Cuốn tiểu thuyết Tuyến hỏa xa ngầm (NXB Phụ nữ) được dịch giả Nguyễn Bích Lan chuyển thể giúp độc giả biết về một bí ẩn lớn trên đất Mỹ vào thời kỳ chế độ nô lệ hiện tồn, không chỉ bí ẩn với nhà cầm quyền, giới chủ nô, những tay trùm săn nô lệ mà ngay với chính người nô lệ.
Không ai biết rốt cục có bao nhiêu ga, bao nhiêu trưởng ga, những chuyến tàu hoạt động thế nào... cho đến lúc đặt chân lên một toa hành khách. Có thể ví tuyến hỏa xa ngầm như một dấu chấm hỏi khắc sâu trong giai đoạn rối ren của Hợp chủng quốc - quốc gia bị phân tách làm 2 cực: các bang tự do và các bang có chế độ nô lệ.
Cũng bởi lý do trên, không ai thống kê được chính xác mà chỉ ước đoán rằng từng có rất nhiều nô lệ đào thoát từ miền Nam khắc nghiệt đến những vùng đất tự do nhờ tuyến hỏa xa ngầm. Như Cora, nhân vật chính của cuốn tiểu thuyết, một nữ nô lệ tại đồn điền trồng bông ở Georgia.
Cora tồn tại không như một thân phận đơn lẻ, thân phận cô hòa vào biển người phải hiến thứ “dầu” đặc biệt cho ngành công nghiệp bông sợi, cho hệ thống xiềng xích mới: mồ hôi và máu. Tuy nhiên, Cora đã hun đúc một kế hoạch riêng. Hành trình xuyên qua 5 bang: Georgia-Nam Carolina-Bắc Carolina-Tennessee -Indiana, và còn tiếp tục không hồi kết dưới đường hầm “ma” mà Royal tiết lộ cho Cora hay, quả là cuộc rượt đuổi gay go giữa chế độ nô lệ, với một đại diện cốt cán, đầy tham vọng là Ridgeway.
Tác giả Colson Whitehead đã vẽ khuôn mặt nước Mỹ bằng màu sắc đối lập: đen rồi trắng, trắng rồi đen, luôn luân chuyển, luôn đảo chiều - có những bàn tay da đen sẵn sàng đàn áp các anh chị em của mình không thua gì những bàn tay da trắng, và lại có những bàn tay da trắng sẵn sàng chìa ra cứu giúp những nô lệ khốn cùng. Bằng cây bút giàu cảm xúc nhưng không bị định kiến ảnh hưởng, có lúc còn khá hóm hỉnh trước nghịch cảnh, Colson Whitehead rất chân thành đưa độc giả tới với hình ảnh nước Mỹ trong quá khứ, nhưng đó là điều khó dứt bỏ khỏi hiện tại này.
“Bạn nên mua cuốn sách cho mình, sau đó là cho một ai khác, bởi chắc chắn bạn sẽ muốn nói về tiểu thuyết ngập tràn kịch tính này” - Oprah Winfrey, “nữ hoàng truyền thông”, chia sẻ. Trong khi đó, Tạp chí People đánh giá: “Cuốn tiểu thuyết này quả là kịch tính... một phiêu lưu ký tuyệt vời, với những nhân vật đáng nhớ... Hồi hộp, sống động, khuấy động tinh thần, đây là câu chuyện xứng để sẻ chia và ghi nhớ”.
