Trong thời gian qua, với sự phát triển nhanh, thương mại điện tử Việt Nam (TMĐT) đã trở thành 1 công cụ kinh doanh hữu hiệu cho các doanh nghiệp, góp phần thúc đẩy tiêu dùng trong nước.
Tuy nhiên, một thực trạng cần phải nhìn nhận đó chính là sự chênh lệch lớn về sự phát triển TMĐT giữa các tỉnh thành, giữa Hà Nội và Tp. Hồ Chí Minh so với các tỉnh thành khác, đặc biệt là các vùng nông thôn.
 |
Theo thống kê của giải pháp bán hàng online toàn diện Bizweb với hơn 10.000 khách hàng trả phí trong tháng 11/2015, tỷ trọng website đăng ký tại Hà Nội và Tp. Hồ Chí Minh chiếm 76,5%, trong khi các tỉnh còn lại chỉ đạt 23,5%. Tính đến các địa phương tiệm cận Hà Nội, Tp. Hồ Chí Minh như Hải Phòng (1,2%), Bình Dương (1%), Đà Nẵng (0,8%)… cũng vẫn đang có sự chênh lệch rất lớn về mức độ sẵn sàng cho TMĐT.
Tỷ lệ này còn nhỏ hơn rất nhiều tại các tỉnh thành khác, đặc biệt ở khu vực nông thôn. Điều này cũng khá dễ hiểu khi “ướm” TMĐT vào từng khu vực, với từng trình độ phát triển kinh tế xã hội và tiềm năng tương ứng.
Cơ hội mới đang tồn tại ở dạng tiềm năng
Hiện tại ở nhiều tỉnh thành, các hoạt động TMĐT còn rất sơ khai, việc mua hàng trực tuyến hay thực hiện các giao dịch trên Internet còn xa lạ với hầu hết người dân, có hay chăng cũng chỉ là một bộ phận giới trẻ có điều kiện tiếp cận sớm hơn với TMĐT. Có nhiều nguyên nhân giải thích cho hiện trạng này, tập trung vào 3 điểm chính:
Đầu tiên đó là nhận thức, hiểu biết và thói quen của người Việt, họ chưa quen đối với việc mua sắm hay sử dụng dịch vụ trực tuyến.
Thứ hai về hạ tầng về dịch vụ trong thanh toán, vận chuyển chưa thực sự thuận tiện, bảo đảm tối đa khiến người tiêu dùng có tâm lý e ngại khi mua hàng online, ví dụ như việc sử dụng thẻ thanh toán chẳng hạn, người nông thôn còn quá xa lạ và thanh toán online gần như không có trong suy nghĩ của họ.
Thứ ba là các dịch vụ TMĐT chưa chú trọng phát triển tại các vùng nông thôn, có thể là do quy mô chưa đủ tầm để tiến đến một thị trường còn khá sơ khai. Điều đó đòi hỏi một quyết tâm cực kỳ lớn cũng như là nguồn lực, khả năng đầu tư, “chịu chơi” và cần phải có thêm thời gian.
Mặc dù tỷ trọng tại các khu vực nông thôn còn thấp thế nhưng, xét trên nhiều phương diện, thương mại điện tử ở vùng nông thôn tại Việt Nam có rất nhiều tiềm năng để phát triển. Dân số của 2 thành phố lớn Hà Nội và TP.HCM chỉ chiếm hơn 16% tổng dân số cả nước, trong khi đó 61 tỉnh thành còn lại chiếm tới hơn 83%. Ngoài ra, tại các khu vực nông thôn hiện nay có nhiều lợi thế do hạ tầng Internet đang dần phổ biến, số lượng người sử dụng smartphone tăng nhanh dẫn đến có một lực lượng tiềm năng những người dùng trẻ tuổi đang tiếp cận nhanh chóng với TMĐT.
