Năng lượng tái tạo - bước tiến nhân loại

Trong bối cảnh nguồn điện than không còn là ưu tiên hàng đầu trong chiến lược phát triển do tác động nguy hại đến môi trường, điện hạt nhân đã dừng, thủy điện không còn nhiều dư địa, các nguồn điện khí hóa lỏng cần thời gian dài để phát triển, thì sự trỗi dậy của năng lượng tái tạo như điện gió và điện mặt trời được xem là định mệnh để thế giới trở thành nơi an toàn và tốt đẹp hơn cho mọi người. 

“Định mệnh” đã chọn

 Từ năm 2018 đến tháng 6-2019, đã có hơn 330 dự án điện mặt trời trình Chính phủ phê duyệt, trong đó có 121 dự án đã được phê duyệt với tổng công suất phát điện đến năm 2020 là 6.100 MW và năm 2030 là 7.200 MW. Ngoài ra, còn 221 dự án đang chờ phê duyệt, công suất đăng ký hơn 14.330 MW. 

Số liệu của Bộ Công thương cho thấy, tính đến hết tháng 9-2020, tổng công suất lắp đặt điện năng lượng tái tạo đạt 5,5 GW, gồm điện mặt trời, điện gió và điện sinh khối.
Thạc sĩ Đào Minh Hiển, Giám đốc Trung tâm R&D - Pecc2 đã chỉ ra rằng, đời sống kinh tế của các dự án điện mặt trời là 25 năm và có thể kéo dài hơn tùy thuộc vào tư duy, ý thức hệ của doanh nghiệp. Ở Việt Nam, đến 20 - 30 năm nữa mới là thời điểm bắt đầu xem xét phương án xử lý các tấm pin mặt trời hết hạn sử dụng.  

Bước đi thời gian đã làm xoay chuyển cục diện của con đường phát triển năng lượng toàn cầu, ngay từ bây giờ, mỗi chúng ta cần phải hiểu được “sự thật” về pin điện mặt trời để tránh gây “hàm oan” khi đây được xem là thành tựu khoa học kỹ thuật đáng tự hào của nhân loại. 

Theo SolarTech (USA), tuổi thọ các panel PV kéo dài 20 - 30 năm, có những panel pin mặt trời từ những năm 1970, 1980 hiện vẫn còn đang được sử dụng tốt.  Nhiều cơ quan kiểm soát ở các bang và liên bang Mỹ đã cho tiến hành thí nghiệm để kiểm tra tính nguy hại đến môi trường, nhưng phần lớn các sản phẩm đều vượt qua các test này và các cơ quan này không đưa pin mặt trời PV vào diện kiểm soát chất thải nguy hại.

Cũng theo SolarTech, ở Mỹ, đối với các panel mặt trời không sử dụng nữa (do hết hạn, hỏng hóc...) thay vì nghi ngờ là chất thải nguy hại thì họ xem là tài nguyên để làm vật liệu đầu vào sản xuất pin mặt trời mới, hoặc cho các mục đích khác thân thiện với môi trường. Tất cả các vật liệu hình thành nên panel mặt trời đều được thu hồi và tái sử dụng,

Cụ thể, trong một tấm pin năng lượng mặt trời, tấm kính cường lực thường nặng nhất chiếm tỷ trọng 65%; sau đó tới khung chiếm 20%; rồi đến các tế bào quang điện khoảng 6-8%, cuối cùng là các thành phần còn lại. Tổng khối lượng của tấm kính, khung và tế bào quang điện chiếm khoảng 91-93% khối lượng của toàn bộ tấm pin năng lượng mặt trời. Như vậy, phần lớn các vật liệu trong một tấm pin mặt trời là có thể tái chế, thu hồi để tái sản xuất. 

IRENA - viết tắt của Cơ quan Năng lượng tái tạo quốc tế, tiếng Anh: International Renewable Energy Agency - được thành lập vào năm 2009 để khuyến khích gia tăng việc sử dụng và phổ biến năng lượng tái tạo dưới mọi hình thức. Họ đã tính toán, đến năm 2050, sẽ có 2 tỷ tấm pin năng lượng mặt trời mới được sản xuất hoàn toàn từ nguồn vật liệu tái sử dụng này.

Điều này có nghĩa là sẽ có 630 GW năng lượng sạch được sản xuất nhờ nguồn vật liệu tái chế. Ngoài ra, các nhà máy tái chế tấm pin năng lượng mặt trời cũng tạo thêm nhiều cơ hội việc làm cho con người. Trong một nghiên cứu về tái chế tấm pin năng lượng mặt trời cho rằng, ước tính các vật liệu thu hồi có thể trị giá 450 triệu USD vào năm 2030 và hơn 15 tỷ USD vào năm 2050.

Hiện nay, đã có nhiều nhà máy xử lý các tấm pin mặt trời cũ với tỷ lệ tái chế lên đến 96%. Mới đây, Veolia (Veolia Group góp phần chống lại việc biến đổi khí hậu, bảo vệ các nguồn tài nguyên và bảo tồn hệ sinh thái) cho biết mỗi năm có thể tái chế được 40 tấn tấm pin mặt trời. Tái chế 1 tấn tấm pin mặt trời tương đương việc tránh được 1.2 tấn CO2 thải ra. Nhà máy mới tọa lạc ở Rousset, miền Nam nước Pháp dự kiến tái chế lên tới 4.000 tấn vào năm 2022. 

Một tín hiệu rất mới, rất đáng lạc quan và tạo cho các nhà đầu tư một niềm tin vững chắc của mình đế “dấn thân” vào ngành năng lượng tái tạo.