Chính phủ cũng có thể xem xét kéo dài tuổi thọ hoạt động của các lò phản ứng đã vượt qua các tiêu chuẩn an toàn mới từ 40 năm hiện nay lên 60 năm.
“Chính phủ sẽ đi đầu trong các biện pháp khác nhau để khởi động lại các nhà máy điện hạt nhân của chúng tôi”, Thủ tướng Fumio Kishida cho biết tại cuộc họp của Hội đồng Thực hiện GX (Chuyển đổi Xanh) của chính phủ vào 24-8.
Tất cả 54 lò phản ứng hạt nhân của Nhật Bản đã bị đóng cửa ngay sau thảm họa tại nhà máy Fukushima Daiichi, nơi bị tê liệt bởi trận động đất 9 độ Richter và một loạt trận sóng thần vào 3-2011.
Sau khi nâng cấp rộng rãi, 10 lò phản ứng đã trở lại trạng thái hoạt động, trong đó 7 lò nữa dự kiến sẽ phát điện trở lại vào mùa hè 2023. Chính phủ cho biết họ hy vọng các nhà máy điện hạt nhân sẽ cung cấp tới 20% năng lượng của quốc gia vào năm 2030.
Kazuto Suzuki, giáo sư về chính sách khoa học và công nghệ tại Đại học Tokyo, cho biết: “Nếu điều này được tiến hành, tôi không nghĩ rằng quá nhiều người sẽ ngạc nhiên về sự thay đổi trong chính sách. “Khi lần đầu tiên được bổ nhiệm làm thủ tướng, Kishida bày tỏ ý định xem xét phát triển một loại lò phản ứng hạt nhân mới để đáp ứng nhu cầu năng lượng của quốc gia”.
Trong số các công nghệ mới được xem xét, các lò phản ứng mô-đun nhỏ (SMR) có thể sẽ là mục tiêu hàng đầu của chính phủ Nhật Bản.
SMR được định nghĩa là có sản lượng điện dưới 300.000 kilowatt, thấp hơn nhiều so với 1 triệu kW do lò phản ứng thông thường tạo ra. SMR nhỏ hơn đáng kể so với các lò phản ứng thông thường và vì nhiên liệu hạt nhân tỏa ra ít nhiệt hơn, chúng dễ làm mát hơn. Theo những người ủng hộ công nghệ, điều này làm giảm khả năng xảy ra tai nạn nghiêm trọng. Khi công nghệ đã được hoàn thiện, các nhà máy riêng lẻ phải tương đối rẻ để xây dựng và đi vào hoạt động.
Các chuyên gia ở Nhật Bản đã gợi ý rằng các SMR được phát triển trong nước nên được xây dựng dưới lòng đất và thay vì một số nhà máy hạt nhân rất lớn trên khắp đất nước, xu hướng có thể chuyển sang một SMR cung cấp năng lượng cho thành phố và các khu vực xung quanh.
Ông Suzuki nói: “Bức tranh lớn hơn là về an ninh năng lượng của quốc gia và ổn định nguồn cung cấp năng lượng. Kể từ khi Nga xung đột với Ukraine, chúng tôi đã thấy rằng nguồn cung cấp của chúng tôi mất an toàn đến mức nào. Cũng đã có những đợt tăng giá rất lớn, mà công chúng sẽ không thể chịu đựng được vô thời hạn”.
Các nghiên cứu đã gợi ý rằng công chúng Nhật Bản đang giảm bớt sự phản kháng trước đây của họ đối với việc các lò phản ứng được đưa trở lại hoạt động. Một cuộc thăm dò do Yahoo Japan thực hiện vào tháng 7 cho thấy 74% người Nhật cảm thấy các nhà máy hạt nhân cần phải hoạt động trở lại. Một thập kỷ trước, hơn 80% không thấy tương lai cho năng lượng nguyên tử ở Nhật Bản.
Ông Suzuki nói: “Vấn đề bây giờ là liệu nỗi sợ về một vụ tai nạn khác có lớn hơn nỗi sợ hết năng lượng hay không. Nếu [các công nghệ mới] có thể được chứng minh là an toàn, hiệu quả và tốt hơn các công nghệ được sử dụng trong các lò phản ứng ở Nhật Bản vào thời điểm hiện tại, thì [mọi người] sẽ đồng ý”.
Ngoài sự ủng hộ của công chúng, mệt mỏi vì chi phí năng lượng tăng cao, ông Kishida có thể kêu gọi sự hỗ trợ của các lĩnh vực công nghiệp và kinh doanh của Nhật Bản.
Ông Suzuki nói, ông Kishida cũng có thể khẳng định cam kết của chính phủ đối với SMR và các công nghệ hạt nhân tiên tiến tiềm năng khác là lợi ích cho quốc gia, đồng thời cho biết thêm rằng đây có thể là cơ hội để các nhà phát triển Nhật Bản vươn xa hơn trên trường toàn cầu.
Tuy nhiên, không phải ai cũng bị thuyết phục.
Hideyuki Ban, giám đốc chung của Trung tâm Thông tin Hạt nhân Công dân có trụ sở tại Tokyo, cho biết ông “rất lo ngại” về các kế hoạch cho SMR.
“Công nghệ này không hoàn toàn an toàn, trong khi chúng tôi cũng vô cùng lo lắng về chi phí khổng lồ mà nó sẽ đòi hỏi. Chúng tôi cảm thấy rằng các khoản trợ cấp của chính phủ về cơ bản đang được sử dụng để cứu ngành công nghiệp hạt nhân”.
