Những tháng cuối năm, nhu cầu tiêu dùng tăng cao nên hoạt động buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới; tiêu thụ, hàng giả, hàng nhái trên thị trường thường tăng cao đột biến, ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của DN và quyền lợi người tiêu dùng; gây thất thu thuế cho ngân sách Nhà nước.
Siêu lợi nhuận, hàng giả tràn lan
Tọa đàm “Chống buôn lậu và gian lận thương mại: Công tác phối hợp và chế tài xử phạt” do Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp tổ chức ngày 29/11, đã tổ chức kết nối, tạo ra sự đồng thuận giữa DN với các cơ quan quản lý trong phòng, chống buôn bán buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, bảo vệ người tiêu dùng.
Từ phía DN qua nhiều năm qua thiệt hại do nạn hàng giả, gian lận thương mại gây ra, ông Hoàng Hữu Lộc, Phó Phòng bán hàng, Công ty CP Pin ắc quy Miền Nam cho hay, hàng giả, hàng nhái sản phẩm của DN là rất ít, nhưng tình trạng gian lận thương mại đối với sản phẩm cùng loại nhập khẩu từ nước ngoài về Việt Nam, lại đang tạo ra sự cạnh tranh khốc liệt với sản phẩm của DN trên thị trường.
“Các DN khi nhập khẩu pin, ắc quy từ nước ngoài về thường khai báo giá nhập khẩu thấp hơn rất nhiều so với hóa đơn VAT sản phẩm bán ra trên thị trường. Giá bán sản phẩm nhập khẩu thường chỉ thấp bằng 60% so với giá bán sản phẩm sản xuất trong nước, trong khi trên thị trường chỉ cần cạnh tranh giá từ 1-2% là đã vô cùng khốc liệt đối với các DN, đó là chưa kể việc làm này đang gây thất thu thuế rất lớn cho nhà nước”, ông Lộc bày tỏ.
Tương tự, các sản phẩm mang thương hiệu của Công ty Bóng đèn Phích nước Rạng Đông nhiều năm qua cũng bị giả, nhái nhãn hiệu khiến hoạt động sản xuất kinh doanh của DN này nhiều phen “điêu đứng”. Ông Dương Đức Duy, Trưởng Ban quản lý dự án - Công ty Bóng đèn phích nước Rạng Đông cho biết, sản phẩm đèn LED không rõ nguồn gốc giả, nhái, sản phẩm của Rạng Đông vẫn đang trôi nổi trên thị trường theo 2 hình thức offline và online.
“Hình thức offline là sản phẩm giả nhãn hiệu và tên thương mại được chào bán vào hệ thống phân phối với mức giá hấp dẫn và chiết khấu cao, điều này làm sụt giảm doanh thu cho DN và người tiêu dùng bị thiệt, sản phẩm không xứng với chi phí họ bỏ ra. Hình thức online là tổ chức, cá nhân lập website đăng hình ảnh sản phẩm của Rạng Đông nhưng khi bán ra lại là sản phẩm khác. Cá biệt hơn, có tổ chức còn tự mở đại lý, lập nhà máy sản xuất sản phẩm không thuộc hệ thống của DN”, ông Duy nêu thực tế.
Có thể thấy, hoạt động buôn lậu, sản xuất và buôn bán hàng giả đã diễn ra từ nhiều năm, dù các ngành chức năng đã có nhiều cố gắng dẹp bỏ nhưng vẫn tồn tại, một phần do lợi nhuận từ hoạt động này mang lại quá lớn khiến các tổ chức, cá nhân hàng ngày hàng giờ tìm mọi thủ đoạn mới nhằm đối phó với các lực lượng chức năng.
Theo phân tích của ông Nguyễn Đức Lê, Phó Cục trưởng Cục Nghiệp vụ, Tổng cục QLTT, buôn lậu gia tăng còn có nguyên nhân do dịch bệnh Covid-19 khiến hàng hóa thiếu hụt, nhiều chuỗi cung ứng bị đứt gãy…nên các đối tượng lợi dụng tình hình để đưa hàng lậu, hàng giả trà trộn vào thị trường.
“Trong khi đó vẫn còn một bộ phận người tiêu dùng chấp nhận mua sắm hàng giả, hàng kém chất lượng đã giúp cho hàng giả, hàng lậu có đất sống. Nhiều người dân ở khu vực biên giới nhiều khi vì số tiền rất nhỏ vẫn mang vác hàng lậu, hàng giả qua đường món lối mở cũng góp phần tạo ra khó khăn cho công tác chống buôn lậu của lực lượng chức năng”, ông Lê nêu.
Tăng kiểm tra, nâng chế tài xử lý
Cao điểm chống buôn lậu, hàng giả và gian lận thương mại những dịp cuối năm vẫn được các ngành chức năng triển khai. Theo ông Nguyễn Đức Lê, trong chương trình kế hoạch đề ra, lực lượng QLTT đặt mục tiêu loại bỏ, không để cho hàng giả bán công khai tại các trung tâm mua sắm thương mại, các siêu thị, cửa hàng tiện lợi. Tuyệt đối không để hàng giả, hàng nhái xuất hiện tại các khu du lịch, các tuyến phố đi bộ và đặc biệt các làng nghề không được sản xuất và bày bán công khai sản phẩm hàng giả, hàng nhái.
Ông Bùi Văn Hoàn, Cục phó Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan) cho rằng, cần triệt để xử lý các DN lợi dụng loại hình tạm nhập tái xuất để thay nhãn mác, giả nhãn hiệu xuất xứ xuất khẩu hàng hóa sang nước thứ ba gây mất thương hiệu, uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế.
“Ngành Hải quan xây dựng kế hoạch cũng như triển khai định hướng đấu tranh với dạng vi phạm xuất xứ hàng hóa, trong đó phát hiện nhiều DN lợi dụng cơ chế thông thoáng để làm Chứng nhận hàng hóa (C/O) giả, nhập khẩu hàng giả qua mắt lực lượng chức năng làm ảnh hưởng đến các DN làm ăn chân chính. Hiện trong cơ chế xử lý hàng hóa vi phạm, lực lượng Hải quan vẫn cần thêm một số chế tài để xử lý hữu hiệu”, ông Hoàn nêu.
Từ thực tế công tác phòng chống hàng giả, hàng nhái ông Bùi Công Thành, Phó Phòng Chống buôn lậu và xử lý vi phạm, Cục Hải quan Lạng Sơn nêu khó khăn với tình trạng một số DN hoạt động trong lĩnh vực bưu chính, lợi dùng chức năng quyền hạn của mình vẫn nhận vận chuyển số lượng lớn hàng giả, hàng nhái nhưng lại tỏ ra bất hợp tác với lực lượng chức năng khiến công tác kiểm tra xử lý gặp không ít khó khăn.
“Một số sản phẩm vi phạm được các DN bưu chính vận chuyển như điện thoại rất khó phát hiện là sản phẩm giả hay thật, cơ quan chức năng phải tiến hành giám định. Chi phí cho quá trình này rất cao và phải qua ít nhất 2 cơ quan giám định mới phát hiện được hàng giả. Nhưng khi tiến hành xử phạt, DN nại quyền bưu chính không chấp nhận vi phạm lại còn tổ chức khiếu kiện nên trở thành vướng mắc rất lớn”, ông Thành nêu trở ngại và kiến nghị cần có quy định, chế tài chặt hơn cho vấn đề này nhằm đối phó linh hoạt hơn với vấn nạn buôn lậu, buôn bán hàng giả và gian lận thương mại nhất là trong cao điểm dịp cuối năm.
