“Nhà máy sản xuất rau” này sử dụng kỹ thuật nông trại thẳng đứng trong bối cảnh ngành nông nghiệp truyền thống của Nhật Bản đối mặt với mối đe dọa lớn do dân số già hóa và làn sóng di cư từ nông thôn lên thành thị. Thay vì sử dụng diện tích đất lớn để mở nông trại canh tác theo phương thức nằm ngang, ở phương pháp trồng trọt theo mô hình nông trại thẳng đứng, cây được trồng trên các khay xếp theo chiều thẳng đứng và được đặt trong một tòa nhà với môi trường được kiểm soát, ánh sáng tự nhiên được thay thế bằng hệ thống đèn LED màu.
Một nhân viên của Sprea đi giữa các "ruộng" rau công nghệ cao. Ảnh: AFP
Ưu điểm của mô hình canh tác này sử dụng ít hơn 95% nước và 50% phân bón so với phương pháp truyền thống. Máy móc làm nhiệm vụ di chuyển vị trí rau đến những khu vực có ánh sáng, nhiệt độ và độ ẩm lý tưởng cho từng giai đoạn phát triển. Quá trình diễn ra gần như hoàn toàn tự động này cũng không cần đất hoặc thuốc bảo vệ thực vật và chỉ cần khoảng chục người để thu hoạch rau diếp vào cuối vụ.
Tại Nhật, hiện có khoảng 200 nhà máy trồng rau diếp sử dụng ánh sáng nhân tạo. Hãng tư vấn Innoplex dự báo, số lượng những nhà máy theo mô hình nông trại thẳng đứng sẽ tăng gấp đôi vào năm 2025. Các nông trại thẳng đứng, quy mô nhỏ có mặt ở Nhật Bản từ những năm 1970 nhưng phải đến năm 2010, ngành này mới bắt đầu phát triển nhanh chóng nhờ việc sử dụng đèn LED tiết kiệm điện năng và chương trình hỗ trợ nông nghiệp sáng tạo từ chính phủ.
Chỉ tính riêng tại thành phố Kyoto, nhờ triển khai mô hình nông nghiệp thẳng đứng, Công ty Spread sản xuất ra 11 triệu khóm rau diếp cũng như 8 vụ rau diếp mỗi năm bất kể điều kiện thời tiết. Theo lãnh đạo của Spread, lợi thế của phương pháp trồng rau này là có thể cho năng suất cao và ổn định quanh năm mà không lo bị ảnh hưởng bởi thay đổi nhiệt độ.
Phương pháp này tuy sử dụng nhiều năng lượng hơn so với hình thức canh tác sử dụng ánh sáng Mặt trời, nhưng cho năng suất cao hơn trên cùng một diện tích bề mặt tương tự. Công ty Spread đang xây dựng một nhà máy khác tại khu vực Narita gần Tokyo và dự định mở rộng mô hình trồng rau này sang những nước khác có điều kiện khí hậu không phù hợp với việc trồng rau diếp. Ban đầu công ty Spread cũng gặp phải một số khó khăn trong việc bán sản phẩm, nhưng giờ đây Spread đã trở thành một thương hiệu tên tuổi với chất lượng ổn định và giá cạnh tranh. Xà lách của Spread được bán khắp các siêu thị ở Kyoto và thủ đô Tokyo.
Nhiều công ty khác tại Nhật Bản cũng đang theo đuổi xu hướng nông nghiệp thông minh này. Trong đó, Công ty Mitsubishi Gas Chemical đang xây dựng một nhà máy tương tự tại Đông Bắc Fukushima dự kiến sản xuất 32.000 khóm rau diếp mỗi ngày. Ngoài Nhật Bản, một số quốc gia cũng đang ứng dụng kỹ thuật nông trại thẳng đứng như Đan Mạch, Hàn Quốc, Mỹ... Giới chuyên gia môi trường cho rằng việc tiếp tục phát triển mô hình này sẽ thúc đẩy nền nông nghiệp phát triển bền vững, nâng cao hiệu quả phát triển kinh tế và đáp ứng nhu cầu của người dân cũng như giải quyết vấn đề thực tế của đô thị.
