Theo một báo cáo mới của Tổ chức Khí tượng Thế giới, châu Á tiếp tục phải gánh chịu các mối nguy hiểm liên quan đến thời tiết, khí hậu và nước vào năm 2023, khiến khu vực này trở thành khu vực hứng chịu nhiều thiên tai nhất thế giới.
Báo cáo Tình trạng Khí hậu ở Châu Á - 2023 của Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) cho biết lũ lụt và bão dẫn đến số thương vong và thiệt hại kinh tế cao nhất, đồng thời tác động của các đợt nắng nóng ngày càng gia tăng.
Theo báo cáo, nhiệt độ mặt nước biển ở phía tây bắc Thái Bình Dương đạt mức cao kỷ lục và thậm chí cả Bắc Băng Dương cũng phải hứng chịu một đợt nắng nóng trên biển.
"Nhiều quốc gia trong khu vực đã trải qua năm nóng kỷ lục vào năm 2023, cùng với hàng loạt điều kiện khắc nghiệt, từ hạn hán, nắng nóng đến lũ lụt và bão. Biến đổi khí hậu đã làm trầm trọng thêm tần suất và mức độ nghiêm trọng của những sự kiện như vậy, ảnh hưởng sâu sắc đến xã hội, nền kinh tế, và quan trọng nhất là cuộc sống của con người và môi trường chúng ta đang sống”, Tổng thư ký WMO Celeste Saulo nói.
Trích dẫn Cơ sở dữ liệu về các sự kiện khẩn cấp, báo cáo cho biết 79 thảm họa liên quan đến hiểm họa khí tượng thủy văn đã xảy ra ở châu Á vào năm 2023, trong đó lũ lụt và bão chiếm hơn 80% số sự cố, khiến hơn 2.000 người thiệt mạng và ảnh hưởng đến 9 triệu người.
Nhiệt độ trung bình hàng năm gần bề mặt ở châu Á vào năm 2023 là mức cao thứ hai được ghi nhận, cao hơn 0,91 độ C so với mức trung bình giai đoạn 1991–2020 và cao hơn 1,87 độ so với mức trung bình giai đoạn 1961–1990.
Nhật Bản và Kazakhstan từng có những năm ấm áp kỷ lục.
Tại Ấn Độ, các đợt nắng nóng gay gắt vào tháng 4 và tháng 6 đã khiến khoảng 110 người tử vong do say nắng. Một đợt nắng nóng lớn và kéo dài đã ảnh hưởng đến phần lớn Đông Nam Á trong tháng 4 và tháng 5, kéo dài đến tận phía tây Bangladesh và miền đông Ấn Độ, và phía bắc đến miền nam Trung Quốc, với nhiệt độ kỷ lục.
Một phần vùng đất thấp Turan (Turkmenistan, Uzbekistan, Kazakhstan); Hindu Kush (Afghanistan, Pakistan); dãy núi Himalaya; xung quanh sông Hằng và hạ lưu sông Brahmaputra (Ấn Độ và Bangladesh); dãy núi Arakan (Myanmar); và hạ lưu sông Mê Kông có lượng mưa dưới mức bình thường.
Tây Nam Trung Quốc phải hứng chịu một đợt hạn hán với lượng mưa dưới mức bình thường gần như mọi tháng trong năm 2023 và lượng mưa liên quan đến gió mùa mùa hè ở Ấn Độ đều dưới mức trung bình.
Vào tháng 6, tháng 7 và tháng 8, một số đợt lũ lụt và bão đã khiến hơn 600 người thiệt mạng trên khắp Ấn Độ, Pakistan và Nepal. Lượng mưa lớn dẫn đến lũ lụt ở Ả Rập Saudi, UAE và Yemen.
Vào tháng 8 và đầu tháng 9, vùng viễn đông của Liên bang Nga đã hứng chịu lũ lụt thảm khốc, một trong những thảm họa lớn nhất trong nhiều thập kỷ gần đây, ảnh hưởng đến khoảng 40.000 ha đất nông thôn.
Vùng núi cao châu Á là khu vực có độ cao lớn tập trung vào cao nguyên Tây Tạng và có khối lượng băng lớn nhất bên ngoài các vùng cực, với các sông băng có diện tích khoảng 1.00.000 km2. Trong vài thập kỷ qua, hầu hết các sông băng này đã rút lui và với tốc độ ngày càng nhanh.
Hai mươi trong số 22 sông băng được quan sát ở vùng núi cao châu Á cho thấy khối lượng sông băng tiếp tục giảm. Nhiệt độ cao và điều kiện khô hạn kỷ lục ở phía đông dãy Himalaya và hầu hết Tiên Shan đã làm trầm trọng thêm tình trạng mất khối lượng ở hầu hết các sông băng.
Trong giai đoạn 2022–2023, Sông băng Urumqi số 1 ở phía đông Tien Shan đã ghi nhận cân bằng khối lượng âm cao thứ hai kể từ khi các phép đo bắt đầu vào năm 1959.
WMO cho biết, sự nóng lên ở thượng nguồn đại dương (0-700 mét) đặc biệt mạnh ở vùng Tây Bắc Biển Ả Rập, Biển Philippine và các vùng biển phía Đông Nhật Bản, nhanh hơn gấp ba lần so với mức trung bình toàn cầu.
Các đợt nắng nóng trên biển - những đợt nắng nóng cực độ kéo dài ảnh hưởng đến đại dương - xảy ra ở một khu vực rộng lớn ở Bắc Băng Dương, phía đông Biển Ả Rập và phía bắc Thái Bình Dương và kéo dài từ 3 đến 5 tháng.
Vào năm 2023, 17 cơn bão nhiệt đới được đặt tên đã hình thành ở phía tây bắc Thái Bình Dương và Biển Đông. Đây là mức dưới mức trung bình nhưng vẫn có những tác động lớn và lượng mưa kỷ lục ở các quốc gia, bao gồm Trung Quốc, Nhật Bản, Philippines và Hàn Quốc.
Tại lưu vực phía bắc Ấn Độ Dương, bão xoáy cực mạnh Mocha đổ bộ dọc bờ biển Rakhine ở Myanmar ngày 14/5, gây tàn phá trên diện rộng và 156 người thiệt mạng.