Bên cạnh đó, chính sách của Nhà nước cũng đang quan tâm sát sao, đầu tư mạnh tay hơn để thúc đẩy TMĐT nông thôn phát triển cho xứng với tiềm năng.
Ở khu vực nông thôn, nhu cầu tiêu dùng của người dân không phải là thấp, nhưng lại gặp nhiều khó khăn trong việc tìm kiếm và tiếp cận hàng hóa. Nhưng cũng chính nhờ đó mà thương mại điện tử sẽ có ưu thế hơn rất nhiều so với ngành bán lẻ truyền thống, do không cần phải duy trì những hệ thống cửa hàng và kho lưu trữ lớn, và bất kỳ ai có máy tính hay điện thoại thông minh là đã có thể bắt đầu mua sắm.
Hướng đi nào cho TMĐT nông thôn?
Thương mại điện tử tại các khu vực nông thôn có nhiều cơ hội là thế, nhưng để khai thác triệt để tạo bàn đạp phát triển nhanh và mạnh thì cần có thời gian.
Việc cần làm trước mắt là hoàn thiện nền tảng hạ tầng để thúc đẩy TMĐT, ở đây là hệ thống Internet, là website bán hàng, là dịch vụ giao nhận, thanh toán… Chỉ khi giải quyết được những cản trở, khó khăn trong các khâu này, TMĐT nông thôn sẽ “băng băng” mà tiến xứng đáng với tiềm năng hiện có.
Trên thực tế, các đơn vị kinh doanh mảng TMĐT không sớm thì muộn cần phải thúc đẩy hoạt động, vươn cánh tay dài hơn đến các khu vực nông thôn để chạm tới mục tiêu tăng trưởng mới khi mà sự phát triển tại các khu vực thành thị tới mức giới hạn hoặc sự cạnh tranh quá lớn, thị trường trở nên bão hòa.
Với những nền tảng và lợi thế riêng, có thể nói thị trường TMĐT nông thôn Việt Nam đang ở dạng tiềm năng và nằm chờ cơ hội bùng nổ mạnh mẽ. Theo chia sẻ của ông Trần Trọng Tuyến – Tổng Giám đốc Công ty CP Công nghệ DKT (đơn vị cung cấp giải pháp bán hàng online toàn diện Bizweb): “Ở khu vực nông thôn hiện nay có nhiều lợi thế do hạ tầng Internet, 3G đã rất phổ biến, đặc biệt số lượng người sử dụng smartphone tăng rất nhanh dẫn đến có một lực lượng tiềm năng những người dùng trẻ tuổi đang tiếp cận nhanh chóng với Thương mại điện tử. Đây chính là lực lượng sẽ làm cho TMĐT ở khu vực nông thôn sẽ có sự khởi sắc rõ rệt trong 3 năm tới và phát triển mạnh mẽ trong 5 năm tiếp theo.”
Một ví dụ khác mà các nhà quản lý cũng như các doanh nghiệp Việt Nam có thể học tập là cách tập đoàn thương mại điện tử lớn nhất Trung Quốc Alibaba “tiến” về vùng nông thôn. Alibaba đã đầu tư xây dựng những cửa hàng mang tên Taobao tại các làng và thị trấn. Đây là nơi người dân có thể tới và học cách sử dụng máy tính để đặt hàng và thanh toán hóa đơn trực tuyến, cũng như nhận các món hàng đã đặt mua.
Hồi tháng 10 năm ngoái, Alibaba đã tuyên bố sẽ đầu tư 10 tỷ Nhân dân tệ (tương đương 1,6 tỷ USD) để mở rộng tầm hoạt động ra 100.000 ngôi làng trên khắp Trung Quốc trong vòng 3-5 năm. Trong khi đó, đối thủ chính của Alibaba là JD.com thì tuyên bố rằng họ đã có tầm phủ sóng tới 46.000 ngôi làng, và sẽ đưa con số này lên 100.000 vào cuối năm nay.
