Hoa Kỳ gian nan kiểm soát súng

(ĐTTCO) - “Hoa Kỳ có rất nhiều lỗ hổng để cho những kẻ có thể giết người dã man như vậy, giết người hàng loạt” - một tay buôn súng giấu tên với thâm niên hơn 40 năm đã nói sau vụ xả súng tại TP Las Vegas làm ít nhất 59 người thiệt mạng, hơn 520 người bị thương hôm 2-10 vừa qua.
 
Stephen Paddock, nghi phạm của vụ xả súng đẫm máu, đã tuồn 23 khẩu súng lên phòng khách sạn để thực hiện hành vi dã man trên. Trong khi đó, khám xét nhà riêng tại Mesquite, bang Nevada, cảnh sát thu thêm 19 khẩu súng, thuốc nổ và các thiết bị điện tử khác. Theo tay buôn súng giấu tên trên, số lượng súng trên có thể khiến nhiều người kinh ngạc, nhưng dân trong nghề đó là chuyện bình thường. “Nhiều người có 100-200 khẩu súng rất dễ dàng” - người này cho biết.
“Tình yêu súng đạn” của người dân xứ cờ hoa có lịch sử từ lâu đời. Tu chính án số 2-Hiến pháp Hoa Kỳ được Quốc hội nước này thông qua vào ngày 15-12-1791 quy định: “Một dân quân tự vệ có kiểm soát tốt là rất cần thiết đối với an ninh của một quốc gia tự do, người dân có quyền giữ và mang vũ khí mà không vi phạm luật pháp”. Từ đó, người dân Hoa Kỳ có quyền sở hữu súng cho mục đích tự vệ, chống áp bức và thực hiện các nghĩa vụ công dân phối hợp với nhà nước trong các hoạt động phòng thủ quốc gia cũng như các hoạt động săn bắn. Trung tâm Pew cho biết có đến 48% người dân được hỏi cho biết họ lớn lên trong những gia đình có sở hữu súng. Còn theo một nghiên cứu từ năm 2009 của Viện Công lý quốc gia, người dân Hoa Kỳ nắm trong tay 48% số lượng vũ khí cá nhân của toàn thế giới.
Ngoài “nếp” giữ súng bên mình của nhiều người dân Hoa Kỳ, việc các tập đoàn sản xuất vũ khí kiếm được lợi nhuận khổng lồ từ súng đạn là nguyên nhân họ luôn đấu tranh nhằm bảo vệ quyền được sử dụng súng. Hiệp hội Súng trường (NRA) của Hoa Kỳ, với xuất phát điểm là một nơi giao lưu của những người sở hữu súng, đã phát triển thành một tổ chức “quyền lực” bậc nhất của Hoa Kỳ, chuyên vận động hành lang chống lại những ý định tăng cường kiểm soát súng của liên bang.
Theo một thống kê của đài CBS News, trong vòng 5 năm từ năm 2011-2016, hơn 100 dự luật về kiểm soát súng đạn đã bị chặn tại Quốc hội. Nhiều dự luật thậm chí còn không được đưa ra thảo luận.
Vì vậy, việc kiểm soát súng đạn phụ thuộc rất nhiều vào luật pháp của từng tiểu bang. Bang Nevada, nơi Paddock sinh sống, là một trong những địa phương có luật sở hữu súng “dễ dãi” nhất. Tại đây, người ta mua súng mà không cần giấy phép, với số lượng không giới hạn. Điều duy nhất họ cần làm là chờ vài chục phút để người bán súng kiểm tra lý lịch với Cục Điều tra liên bang Hoa Kỳ (FBI). Nếu không có tiền án tiền sự, không có vấn đề tâm thần, có thể mang ngay súng về nhà. Vậy nên Paddock, một người có quá khứ không tì vết, có thể sở hữu kho súng lên tới vài chục khẩu. Tuy nhiên, tại ngay cả những tiểu bang có những luật lệ kiểm soát súng khắt khe nhất, tình hình dường như cũng ngoài tầm kiểm soát của các cơ quan chức năng. California là một thí dụ. Luật ở đây khắt khe nhất nhưng rồi súng ống lậu vẫn tràn lan. Người có nhu cầu có thể mua súng ở bất cứ nơi nào với đủ mức giá. 
Hoa Kỳ gian nan kiểm soát súng ảnh 1 Lãnh đạo Nhà Trắng tưởng niệm nạn nhân vụ xả súng Las Vegas.
Những người bán súng (dealer) được coi là “tai mắt” của Cơ quan Quản lý Rượu, Thuốc lá, Súng và Vật liệu nổ của Hoa Kỳ (ATF). Khi phát hiện ra bất kỳ điều gì khả nghi từ những người tìm mua súng, các dealer có trách nhiệm báo cáo lại với ATF. Nhưng phần lớn họ không làm như vậy vì sợ rắc rối. Họ có những cách riêng để từ chối bán súng cho những người cảm thấy “không tin tưởng”, nhưng tất cả cũng chỉ dựa trên kinh nghiệm cá nhân. Tuy nhiên, không mua của dealer, người ta vẫn có nhiều cách để mua súng, và trao đổi giữa các cá nhân là một trong số đó. 
Điều đáng nói ở đây, luật pháp liên bang Hoa Kỳ không có bất kỳ điều luật nào bắt buộc kiểm tra lý lịch người mua trong các giao dịch mua bán súng giữa các cá nhân. Điều này, đã tạo ra một lỗ hổng lớn trong việc kiểm soát súng, dẫn tới việc vũ khí nóng rơi vào tay những thành phần bất hảo và cả những người có tiền sử bệnh tâm thần. 
Theo dữ liệu từ trang Gun Violence Archive, tính cho tới thời điểm này của năm 2017, Hoa Kỳ đã xảy ra 274 vụ xả súng, với tổng số 11.689 người chết vì súng đạn. Bất chấp những con số trên, nhiều người Hoa Kỳ vẫn cảm thấy yên tâm hơn khi mang một cây súng bên mình.
Cổ phiếu của các công ty sản xuất súng tăng mạnh sau vụ thảm sát ở Las Vegas. Các nhà phân tích cho rằng người dân sẽ đổ xô đi mua súng, do lo ngại luật kiểm soát vũ khí sẽ được Quốc hội thắt chặt sau vụ việc. Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cho biết chính quyền sẽ thảo luận về luật kiểm soát súng đạn. Và câu hỏi cấm hay không cấm, kiểm soát hay không kiểm soát súng lại nóng trên truyền thông chính thống và các trang mạng xã hội Hoa Kỳ giống như những gì từng diễn ra sau các cuộc thảm sát bằng súng trước đây.
(Tổng hợp)

Các tin khác