Từ ngày 31-12-2019, chương trình hỗ trợ thuốc Glivec trị ung thư bạch cầu mạn dòng tủy tại 7 bệnh viện (BV) trên cả nước là BV K, BV Bạch Mai, BV Trung ương Huế, BV Chợ Rẫy, BV Ung bướu TPHCM, BV Truyền máu - Huyết học TPHCM và Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương đã chính thức kết thúc. Điều này tác động không nhỏ đến người bệnh, nhất là đối tượng người bệnh nghèo, không có khả năng chi trả.
Gánh nặng thêm nhiều
Mắc căn bệnh ung thư bạch cầu mạn dòng tủy và phải điều trị bằng thuốc Glivec đã hơn 3 năm qua, chị N.T.H. (38 tuổi, An Giang) hàng tháng phải lặn lội từ tỉnh lên BV Truyền máu - Huyết học TPHCM để khám và nhận thuốc điều trị.
Theo chỉ định của bác sĩ, mỗi ngày chị H. phải dùng 4 viên thuốc Glivec 100mg, trung bình 120 viên/tháng. Tuy nhiên, lần tái khám gần đây, chị được thông báo đã hết thuốc viện trợ và chỉ được cấp 48 viên Glivec do bảo hiểm y tế (BHYT) chi trả và phải giảm liều, chia đều cho một tháng. Cầm số thuốc trên tay, chị H. lo lắng bởi nếu không được tài trợ, chị cũng như nhiều bệnh nhân khác không có khả năng chi trả.
Người dân mua thuốc tại Bệnh viện Truyền máu - Huyết học TPHCM
“Thuốc viện trợ hết, mà hình như thuốc do BHYT cấp cũng khan hiếm nên bác sĩ cũng cho ít. Giờ họ cấp thuốc cho tôi đủ uống hơn 1 tuần thôi, nếu hết phải lên xin tiếp. Nhà xa, mỗi lần đi là khó khăn chồng chất khó khăn, kiểu này chắc chết sớm”, chị H. buồn bã nói.
Còn ông N.T.T. (ngụ quận 12, TPHCM) cho biết, cứ đều đặn 2 lần/tháng, ông lại lên BV Truyền máu - Huyết học TPHCM lấy thuốc. Lần này, trước khi đi, con trai ông đã gọi điện tổng đài để hỏi và được nhân viên khẳng định dù hết thuốc viện trợ nhưng còn thuốc thương mại. Khi cha con ông đến nơi, bác sĩ đưa 13 viên thuốc BHYT, chỉ đủ cho 3 ngày sử dụng. Ông hỏi thì được trả lời đang khan hiếm thuốc nên chia ít, mai mốt có sẽ cấp đủ. Lo sợ cha không có thuốc uống theo đúng phác đồ điều trị, con ông lên mạng mua với chi phí hơn 2 triệu đồng/ngày.
Theo tìm hiểu của phóng viên, đến thời điểm hiện tại, kho dược của các bệnh viện đều hết thuốc viện trợ Glivec, chỉ còn thuốc thương mại thông qua BHYT chi trả. Do đó, hầu hết các bác sĩ đã giảm liều dùng thuốc cho bệnh nhân xuống tới 1/3, hoặc gần 50% ngày uống thuốc trong tháng. Đầu năm 2018 cũng từng xảy ra tình trạng hết thuốc Glivec viện trợ khiến hơn 2.000 bệnh nhân đang điều trị bằng thuốc này trên cả nước lao đao. Nguyên nhân là do thay đổi về cơ chế cấp phép cho thuốc viện trợ.
Dư thuốc thương mại
Bác sĩ Phù Chí Dũng, Giám đốc BV Truyền máu - Huyết học TPHCM, cho biết, chương trình cấp phát thuốc Glivec (Imatinib 100mg) cho người bệnh bạch cầu mạn dòng tủy tại BV thời gian qua được triển khai thông qua Chương trình GIPAP được tài trợ hoàn toàn từ Công ty Novartis (nguồn thuốc viện trợ) và Chương trình VPAP, gồm 40% do BHYT chi trả (nguồn thuốc thương mại) và 60% được Novartis tài trợ (nguồn thuốc viện trợ). Đến nay, chương trình này đã hết, BV có gửi văn bản tới Sở Y tế TPHCM chờ hướng dẫn. Dù chương trình viện trợ đã hết, nhưng BV vẫn còn nguồn thuốc thương mại do BHYT chi trả, BV vẫn tiếp tục cung cấp cho người bệnh.
Glivec hiện không có thuốc thay thế, song bệnh nhân có thể trì hoãn sử dụng thuốc trong thời gian ngắn hoặc uống giảm liều. Mức độ ảnh hưởng của việc ngưng hoặc giảm thuốc sẽ tùy thuộc vào tình trạng từng bệnh nhân nên bác sĩ điều trị sẽ cân nhắc việc ngưng, giảm liều hay tạm dùng thuốc khác thay thế.
Theo bác sĩ Diệp Bảo Tuấn, Phó Giám đốc BV Ung bướu TPHCM, BV đang điều trị khá tốt cho 200 bệnh nhân sử dụng thuốc Glivec. Đây là thuốc điều trị nhắm đích cho bệnh nhân mắc bạch cầu mạn dòng tủy - một dạng ung thư máu mạn tính. Thuốc rất đắt (chi phí khoảng 500 triệu đồng/bệnh nhân/năm). Theo hợp đồng, đến ngày 31-12-2019, nhà sản xuất ngưng viện trợ. Việc kết thúc viện trợ đồng nghĩa việc nhiều bệnh nhân khó có khả năng trang trải để mua thuốc điều trị. BV đã thông báo trước cho người bệnh về tình trạng này. Hầu hết người bệnh không phản ứng gì, chấp nhận thực tế ngưng nguồn thuốc viện trợ.
