Kinh tế đêm hiện diện tại Hà Nội từ khá lâu và với lợi ích của nó mang lại, thành phố đang từng bước nhân rộng hoạt động này, hình thành nên một ngành kinh tế đặc trưng, góp phần phát triển kinh tế-xã hội Thủ đô.
Với sự ra đời của hàng loạt không gian đi bộ, ẩm thực, dịch vụ, cùng các tour du lịch đêm trong thời gian gần đây cho thấy, Hà Nội đang chủ động khai thác các lợi thế để thúc đẩy kinh tế đêm phát triển.
Một tín hiệu tốt là khi đưa các sản phẩm kinh tế đêm đi vào hoạt động, người dân hồ hởi đón nhận, các khu vực trung tâm càng trở nên sôi động.
Những mảng màu đêm Hà Nội
Cứ sau 19 giờ hàng ngày, nhiều tuyến phố trong khu phố cổ Hà Nội như Tạ Hiện, Lương Ngọc Quyến, Mã Mây, Hàng Ngang, Hàng Đào, Đồng Xuân, Hàng Bông, Hàng Buồm… lại trở nên tấp nập.
Khách du lịch khắp nơi đổ về tham quan, mua sắm, thưởng thức ẩm thực, vui chơi giải trí. Vì vậy, đã từ lâu các tuyến phố trong khu phố cổ Hà Nội trở thành điểm hẹn của khách du lịch, thậm chí nơi này hình thành những biệt danh như “Ngã tư quốc tế” Tạ Hiện-Lương Ngọc Quyến, phố bia Tạ Hiện, phố nướng Gầm Cầu, phố hoa quả dầm Tô Tịch, phố ẩm thực Tống Duy Tân…
Đặc biệt những ngày cuối tuần, khu vực phố cổ Hà Nội càng trở nên sôi động. Nhiều tuyến phố chật kín người qua lại, vui chơi, ăn uống. Hoạt động kinh doanh tại đây chủ yếu là ăn uống, khách sạn, bar, karaoke, biểu diễn nghệ thuật dịp cuối tuần.
Cùng với đó, không gian đi bộ hồ Hoàn Kiếm được đưa vào hoạt động góp phần làm chuyển biến lĩnh vực kinh tế của quận Hoàn Kiếm. Chỉ tính riêng ba năm đầu, lượng khách du lịch quốc tế đến lưu trú tại quận Hoàn Kiếm tăng nhanh, với mức tăng từ 13-22,8% mỗi năm.
Số lượng cửa hàng kinh doanh chuyển sang các hoạt động dịch vụ du lịch tăng 594 cơ sở. Thu ngân sách nhà nước trên địa bàn quận năm sau cao hơn năm trước.
Trong năm 2022, Hà Nội đã có thêm hai không gian đi vào hoạt động là: không gian đi bộ Trịnh Công Sơn và không gian đi bộ Thành cổ Sơn Tây; trong đó không gian đi bộ Trịnh Công Sơn được kích hoạt lại sau 2 năm tạm dừng hoạt động do dịch bệnh.
Đặc biệt, phố đi bộ Thành cổ Sơn Tây đã tạo hiệu ứng tốt. Theo ông Nguyễn Đăng Thạo, Trưởng Ban Quản lý Di tích Làng cổ Đường Lâm-Thành cổ Sơn Tây, trung bình mỗi ngày tuyến phố đi bộ Thành cổ Sơn Tây đón khoảng 1 vạn khách, ngày cao điểm khoảng 1,5 vạn khách.
Không chỉ khách ở thị xã Sơn Tây và các huyện lân cận đến vui chơi mà còn rất đông khách từ huyện Vĩnh Tường, Vĩnh Phúc. Ngoài các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao, tuyến phố đi bộ Thành cổ Sơn Tây còn có các dịch vụ ẩm thực, giới thiệu hàng lưu niệm, sản phẩm đặc trưng của Sơn Tây.
Các gia đình nằm trong khu vực này vẫn có thể mở cửa kinh doanh những mặt hàng hiện có. Những hoạt động này góp phần tăng nguồn thu cho kinh tế của thị xã.
Các sản phẩm du lịch đêm khác như tour du lịch “Giải mã Hoàng thành Thăng Long” của Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long-Hà Nội, “Đêm thiêng liêng: Sáng ngời tinh thần Việt” và “Đêm thiêng liêng 2: Sống như những đóa hoa” của Di tích Nhà tù Hỏa Lò, vở diễn thực cảnh “Tinh hoa Bắc Bộ” của Khu du lịch Tuần Châu-Quốc Oai bắt đầu được đông đảo du khách biết tới.
