Hàng năm trên toàn thế giới, ước tính không ít hơn 100-240 tỷ USD tiền thuế bị thất thu, do việc các tập đoàn đa quốc gia lách luật. Vừa qua, Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) đã đạt đồng thuận về các biện pháp buộc các tập đoàn đa quốc gia phải nộp thuế ngay tại nơi hoạt động kinh tế thực sự diễn ra.
Đối tượng của OECD là các tập đoàn đa quốc gia sử dụng cơ chế tối ưu hóa tài chính, lợi dụng các thiên đường thuế để tránh phải nộp thuế tại nước sở tại. Trong 15 biện pháp OECD đề xuất, có việc tập đoàn có doanh số từ 750 triệu EUR (khoảng 848 triệu USD) trở lên phải khai báo các hoạt động tại mỗi quốc gia, các thông tin sau đó sẽ được cơ quan thuế vụ các nước chia sẻ.
Giám đốc OECD Pascal Saint-Aman cho biết các biện pháp vừa được đề xuất là soạn thảo lại hoàn toàn các chuẩn mực tài chính quốc tế lần đầu tiên kể từ một thế kỷ nay. Giám đốc OECD rất phấn khởi với đồng thuận vừa đạt được, sau nhiều năm phải đối mặt với việc các công ty lớn như Starbucks, McDonald’s hay Google chỉ nộp thuế với các khoản tiền hết sức ít ỏi so với kinh doanh thực.
Ông Pascal Saint-Aman đưa ra hình ảnh ví von: Nếu như trước đây những công ty trốn thuế có được “các đại lộ thênh thang”, nay để tiếp tục hoạt động như vậy họ “sẽ phải chuyển vào bí mật”. Kế hoạch chống trốn thuế nói trên còn phải được bộ trưởng tài chính nhóm các nước phát triển và những nền kinh tế mới nổi lớn nhất thế giới (G20), họp tại Peru ngày 9-10 tới thông qua, trước khi được lãnh đạo các nước G20 phê chuẩn vào tháng 11-2015.
Các biện pháp chống trốn thuế của OECD vừa được đưa ra là kết quả của 2 năm làm việc cam go. Trước đó, không mấy người tin tưởng vào một đồng thuận quốc tế trong vấn đề hết sức phức tạp này. Hoạt động tối ưu hóa tài chính của các tập đoàn đa quốc gia gây thiệt hại khoảng 100-240 tỷ USD, tương đương 4-10% nguồn thu từ thuế của toàn thế giới. Tuy nhiên, nhiều tổ chức phi chính phủ không hài lòng. Oxfam và CCFD-Terre Solidaire nhấn mạnh, các quy định mới của OECD trên thực tế chỉ liên quan 10-15% công ty quốc tế.
Trước khi OECD công bố các biện pháp trên, Liên minh châu Âu (EU) và Thụy Sĩ cuối tháng 5 đã ký thỏa thuận đánh dấu chấm dứt quy chế bí mật ngân hàng đối với các công dân châu Âu. Đây cũng là một trong những biện pháp EU tin tưởng cho phép ngăn chặn tình trạng trốn thuế, công khai các tài khoản ngân hàng mở tại Thụy Sĩ.
Theo thỏa thuận này, kể từ năm 2018, EU và Thụy Sĩ sẽ trao đổi một cách tự động các thông tin tài khoản ngân hàng của những người định cư tại châu Âu và Thụy Sĩ. Nhờ vậy, cơ quan thuế vụ các nước châu Âu hàng năm sẽ nhận được danh sách tên người, địa chỉ, ngày sinh, số đăng ký khai thuế của các công dân sinh sống tại châu Âu có tài khoản ngân hàng ở Thụy Sĩ, cũng như các thông tin khác liên quan đến các tài khoản này.
 |
Thế giới bị thất thu khoảng 100-240 tỷ USD tiền thuế. |
Ủy ban châu Âu (EC) đánh giá thỏa thuận trên không chỉ giúp tăng cường khả năng của các nước nhận diện và đấu tranh chống lại những kẻ gian lận thuế, mà còn có tác dụng răn đe việc giấu các khoản thu nhập, tài sản ở nước ngoài nhằm tránh nộp thuế.
Ủy viên châu Âu phụ trách thuế, ông Pierre Moscovici nhận định đây là một cú đòn mới giáng vào những kẻ gian lận thuế, một bước tiến mới hướng tới hệ thống thuế công bằng hơn tại châu Âu. Việc trao đổi tự động các thông tin thuế là vũ khí có hiệu quả nhất chống lại tệ gian lận, bởi cơ chế này hủy bỏ nguyên tắc bí mật ngân hàng và tăng cường hợp tác giữa các cơ quan thuế vụ của các nước.
EC hy vọng từ nay đến cuối năm 2015 sẽ ký được thỏa thuận tương tự với Andorra, Liechtenstein, Monaco và Saint-Martin.
