Bộ Giao thông Vận tải vừa có văn bản báo cáo Thủ tướng Chính phủ giải pháp xử lý khó khăn, bất cập tại một số dự án đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông theo hình thức BOT. Theo đó, Bộ Giao thông Vận tải hiện đang quản lý 54 dự án đang thu phí BOT, lũy kế doanh thu đến năm 2022 có 7 dự án cao hơn so với hợp đồng, 43 dự án đạt 30-100% và 4 dự án đạt dưới 30%.
Đáng chú ý, có 8 dự án BOT đã hoàn thành, đưa vào khai thác nhưng doanh thu thực tế chỉ đạt 30% so với hợp đồng hoặc không thể thu do mất an ninh trật tự, phương án tài chính bị phá vỡ mặc dù cơ quan Nhà nước và nhà đầu tư đã tìm giải pháp nhưng không khả thi.
Danh sách 8 dự án BOT gồm dự án BOT cầu đường sắt Bình Lợi và cải tạo luồng sông Sài Gòn; dự án BOT đường vành đai phía Tây thành phố Thanh Hóa; dự án BOT nâng cấp, cải tạo Quốc lộ 91 thành phố Cần Thơ; dự án BOT Thái Nguyên-Chợ Mới và cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 3; dự án BOT nâng cấp, mở rộng đường Hồ Chí Minh qua Đắk Lắk; dự án BOT cầu Thái Hà; dự án BOT cầu Việt Trì-Ba Vì; dự án BOT hầm đường bộ Đèo Cả.
Bộ Giao thông Vận tải đã đàm phán với nhà đầu tư về phương án sửa đổi hợp đồng đã ký theo hướng: xóa bỏ trạm thu phí có bất cập và kéo dài thời gian thu phí. Sau khi đàm phán, có 3 dự án khả thi để tiếp tục thực hiện hợp đồng; 5 dự án còn lại bổ sung vốn Nhà nước nhưng vẫn không khả thi, do đó cần mua lại để chấm dứt hợp đồng.
Cụ thể, 5 dự án được đề xuất mua lại gồm BOT cầu đường sắt Bình Lợi và cải tạo luồng sông Sài Gòn với 571 tỷ đồng; BOT vành đai phía Tây thành phố Thanh Hóa với 892 tỷ đồng; BOT nâng cấp, cải tạo Quốc lộ 91 thành phố Cần Thơ với 1.754 tỷ đồng; BOT Thái Nguyên-Chợ Mới và cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 3 dự kiến 2.850 tỷ đồng; BOT nâng cấp, mở rộng đường Hồ Chí Minh qua Đắk Lắk với 745 tỷ đồng. Các dự án này sẽ xóa trạm thu phí sau khi Nhà nước bố trí ngân sách mua lại.
Ba dự án được xem xét tiếp tục hợp đồng và kéo dài thời gian hoàn vốn, Nhà nước hỗ trợ không vượt quá 49% tổng vốn đầu tư công trình gồm dự án BOT cầu Thái Hà (Thái Bình, Hà Nam) được đề xuất bố trí 717 tỷ vốn ngân sách, thời gian hoàn vốn kéo dài 35 năm, nhà đầu tư cam kết giảm 50% tỷ suất lợi nhuận. Dự án BOT cầu Việt Trì-Ba Vì dự kiến bổ sung 533 tỷ đồng, kéo dài thời gian hoàn vốn 22 năm. Dự án BOT hầm đường bộ Đèo Cả dự kiến bổ sung 2.280 tỷ đồng, kéo dài thời gian thu phí khoảng 28 năm.
Để xử lý khó khăn, vướng mắc dự án BOT giao thông, Bộ Giao thông Vận tải đề xuất Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước, các ngân hàng cung cấp tín dụng có giải pháp phù hợp nhằm chia sẻ khó khăn với các nhà đầu tư như cho phép ngân hàng khoanh nợ, giữ nguyên nhóm nợ, giảm lãi suất vốn vay đối với các khoản vay tín dụng…
Ngoài ra, Bộ Giao thông Vận tải kiến nghị Chính phủ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về nguyên tắc, giải pháp xử lý khó khăn, vướng mắc dự án BOT giao thông, để đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ trong tổ chức thực hiện; cho ý kiến về giải pháp xử lý khó khăn, bất cập tại 8 dự án BOT do bộ quản lý.
Đối với nguồn vốn Nhà nước để xử lý khó khăn, bất cập đối với 8 dự án BOT (ước khoảng 10.342 tỷ đồng), Bộ Giao thông Vận tải đề xuất Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính, Bộ Giao thông Vận tải cân đối nguồn vốn phù hợp báo cáo Thủ tướng thông qua, báo cáo cấp có thẩm quyền quyết định để làm cơ sở thực hiện.