Bà Nguyễn Thị Yến, Trưởng Phòng Hướng dẫn-Thuyết minh của Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long-Hà Nội, cho biết sau khi khởi động lại do bị gián đoạn bởi dịch COVID-19, có những tối cuối tuần, Hoàng thành Thăng Long đón gần 200 khách đến tham quan.
Tour “Đêm thiêng liêng 2: Sống như những đóa hoa” của Di tích Nhà tù Hỏa Lò gần kín lịch đăng ký cho đến hết tháng 6.
Thúc đẩy hoạt động kinh tế đêm
Để phát huy các giá trị văn hóa, xúc tiến du lịch, thu hút khách du lịch, tăng thời gian lưu trú và chi tiêu của du khách, thành phố Hà Nội đang triển khai xây dựng Đề án tổ chức thí điểm phát triển kinh tế ban đêm trên địa bàn quận Hoàn Kiếm với phạm vi hoạt động chủ yếu tập trung vào các lĩnh vực dịch vụ văn hóa, vui chơi, giải trí; dịch vụ ăn uống; dịch vụ mua sắm; dịch vụ chăm sóc sức khỏe; các hoạt động du lịch; các hoạt động vận chuyển; các hoạt động tài chính, ngân hàng bổ trợ cho các hoạt động kinh tế đêm.
Dự thảo đề án xác định 6 không gian tạo động lực phát triển kinh tế đêm gồm Không gian đi bộ khu vực Hồ Hoàn Kiếm và phụ cận; các không gian đi bộ trong khu phố cổ; không gian văn hóa, dịch vụ, thương mại, du lịch Phùng Hưng-Gầm Cầu; tuyến phố ẩm thực đêm kết hợp đi bộ Tống Duy Tân- Cấm Chỉ; tuyến phố Hàng Khay-Tràng Tiền đến Nhà hát Lớn để phát triển thành tuyến phố đi bộ kết hợp trung tâm thương mại, tổ chức quy hoạch, sắp xếp ngành hàng, phát triển các tuyến phố chuyên doanh, phố nghề truyền thống.
Bên cạnh đó, một loạt không gian đi bộ cũng đang hình thành. Đó là Khu phố ẩm thực đêm Đảo Ngọc-Ngũ Xã, quận Ba Đình; khu phố kinh doanh dịch vụ, đi bộ khu vực hồ Ngọc Khánh, quận Ba Đình; không gian đi bộ hồ Thiền Quang, quận Hai Bà Trưng; tuyến phố đi bộ tại dự án Khu đô thị mới Nam đường Vành đai 3-Bitexco, quận Hoàng Mai.
Thành phố có chủ trương phát triển không gian đi bộ Khu đô thị Bắc An Khánh-Splendora, huyện Hoài Đức; không gian đi bộ xung quanh di tích Văn Miếu-Quốc Tử Giám, quận Đống Đa. Các không gian này đi vào hoạt động sẽ thu hút một lượng lớn du khách và góp phần phát triển thương mại, dịch vụ cho các khu vực quanh đó.
Theo Giám đốc Sở Du lịch Hà Nội Đặng Hương Giang mặc dù chưa có cơ chế, chính sách rõ ràng để thúc đẩy khu vực kinh tế đêm nhưng nó đã hiện diện từ lâu, là một phần không thể thiếu của sự phát triển kinh tế, xã hội. Việc tổ chức phát triển kinh tế đêm cần tập trung ở những khu vực, địa bàn có tiềm năng lớn về phát triển dịch vụ, thương mại, du lịch.
Các địa phương cần quy hoạch không gian xây dựng cho hoạt động về đêm (khu vực chợ đêm, khu vực trưng bày sản phẩm làng nghề truyền thống Hà Nội, tổ chức phiên chợ quà tặng lưu niệm thủ công mỹ nghệ Thủ đô...).
Cùng với đó, cần quy định các điều kiện riêng đối với hoạt động kinh doanh về đêm; ban hành quy định cụ thể về thời gian hoạt động, địa bàn, các mặt hàng được phép kinh doanh và cơ chế xử lý vi phạm.
Thực tế, hoạt động kinh tế đêm vẫn còn bộc lộ một số bất cập, hạn chế như hoạt động kinh doanh dịch vụ đến 2 giờ sáng là thời điểm dễ phát sinh các tệ nạn, ảnh hưởng đến đời sống người dân khu vực xung quanh; ảnh hưởng đến môi trường; sản phẩm dịch vụ còn nghèo nàn, chưa đồng bộ…
Hơn nữa, Hà Nội cần có cơ chế, chính sách rõ ràng để thúc đẩy hoạt động kinh tế đêm nhằm tạo giá trị thặng dư, góp phần phát triển kinh tế-xã hội Thủ đô.
