Đồng tiền của Nga giảm khoảng 30% so với đô la Mỹ sau khi các quốc gia phương Tây công bố các động thái chặn một số ngân hàng Nga khỏi hệ thống thanh toán quốc tế SWIFT và hạn chế Nga sử dụng nguồn dự trữ ngoại tệ khổng lồ của mình.
Tỷ giá hối đoái sau đó đã phục hồi sau hành động nhanh chóng của ngân hàng trung ương Nga.
Nhưng sức ép kinh tế ngày càng thắt chặt hơn khi Hoa Kỳ công bố thêm các biện pháp trừng phạt vào cuối ngày thứ Hai 28/2 để phong tỏa bất kỳ tài sản nào của ngân hàng trung ương Nga tại Hoa Kỳ hoặc do người Mỹ nắm giữ.
Chính quyền Biden ước tính rằng động thái này có thể ảnh hưởng đến "hàng trăm tỷ đô la" nguồn tài trợ của Nga.
Các quan chức chính quyền Biden cho biết Đức, Pháp, Anh, Ý, Nhật Bản, Liên minh châu Âu và các nước khác sẽ tham gia cùng Mỹ trong việc nhắm mục tiêu vào ngân hàng trung ương Nga.
Người Nga cảnh giác rằng các lệnh trừng phạt sẽ giáng một đòn mạnh vào nền kinh tế nên đã đổ xô vào các ngân hàng và máy ATM trong nhiều ngày, với các báo cáo trên mạng xã hội về hàng dài và máy móc sắp hết tiền.
Người dân ở một số quốc gia Trung Âu cũng đổ xô rút tiền từ các công ty con của ngân hàng nhà nước Sberbank của Nga sau khi ngân hàng này bị các lệnh trừng phạt quốc tế.
Bộ giao thông công cộng của Moscow vào cuối tuần đã cảnh báo người dân thành phố rằng họ có thể gặp vấn đề với việc sử dụng Apple Pay, Google Pay và Samsung Pay để thanh toán tiền vé vì VTB, một trong những ngân hàng Nga đang phải đối mặt với lệnh trừng phạt, xử lý các khoản thanh toán bằng thẻ trong tàu điện ngầm, xe buýt và xe điện của Moscow.
Các nhà kinh tế và phân tích cho biết, đồng rúp mất giá mạnh sẽ đồng nghĩa với việc giảm mức sống của người dân Nga trung bình.
Người Nga vẫn phụ thuộc vào vô số hàng hóa nhập khẩu và giá của những mặt hàng đó có khả năng tăng vọt, chẳng hạn như iPhone và PlayStations. Du lịch nước ngoài sẽ trở nên đắt đỏ hơn khi đồng rúp của họ mua ít tiền tệ hơn ở nước ngoài.
Và tình trạng bất ổn kinh tế sâu sắc hơn sẽ đến trong những tuần tới nếu các cú sốc về giá cả và các vấn đề về chuỗi cung ứng khiến các nhà máy của Nga phải đóng cửa do nhu cầu thấp hơn.
David Feldman, giáo sư kinh tế học tại William & Mary ở Virginia, cho biết: “Nền kinh tế của họ sẽ xáo trộn rất nhanh. “Bất cứ thứ gì được nhập khẩu sẽ khiến giá nội tệ tính theo đồng USD tăng vọt. Cách duy nhất để ngăn chặn nó sẽ là bao cấp nặng nề”.
Kustra cho biết Nga đã chuyển sang sản xuất nhiều hàng hóa trong nước, bao gồm hầu hết thực phẩm, để bảo vệ nền kinh tế khỏi các lệnh trừng phạt.
Ông dự đoán rằng một số loại trái cây, chẳng hạn như không thể trồng được ở Nga "sẽ đột nhiên đắt hơn nhiều."
Kustra cho biết: Điện tử sẽ là một vấn đề nan giải, với việc máy tính và điện thoại di động cần phải được nhập khẩu và chi phí sẽ tăng lên. Ngay cả các dịch vụ nước ngoài như Netflix có thể có giá cao hơn, mặc dù một công ty như vậy có thể giảm giá để người Nga vẫn có thể mua được”.
