Kết luận cho thấy, Thanh tra Chính phủ (TTCP) đã phát hiện nhiều vi phạm trong quản lý, sử dụng đất đai, tài chính, có nguy cơ gây thất thoát ngân sách của các DN thuộc Bộ Xây dựng.
Nhiều sai phạm trong định giá và sử dụng đất đai
Theo kết luận thanh tra của TTCP về xử lý tài chính, xác định giá trị DN để CPH, tại một số tổng công ty (TCT) còn tình trạng nhiều khoản công nợ phải thu, phải trả chưa hoàn thành việc đối chiếu, xác nhận, lên tới hơn 5.690 tỷ đồng.
Cụ thể, tại các DN như TCT Xi măng Việt Nam (Vicem), TCT Licogi (Licogi), TCT Đầu tư nước và môi trường Việt Nam (Viwaseen), khi xác định giá trị DN để CPH đã tính toán giá trị lợi thế thương mại, chi phí cơ hội chưa đầy đủ, chính xác, với tổng số tiền khoảng 1.879 tỷ đồng.
Đối với Licogi, tính thiếu khoảng 348 tỷ đồng tại dự án khu đô thị mới Thịnh Liệt; Viwaseen tính thiếu 23,8 tỷ đồng khi chuyển nhượng dự án khu đô thị An Thịnh 6; Vicem khi xác định giá trị DN đã không tính giá trị lợi thế thương mại đối với quyền khai thác khoáng sản các mỏ đá vôi, đất sét khoảng 1.507 tỷ đồng.
Đối với Vicem, trong quá trình xử lý tài chính để CPH Vicem và Vicem Hải Phòng, TCT này chưa xử lý, thu nộp khoản chênh lệch 3.011 tỷ đồng giữa vốn chủ sở hữu và vốn điều lệ, là chưa đúng quy định.
Đặc biệt, việc thoái vốn nhà nước tại các TCT có nhiều công ty con, công ty liên doanh, liên kết hoạt động không hiệu quả, thường xuyên thua lỗ kéo dài, nhưng các TCT không có phương án xử lý triệt để, ảnh hưởng tới hiệu quả sử dụng vốn nhà nước.
Cùng với đó, các khoản đầu tư của TCT Xây dựng số 1, TCT Vicem, TCT Viglacera lỗ lũy kế tại thời điểm đến hết ngày 31-12-2019 khoảng 4.817 tỷ đồng. Một số TCT dù thực hiện thoái vốn nhà nước nhưng vẫn còn các khoản đầu tư ngoài ngành, không thuộc lĩnh vực kinh doanh chính, có nhiều rủi ro thua lỗ với số tiền khoảng 147 tỷ đồng.
Cũng theo kết luận thanh tra của TTCP, có đến 10/16 TCT thuộc Bộ Xây dựng đang quản lý, sử dụng khoảng 1.348.172m2 đất, nhưng trong quá trình CPH, một số TCT chưa hoàn thành việc rà soát, sắp xếp tài sản nhà đất. Các công ty này chưa hoàn thành phương án sử dụng đất sau CPH để trình cấp có thẩm quyền phê duyệt. Trong khi đó, một số trường hợp xây dựng phương án sử dụng đất không đúng quy hoạch sử dụng đất địa phương.
Bên cạnh đó, nhiều TCT không cung cấp đầy đủ thông tin, hồ sơ, tài liệu đất đai theo đề nghị của địa phương. Một số địa phương nhận được văn bản đề nghị của Bộ Xây dựng và các TCT, nhưng chưa có văn bản tham gia ý kiến về phương án sử dụng đất, chưa phê duyệt giá đất để xác định giá trị tài sản đất đai phục vụ định giá DN.
Chuyển sang Bộ Công an điều tra xử lý
Đáng chú ý, trong kết luận thanh tra của TTCP về việc thực hiện sắp xếp lại, CPH, thoái vốn các DNNN thuộc Bộ Xây dựng vừa ban hành, cơ quan này đã phát hiện nhiều vi phạm về tài chính, quản lý đất đai, có dấu hiệu gây thất thoát ngân sách nhà nước tại công ty mẹ, các công ty con của TCT Cơ khí xây dựng (Coma) và Viwaseen.
Từ những vi phạm trong CPH 2 đơn vị Coma và Viwaseen, TTCP kiến nghị chuyển thông tin, tài liệu vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật sang Bộ Công an để điều tra, xử lý theo quy định 2 vụ việc.
Vụ việc thứ nhất, đó là những vi phạm quy định về quản lý sử dụng đất đai của Công ty Decoimex (thuộc Coma) tại dự án nhà ở Decoimex mở rộng phường 6, phường 9, TP Vũng Tàu, có dấu hiệu vi phạm Điều 228, 229, Bộ luật Hình sự 2015 về quản lý, sử dụng đất đai.
Vụ việc thứ 2, đối với vi phạm quy định trong việc thoái vốn đầu tư của Viwaseen tại CTCP Đầu tư và xây dựng Viwaseen - Huế, theo TTCP là có dấu hiệu vi phạm Điều 219, Bộ luật Hình sự 2015.
Về vụ việc này, Kết luận thanh tra đã chỉ ra việc Viwaseen thoái toàn bộ vốn tại Công ty Viwaseen - Huế là không đúng với đề án tái cơ cấu TCT đã được Bộ Xây dựng phê duyệt. Việc TCT Viwaseen phê duyệt cho Viwaseen - Huế bán chuyển nhượng cổ phần với mức giá 10.000 đồng/cổ phiếu theo hình thức thỏa thuận trực tiếp, không qua đấu giá hoặc chào bán công khai không bảo đảm nguyên tắc thị trường, đã vi phạm Quyết định 929 năm 2012 của Thủ tướng, Nghị định 72 năm 2013 của Chính phủ.
Kết luận thanh tra của TTCP cũng chỉ ra ở thời điểm CPH, Viwaseen - Huế đang sở hữu nhiều lợi thế kinh doanh như sở hữu khách sạn Heritage Huế đạt chuẩn 3 sao ở trung tâm thành phố; chủ đầu tư dự án siêu thị và cao ốc văn phòng tại ngã 6 giao lộ đường Lý Thường Kiệt - Hà Nội - Nguyễn Tri Phương, thành phố Huế; có dự án khai thác mỏ đá làm vật liệu xây dựng tại huyện Hương Trà…
Theo kết luận thanh tra, mức giá tham chiếu định giá cổ phiếu Viwaseen - Huế theo định giá của tư vấn ở thời điểm CPH là 13.314 đồng/cổ phiếu. Như vậy, chênh lệch giữa giá bán cổ phiếu Viwaseen - Huế với mức giá tư vấn định giá được cơ quan thanh tra tạm tính khoảng 7 tỷ đồng, có nguy cơ gây thất thoát vốn nhà nước, phải được xử lý theo quy định.
Tại các DN như TCT Xi măng Việt Nam, TCT Licogi, TCT Đầu tư nước và môi trường Việt Nam, khi xác định giá trị DN để CPH đã tính toán giá trị lợi thế thương mại, chi phí cơ hội chưa đầy đủ, chính xác, với tổng số tiền khoảng 1.879 tỷ đồng.
