Hiện nay trên cả nước đang có 20 DN được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh bán hàng đa cấp đang hoạt động. Về cơ bản, hoạt động của các DN bán hàng đa cấp có giấy phép đã dần ổn định, ít xảy ra vụ việc bán hàng đa cấp biến tướng gây xôn xao dư luận như trước đây. Với khoảng 750.000 người tham gia bán hàng đa cấp, doanh thu của các DN tăng trưởng từ 10% - 20%/năm, đóng góp tích cực vào ngân sách Nhà nước.
Vẫn còn DN kinh doanh đa cấp bị xử phạt
Thống kê cho thấy, từ năm 2016 trở lại đây, Bộ Công Thương đã thu hồi giấy chứng nhận và chấm dứt, tạm ngừng hoạt động bán hàng đa cấp đối với 25 DN, khởi xướng điều tra 65 vụ việc, xử phạt 64 trường hợp với tổng tiền phạt là 11 tỷ đồng.
Riêng năm 2023, Bộ Công Thương đã xử phạt vi phạm hành chính 5 DN bán hàng đa cấp và 1 cá nhân người tham gia bán hàng đa cấp tổng số tiền phạt hơn 1,1 tỷ đồng. Các vi phạm được công bố công khai trên trang thông tin điện tử của Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia nên việc tuân thủ pháp luật của DN đã có chuyển biến tích cực.
Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia (Bộ Công Thương) cho biết, mới đây đã xử phạt vi phạm hành chính Công ty TNHH Kyowon The Orm Việt Nam với số tiền 255 triệu đồng, do không thực hiện đúng thủ tục sửa đổi, bổ sung giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp. DN này còn tổ chức hoạt động bán hàng đa cấp tại một số địa phương khi chưa được Sở Công Thương cấp xác nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp.
Ngoài ra, DN nói trên còn không thực hiện đúng quy tắc hoạt động công ty đã đăng ký; không thực hiện đúng quy định về việc thông báo danh sách đào tạo viên; chỉ định đào tạo viên không đáp ứng điều kiện để thực hiện đào tạo cơ bản cho người tham gia bán hàng đa cấp và thực hiện không đúng trách nhiệm báo cáo của doanh nghiệp.
Một trường hợp khác là Công ty TNHH Total Swiss Việt Nam bị xử phạt số tiền 140 triệu đồng, do chỉ định đào tạo viên không đáp ứng điều kiện để thực hiện đào tạo cơ bản cho người tham gia bán hàng đa cấp. DN thực hiện không đúng việc đào tạo cơ bản cho người tham gia bán hàng đa cấp theo quy định của pháp luật; thực hiện không đúng trách nhiệm báo cáo.
Theo đánh giá của đại diện Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia, những người tham gia bán hàng trực tuyến cơ bản được đào tạo bằng phương thức trực tuyến chiếm xấp xỉ 98%. Tuy nhiên, vẫn có dấu hiệu DN thực hiện đào tạo cơ bản đối phó, hoặc không giám sát chặt chẽ để người tham gia bán hàng đa cấp vi phạm quy tắc và quy định pháp luật trong quá trình hoạt động. Hơn nữa, số lượng người tham gia bán hàng đa cấp rất đông, nên vẫn còn những biểu hiện chưa tuân thủ pháp luật trong việc tổ chức hoạt động hội họp, đào tạo, tập huấn.
Ngoài ra, số lượng người tham gia mới và chấm dứt hợp đồng tham gia bán hàng đa cấp vẫn có sự biến động lớn, nhất là ở một số DN có số lượng người tham gia đông như Amway, New Image, Herbalife, Oriflame…Cùng đó, tỷ lệ người tham gia có thực hiện hoạt động bán hàng tiếp tục có xu hướng tăng, đồng thời số lượng người chỉ ký hợp đồng để hưởng mức chiết khấu ưu đãi có xu hướng giảm.
Tiếp tục rà soát và chấn chỉnh
Theo ông Lê Triệu Dũng, Chủ tịch Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia, việc thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm được Bộ Công Thương thực hiện thường xuyên. Hầu hết các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã ban hành và triển khai quy chế phối hợp trong giám sát, kiểm tra, xử lý vi phạm trong hoạt động bán hàng đa cấp. Nhiều DN vi phạm đã bị xử phạt nghiêm minh và thu hồi giấy chứng nhận đăng ký.
“Khi phát hiện hoặc tiếp nhận thông tin về dấu hiệu của hoạt động kinh doanh đa cấp không phép, biến tướng, Bộ Công Thương đã chuyển thông tin, tài liệu đến các cơ quan, đơn vị liên quan của Bộ Công an để theo dõi, tiến đến xử lý hình sự theo quy định tại qua Điều 217a Bộ luật Hình sự. Đồng thời, phối hợp trả lời và cung cấp thông tin cho cơ quan công an Hà Nội, TP.HCM, Hà Tĩnh, Hà Nam, Quảng Bình, Đà Nẵng trong việc xác định, xử lý hoạt động kinh doanh đa cấp có dấu hiệu bất hợp pháp”, ông Lê Triệu Dũng cho hay.
Việc thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm bán hàng đa cấp vẫn được Bộ Công Thương thực hiện thường xuyên - Ảnh minh họa: Vietnam+
Để tiếp tục chấn chỉnh hoạt động kinh doanh đa cấp, ông Lê Triệu Dũng cho biết, tới đây, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục triển khai giải pháp đã phát huy hiệu quả; trong đó, tập trung vào 2 nhóm đối tượng chính. Cụ thể, DN có giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp, Bộ tiếp tục phát huy giải pháp quản lý hiệu quả, xử lý kịp thời DN hoạt động biến tướng.
Đối với hình thức kinh doanh đa cấp biến tướng không thuộc phạm vi quản lý của Bộ Công Thương, Uỷ ban Cạnh tranh Quốc gia sẽ tăng cường tuyên truyền, cảnh báo để nâng cao nhận thức của người dân. Cùng đó, phối hợp với các bộ, ngành, lực lượng liên quan, nhất là cơ quan công an, xử lý nghiêm trường hợp vi phạm, nâng cao tính răn đe và ngăn chặn hệ lụy xấu cho xã hội.
“Bên cạnh đó, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục rà soát quy định pháp luật hiện hành và nghiên cứu, học tập kinh nghiệm quốc tế để tham mưu sửa đổi, bổ sung quy định pháp luật về quản lý kinh doanh đa cấp phù hợp với thực tế tại Việt Nam”, ông Lê Triệu Dũng khẳng định.