Chính phủ Nga sẽ phải can thiệp để hỗ trợ các ngành công nghiệp, ngân hàng và các khu vực kinh tế đang suy giảm, nhưng nếu không có quyền tiếp cận với các đồng tiền cứng như đô la Mỹ và euro, họ có thể phải sử dụng đến việc in thêm rúp. Đó là một động thái có thể nhanh chóng chuyển thành siêu lạm phát.
Sự trượt giá của đồng rúp gợi lại những cuộc khủng hoảng trước đây. Đồng tiền này đã mất nhiều giá trị vào đầu những năm 1990 sau khi Liên Xô sụp đổ, với lạm phát và mất giá khiến chính phủ giảm ba số không so với đồng rúp vào năm 1997.
Sau đó, lại tiếp tục giảm sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 1998, trong đó nhiều người gửi tiền đã mất tiền tiết kiệm và một lần nữa lao dốc trong năm 2014 do giá dầu giảm và các lệnh trừng phạt được áp đặt sau khi Nga chiếm bán đảo Crimea của Ukraine.
Ngân hàng trung ương của Nga ngay lập tức cố gắng ngăn chặn đà trượt giá của đồng rúp. Nó đã tăng mạnh lãi suất cơ bản trong một nỗ lực tuyệt vọng để củng cố tiền tệ và ngăn chặn việc tháo chạy của các ngân hàng. Nó cũng cho biết sàn giao dịch chứng khoán Moscow sẽ vẫn đóng cửa vào thứ Hai 28/2.
Ngân hàng đã tăng lãi suất chuẩn từ 9,5% lên 20%. Điều đó xảy ra sau quyết định của phương Tây vào Chủ nhật 27/2 nhằm đóng băng dự trữ ngoại tệ cứng của Nga, một động thái chưa từng có tiền lệ có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng đối với sự ổn định tài chính của đất nước.
Không rõ chính xác phần nào trong đống tiền cứng ước tính 640 tỷ đô la của Nga, một số được giữ bên ngoài nước Nga, sẽ bị tê liệt.
Điều đó đã làm tăng đáng kể áp lực lên đồng rúp bằng cách làm suy yếu khả năng hỗ trợ của các cơ quan tài chính bằng cách sử dụng dự trữ để mua đồng rúp.
Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov mô tả các biện pháp trừng phạt bao gồm việc đóng băng dự trữ ngoại tệ cứng của Nga là "nặng nề", nhưng lập luận rằng "Nga có tiềm năng cần thiết để bù đắp thiệt hại."
Bản thân các bước được thực hiện để hỗ trợ đồng rúp là rất khó khăn vì việc tăng lãi suất có thể kìm hãm tăng trưởng bằng cách khiến các công ty vay tín dụng đắt hơn.
Những người Nga đã vay tiền, chẳng hạn như chủ nhà có thế chấp hoặc chủ doanh nghiệp đã vay nợ, cũng có thể bị ảnh hưởng bởi quyết định tăng gấp đôi lãi suất của ngân hàng trung ương, Kuskra nói.
Ngân hàng trung ương đã ra lệnh thực hiện các biện pháp khác để giúp các ngân hàng đối phó với cuộc khủng hoảng bằng cách đưa nhiều tiền mặt hơn vào hệ thống tài chính và nới lỏng các hạn chế đối với hoạt động ngân hàng.
Đồng thời, nó tạm thời cấm những người không cư trú bán các nghĩa vụ của chính phủ để giúp giảm bớt áp lực lên đồng rúp từ các nhà đầu tư nước ngoài đang hoảng sợ đang cố gắng rút tiền ra khỏi các khoản đầu tư như vậy.
Đồng rúp giảm khoảng 30% so với đô la Mỹ vào đầu ngày thứ Hai nhưng ổn định sau động thái của ngân hàng trung ương. Trước đó, nó giao dịch ở mức thấp kỷ lục 105,27 rúp/USD, giảm từ khoảng 84 rúp/USD vào cuối ngày thứ Sáu 25/2, trước khi phục hồi lên 94,43.
Các lệnh trừng phạt được công bố vào tuần trước đã đưa đồng tiền của Nga xuống mức thấp nhất so với đồng đô la trong lịch sử.
