợi nhuận của 1 quý.

Tương tự LTG, giải trình của các doanh nghiệp vi phạm thuế khác cũng khiến nhiều cổ đông bức xúc. Đơn cử, trong giải trình của mình, EVE cho rằng việc vi phạm thuế là sai sót nghiệp vụ thông thường của kế toán, phát sinh do khối lượng bút toán, hạch toán quá nhiều, trong khi giá trị tiền phạt không lớn, không gây ảnh hưởng đáng kể tới hoạt động kinh doanh của công ty, cũng như kết quả tài chính và không gây tổn hại tới lợi ích của cổ đông.

Đối với lỗi chậm công bố thông tin, EVE giải trình do bộ phận phụ trách công bố thông tin và bộ phận kế toán thuế hoạt động độc lập, chưa có sự phối hợp tốt trong việc trao đổi thông tin, dẫn đến tình trạng chưa thực hiện công bố thông tin kịp thời theo đúng quy định.

Nếu giải trình quên công bố thông tin của EVE còn có thể chấp nhận, việc CTD - doanh nghiệp đầu ngành trên thị trường xây dựng - quên công bố thông tin bị xử phạt thuế từ năm 2017, đã khiến cổ đông và NĐT không khỏi bức xúc. Theo giải trình của CTD, nguyên nhân chậm công bố thông tin do sơ suất, doanh nghiệp xin rút kinh nghiệm và không để xảy ra thiếu sót trong thời gian tới.

Tiền lệ xấu

Lý giải về hiện tượng doanh nghiệp niêm yết vi phạm thuế, một lãnh đạo của Tổng cục Thuế cho rằng nguyên nhân chủ yếu đến từ việc doanh nghiệp không hiểu rõ quy định pháp luật trong nhiều tình huống khác nhau. Như việc phụ thuộc vào đơn vị tư vấn thuế nên lười cập nhật chính sách mới, dẫn đến hàng loạt sai phạm nếu đối tác sơ suất.

Kết quả thanh tra cho thấy việc hiểu sai hoặc chưa đầy đủ quy định pháp luật gây ra những bất đồng quan điểm về ghi nhận doanh thu, chi phí và thời điểm áp dụng thuế suất, là lỗi phổ biến nhất khiến doanh nghiệp bị truy thu thuế. Bên cạnh đó, doanh nghiệp mua hóa đơn bù vào nhiều khoản chi tiêu khuất tất, không minh bạch cũng ảnh hưởng không nhỏ đến kết quả thanh tra.

Có thể nói, sự gia tăng các sai phạm về thuế thời gian gần đây đang là hồi chuông báo động trên TTCK. Ở bình diện chung sai phạm về thuế, nhất là việc quên công bố thông tin khiến tính minh bạch trên TTCK bị ảnh hưởng. Đối với bản thân doanh nghiệp, dễ dàng nhận thấy là sự tẩy chay của NĐT đối với CP đang niêm yết.

Như trường hợp của LTG, phản ứng trước thông tin bị truy thu thuế, cổ đông đã đẩy mạnh bán ra khiến giá CP LTG sụt giảm mạnh xuống mức 24.500 đồng/CP trong phiên giao dịch cuối tuần qua. 

Trước đó, LTG chính thức niêm yết CP trên UPCoM tháng 7-2017 với giá tham chiếu 55.000 đồng/CP. Việc LTG lao dốc, ngoài thông tin vi phạm thuế còn được lý giải bởi sự sụt giảm về hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Theo báo cáo tài chính 9 tháng năm 2018, LTG ghi nhận hơn 6.423 tỷ đồng doanh thu thuần, hơn 236 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế (tương đương 65% và 40% kế hoạch đề ra cả năm).

Đáng lưu ý, tình hình tài chính của doanh nghiệp đang có những dấu hiệu không tốt. Cụ thể, tại thời điểm 30-9-2018, LTG ghi nhận vay và nợ thuê tài chính ngắn hạn xấp xỉ 3.389 tỷ đồng (tăng 57,9% so với con số đầu năm 2018). Điều này lý giải cho mức tăng lớn của chi phí lãi vay phải gánh trong kỳ với vay và nợ thuê tài chính dài hạn lên đến 220 tỷ đồng (ghi nhận vào thời điểm kết thúc quý III-2018).

Đặc biệt, tại thời điểm ngày 30-9-2018, LTG ghi nhận đến 199 tỷ đồng dự phòng phải thu ngắn hạn khó đòi, chủ yếu liên quan đến nhiều cá nhân.

Theo số liệu từ UBCKNN, trong số các doanh nghiệp bị xử phạt vi phạm pháp luật về thuế có 130 doanh nghiệp niêm yết trên HOSE, 119 doanh nghiệp niêm yết tên HNX và 240 doanh nghiệp niêm yết trên UPCoM.