(ĐTTCO) - Dầu thô liên tục mất giá, đồng rúp bị suy yếu. Đó là những tin xấu dồn dập tấn công nước Nga ngay những ngày đầu năm mới, báo trước một năm đầy thách thức.
Ngay sau niềm hân hoan đón mừng năm mới, người Nga đã quay trở lại thực tế phũ phàng: giá dầu thô đang từ 115USD/thùng hồi tháng 6-2014 đã rơi xuống còn 30,44USD/thùng trong phiên giao dịch ngày 12-1 vừa qua. Kinh tế Nga sẽ còn “mệt mỏi” hơn nếu giá dầu chỉ còn 20USD/thùng như Ngân hàng Goldman Sachs Hoa Kỳ dự báo. Với quốc gia dầu thô là nguồn thu nhập bảo đảm đến 1/2 ngân sách và chiếm đến 40% tổng kim ngạch xuất khẩu, đây thực sự là cơn ác mộng. Còn với Tổng thống Nga Vladimir Putin, bài toán năm mới cũng nan giải không kém. Về mặt tài chính, vào lúc các chi phí quân sự của Nga gia tăng đáng kể, nhất là từ khi Moscow mở chiến dịch oanh kích IS tại Syria. Tổng thống Putin khó có thể hài lòng khi giá dầu mất đến 2/3, mặc dù sản lượng xuất khẩu dầu thô của Nga tăng kỷ lục trong năm 2015, đạt ngưỡng hơn 10,7 triệu thùng/ngày.
Theo một số chuyên gia, nếu giả thuyết giá dầu thế giới chỉ còn dao động ở 30USD/thùng, công quỹ của chính phủ Nga chỉ có thể đủ sức chịu đựng 1 năm. 2 quỹ đầu tư nhà nước của Nga vào giữa năm 2014 có giá trị ước tính 180 tỷ USD. Khi đó giá dầu thô còn ở chót vót đỉnh cao 110USD/thùng. Nhưng đến cuối năm 2015, khoản tài sản đồ sộ đó vơi đi mất 50 tỷ USD. Bên cạnh đó, Moscow còn phải nhanh chóng tìm ra 1.000 tỷ rúp, khoản tiền tương đương 1,2% GDP, để trả nợ ngân hàng phát triển của nhà nước VEB làm ăn thua lỗ. Ngân sách năm 2016 được xây dựng dựa trên giá dầu thô 50USD/thùng, nhưng hiện nay giá giao dịch chỉ còn 30USD/thùng. Trong khi đó, các biện pháp trừng phạt kinh tế của phương Tây do sự can thiệp vào Ukraine đã khiến nước Nga năm qua bị lâm vào suy thoái trầm trọng, hoạt động sản xuất và mãi lực của các hộ gia đình giảm mạnh. Các dấu hiệu ổn định đã xuất hiện vào mùa hè khiến Moscow hy vọng kinh tế sẽ phục hồi trong năm 2016, nhưng những xáo trộn trên thị trường tài chính đang khiến kịch bản này trở nên xa vời.
 |
Giá dầu giảm tạo sức ép lên tăng trưởng kinh tế Nga. |
Theo thẩm định của cơ quan tư vấn Trusted Sources, chỉ cần giá dầu ở khoảng 50USD/thùng, bội chi ngân sách của Nga đã ước tính lên tới 3% GDP. Trong kịch bản này, Moscow còn hy vọng đi vay tín dụng và trích từ quỹ dự trữ quốc gia để trang trải các phí tổn chi tiêu. Nhưng tỷ lệ bội chi ngân sách sẽ tăng lên tới 5% GDP nếu giá dầu chỉ còn 30USD/thùng. Trong trường hợp như vậy, Điện Kremlin bắt buộc phải tăng thuế và cắt giảm chi tiêu. Tờ Vedomosti cho biết chính phủ Nga đang chuẩn bị giảm 10% chi tiêu ngân sách để thích ứng với thị trường dầu thô xuống dốc. Dẫn lời quan chức cao cấp giấu tên cho biết, các bộ phải xác định phương án giảm 10% chi tiêu, từ nay đến ngày 15-1, nếu không Bộ Tài chính sẽ tự động cắt. Tuy nhiên lương công chức và quân nhân sẽ không bị cắt giảm. Tổng thống Putin mong muốn thâm hụt ngân sách không thể vượt quá 3% GDP.
Nhiều ý kiến cho rằng Nga có thể huy động vốn tư nhân và quốc tế, hoặc tư hữu hóa doanh nghiệp nhà nước. Nhưng theo giới quan sát, chưa chắc 2 con đường này sẽ đem lại kết quả như mong đợi. Thứ nhất, Nga vẫn còn đang trong giai đoạn bị quốc tế trừng phạt, không ai hào hứng đầu tư vào đất nước của ông Putin. Thứ hai, mọi người chờ đợi giá dầu còn giảm, khi đó đồng rúp và kinh tế Nga sẽ đổ dốc theo. Vì vậy đầu tư vào thị trường Nga lúc này hay cho Moscow mượn vốn là một tính toán kém khôn ngoan.
(Tổng hợp)
