Hiện UBCKNN đang lấy ý kiến cho 2 dự thảo thành lập quỹ hoán đổi danh mục (ETF) và quỹ đầu tư bất động sản (REITS). Việc ra đời của 2 quỹ này sẽ đóng góp quan trọng trong tái cấu trúc TTCK bằng việc tăng các NĐT tổ chức, cũng như hỗ trợ sự phát triển của TTCK, bất động sản.
ETF và REITS hỗ trợ phát triển TTCK
 |
Theo Vụ Quản lý các Công ty quản lý quỹ và Quỹ đầu tư chứng khoán (UBCKNN), quỹ ETF là một dạng quỹ lưỡng tính, vừa là quỹ đóng vừa là quỹ mở, được đầu tư theo chỉ số. Quỹ ETF có những tính năng ưu việt nhằm bảo vệ NĐT của quỹ mở, nhưng vừa tạo cơ hội kinh doanh cho các thành viên thị trường mà không quá phụ thuộc vào lượng tiền mặt nắm giữ.
Nhờ đó, ETF góp phần làm giảm những biến động của thị trường do tác động của dòng tiền. Chứng chỉ quỹ ETF được niêm yết và được giao dịch trên thị trường tập trung như là CP. Do quỹ ETF vừa là quỹ mở, nhưng có chứng chỉ niêm yết, vì vậy mang những đặc tính tối ưu trên TTCK: thanh khoản cao và giá trị hợp lý.
Dựa trên đặc tính của sản phẩm theo thông lệ quốc tế, quỹ ETF là sản phẩm hấp dẫn đối với NĐT, phù hợp với mục tiêu đầu tư dài hạn nhằm đa dạng hóa rủi ro, hoặc mục tiêu ngắn hạn trong hoạt động đầu tư tài chính hàng ngày trên TTCK. Cũng giống như các chứng khoán niêm yết khác, chứng chỉ quỹ ETF có thể được sử dụng làm tài sản ký quỹ và trong các giao dịch bán khống.
Với REITS, theo thông lệ quốc tế, nếu xét về danh mục đầu tư REITS có thể phân thành 3 loại, trong đó, quỹ đầu tư bất động sản cho thuê (Equity REITS) nhằm thực hiện việc mua và quản lý bất động sản để thu tiền thuê. Hiện nay loại hình quỹ này là phổ biến nhất, chiếm tới hơn 90% mức vốn hóa các quỹ đầu tư bất động sản. Đặc điểm của quỹ này là phân phối một tỷ trọng lớn thu nhập dưới dạng cổ tức quỹ cho NĐT.
Ở nhiều quốc gia, quỹ sẽ không phải trả thuế cho phần thu nhập đã phân bổ cho NĐT. Vì vậy, nếu quỹ phân phối hết toàn bộ thu nhập, thì có thể coi như được giảm thuế hoàn toàn. Tất nhiên, NĐT sẽ phải trả thuế thu nhập cá nhân từ cổ tức nhận được từ quỹ, trừ trường hợp các chứng chỉ quỹ REITS này là tài sản trong danh mục quỹ hưu trí của NĐT.
Giống như thông lệ quốc tế, quỹ này tập trung đầu tư vào các loại bất động sản như căn hộ cho thuê; hệ thống nhà hàng, siêu thị, đại siêu thị, trung tâm mua sắm, cho thuê; các khu công nghiệp, chế xuất, hệ thống kho bãi cho thuê; cao ốc văn phòng; bệnh viện và các trung tâm y tế cho thuê; các khu nghỉ dưỡng...
Kết quả nghiên cứu thực nghiệm cho thấy, thu nhập từ quỹ đầu tư bất động sản nhìn chung ổn định, có thể dự báo được (trên cơ sở các báo cáo phân tích định kỳ về thị trường bất động sản) và ít chịu tác động bởi các biến động khác trên TTCK. Quỹ REITS có mức tăng trưởng dài hạn giá trị tài sản cao hơn quỹ trái phiếu và quỹ CP.
Hỗ trợ xử lý nợ xấu
Theo TS. Nguyễn Thành Long, Vụ trưởng Vụ Quản lý các Công ty quản lý quỹ và Quỹ đầu tư chứng khoán, với ngân hàng, nợ xấu về bản chất là khoản tín dụng quá hạn dựa trên tài sản thế chấp. Tài sản thế chấp có thể hình thành từ bất động sản hoặc từ chứng khoán.
Thông thường tài sản thế chấp trên hệ thống báo cáo tài chính của ngân hàng vẫn ghi có, nhưng giá trị thực có thể giảm rất nhiều. Ví dụ lúc đầu tài sản thế chấp định giá khoảng 100 tỷ đồng, nhưng sau đó giảm còn 10 tỷ đồng. Như vậy, tài sản thế chấp có giá trị giảm, nợ xấu cao, tính thanh khoản trong hệ thống ngân hàng kém.
Để lành mạnh hóa hệ thống ngân hàng, về nguyên tắc phải bán nợ xấu. Nhưng khi thị trường bất động sản kém thanh khoản liệu có bán được không? Hay như TTCK, khi thanh khoản kém, thị trường đang sụt giảm mà bán bằng mọi giá càng làm cho thị trường sụt giảm. Điều này làm cho giá trị vốn hóa của ngân hàng càng giảm, nguy cơ thâu tóm càng lớn.
Để xử lý tình trạng trên, kinh nghiệm Nhật Bản là sử dụng quỹ ETF và REITS. Theo đó ngân hàng sử dụng một danh mục hiện có chuyển vào quỹ, không nhất thiết phải bán toàn bộ tài sản thế chấp. Thay vì một danh mục đầu tư 3-5 chứng khoán, nay họ chỉ nắm giữ duy nhất lô chứng chỉ quỹ ETF.
Vì đây là giao dịch giữa hàng đổi hàng, nên không ảnh hưởng đến thị trường, không khiến TTCK sụt giảm. Bảng cân đối kế toán của ngân hàng không bị ảnh hưởng, giá trị vốn hóa của tổ chức phát hành cũng không bị ảnh hưởng. Lô này có thể được chia nhỏ để giao dịch trên thị trường thứ cấp.
Việc sử dụng quỹ ETF và REITS sẽ giúp sớm cải thiện hệ số an toàn tài chính của các tổ chức tài chính, bảng cân đối kế toán, qua đó các hoạt động trên thị trường cũng ít bị ảnh hưởng. Đối với quỹ REITS, tài sản là bất động sản, khi quỹ đầu tư quan tâm đến bất động sản sẽ thúc đẩy thị trường phát triển.
Cả hai sản phẩm đều có đặc tính là tăng tính hấp dẫn cho thị trường thứ cấp. Khi thị trường thứ cấp tăng tính hấp dẫn, chỉ số trên thị trường không bị giảm, qua đó sẽ tạo hiệu ứng lan tỏa giảm dần nợ xấu.
