Tổng thống Volodymyr Zelenskyy đã đình chỉ Giám đốc Sở An ninh Ukraine (SBU) Ivan Bakanov, một người bạn thời thơ ấu, và công tố viên hàng đầu nhà nước Iryna Venediktova.
Nhà lãnh đạo Ukraine đã trích dẫn hàng chục trường hợp hợp tác của các thành viên trong các cơ quan của họ ở Ukraine do Nga chiếm đóng.
Ông Zelenskyy đã chỉ ra trường hợp quan chức cấp cao của SBU Oleh Kulinich, được bổ nhiệm dưới quyền của ông Bakanov để tập trung vào Crimea do Nga sáp nhập, người đã bị bắt vì tình nghi phản quốc hôm thứ Bảy 16/7.
Ông ta đã bị sa thải ngay sau cuộc xâm lược vào tháng Hai 18/7 của Nga.
Trong một bài phát biểu trước quốc gia, ông Zelenskyy ca ngợi hoạt động chống lại ông Kulinich là một phần của quá trình "tự thanh lọc".
Ông cho biết các công tố viên và quan chức thực thi pháp luật đã mở 651 trường hợp nghi ngờ phản quốc và cộng tác, đồng thời cho biết hơn 60 người từ các cơ quan của ông Bakanov và bà Venediktova hiện đang làm việc chống lại Kyiv.
Nhà phân tích Volodymyr Fesenko có trụ sở tại Kyiv cho biết vụ bắt giữ ông Kulinich là cọng rơm cuối cùng sau khi những nghi ngờ về tội phản quốc đã xoay quanh một số trưởng khu vực của ông.
Ông nói: “Quyết định về Bakanov là bắt buộc. Đây là một quyết định mang tính khủng hoảng. Họ cần phải sắp xếp trật tự, thanh trừng SBU và tìm kiếm ... đặc vụ. Tất nhiên, không chỉ trong SBU, mà SBU rất quan trọng."
SBU là cơ quan chính phụ trách chống gián điệp và an ninh nội địa.
Tổ chức này nổi lên từ KGB thời Liên Xô và là chủ đề của một cuộc cải tổ trong những năm gần đây.
Ông Bakanov, một người ngoài ngành bảo mật có kiến thức nền tảng về kinh doanh, được bổ nhiệm làm người đứng đầu SBU vào năm 2019.
Ông là một trong những gương mặt mới nổi lên sau khi ông Zelenskyy, một cựu diễn viên hài, giành chiến thắng trong cuộc bầu cử vào đầu năm đó.
Một trong những câu hỏi lâu dài của giai đoạn đầu của cuộc chiến là tại sao khu vực phía nam Kherson lại rơi vào tay Nga quá nhanh trái ngược với sự kháng cự quyết liệt của người Ukraine gần Kyiv khiến Moscow phải từ bỏ nỗ lực giành thủ đô.
Ông Fesenko nói: “Rõ ràng là có sự phản quốc ở vùng Kherson. Rõ ràng là đã có các điệp viên. Bây giờ sẽ có các hành động chống tình báo cứng rắn và loại bỏ các điệp viên này.
"Đó là lý do tại sao câu hỏi SBU rất quan trọng. Bởi vì SBU phải xử lý phản gián ... Và hóa ra còn có các đặc vụ Nga trong SBU."
Ông Zelenskyy đã tuyên bố sa thải người đứng đầu khu vực SBU đối với Kherson, Serhiy Kryvoruchka, và một tướng SBU khác trong một bài phát biểu vào ngày 31 tháng 3.
Ông Zelenskyy nói: “Bây giờ tôi không có thời gian để đối phó với tất cả những kẻ phản bội nhưng dần dần tất cả chúng sẽ bị trừng phạt”.
Chuyên gia về chính sách và hiến pháp Bohdan Bondarenko cho biết vấn đề cộng tác viên và điệp viên đã trở nên trầm trọng hơn vào năm 2014 khi Nga sáp nhập bán đảo Crimea và hậu thuẫn cho một cuộc nổi dậy ly khai ở miền Đông.
"Bây giờ nó chắc chắn nhỏ hơn, nhưng nó vẫn còn", ông nói, trích dẫn Kherson làm ví dụ.
Ông Bondarenko cho biết ông tin rằng động thái chính trị hôm Chủ nhật 17/7 có khả năng nhằm chứng tỏ với công chúng rằng ông Zelenskyy đang hành động chống lại sự xâm nhập của Nga.
Ông nói rằng động thái này sẽ củng cố quyền lực của ông Zelenskyy.
