Hiện nay, Chính phủ đang thực hiện nhiều chính sách tài khóa, như đưa gói giảm thuế và tiền thuê đất với 180.000 tỷ đồng; chi 62.000 tỷ đồng tiền mặt cho an sinh xã hội... Tính tổng thể quy mô các gói kích thích tài khóa của Việt Nam hiện tương đương 4,3% GDP, xấp xỉ với các nền kinh tế mới nổi khác cũng như so với các quốc gia đang phát triển trong khu vực.
Song theo nhóm nghiên cứu VNUHCM-IBT, các gói kích thích hiện nay của Việt Nam có tác động giới hạn đối với DN đang lâm vào tình trạng kiệt quệ tài chính vì các chính sách chỉ làm giảm hoặc ngăn dòng tiền ra của DN, chưa có chính sách hỗ trợ làm tăng dòng tiền vào của DN. Sẽ có những DN đã phải ngưng hoạt động và có thể phải giải thể hoặc phá sản trước khi cải thiện được dòng tiền. Vì vậy, chính sách tạo dòng tiền vào cho DN quan trọng hơn và sẽ mang lại hiệu quả hơn. Nói cách khác, phải bơm tiền thực cho DN mới tạo nhiên liệu kích hoạt cỗ máy kinh doanh tái khởi động.
Quang cảnh hội thảo. Về vấn đề lựa chọn chính sách phục hồi kinh tế Việt Nam giai đoạn Covid-19, nhóm nghiên cứu đề xuất cần đặt trong tầm nhìn trung hạn với các giải pháp phi truyền thống, thậm chí khác biệt với các chính sách đã từng được áp dụng trong quá khứ, vì bản chất tác động khủng hoảng do Covid-19 khác với các khủng hoảng trong quá khứ.
Theo đó, cần cân nhắc điều chỉnh tăng chỉ tiêu lạm phát 4% của năm 2020 để giúp NHNN có dư địa đủ lớn cho việc nới lỏng tiền tệ và cắt giảm lãi suất, không chỉ dừng lại ở lãi suất liên NH mà phải đảm bảo tác động làm hạ mạnh hơn nữa lãi suất cho vay kể cả lãi suất của các món nợ cũ. Trong thời gian tới, các NHTM nên ưu tiên chú trọng tái cấu trúc và gia hạn nợ mạnh hơn.
Ngoài ra, thay vì chỉ đeo đuổi mục tiêu chung của tăng trưởng tín dụng, cần đặt mục tiêu hỗ trợ cho các ngành ưu tiên như công nghiệp chế biến - chế tạo xuất khẩu, thương mại, thuỷ sản, nông nghiệp… Việc xác định ngành ưu tiên hỗ trợ nên dựa trên ít nhất 2 yếu tố là tốc độ phục hồi và mức độ ổn định của đầu ra của sản phẩm. Những DN hồi phục nhanh sẽ giúp nâng đỡ nền kinh tế và từ đó tác động lan tỏa để các DN khác phục hồi.
Một số chính sách tài khoá ngắn hạn và trung hạn cũng đã được các chuyên gia của Trường Đại học Kinh tế - Luật và VNUHCM-IBT mạnh dạn đề xuất để phục hồi kinh tế, như cho phép hạch toán đầy đủ chi phí lương; nhanh chóng khơi thông khối tiền đầu tư công 700.000 tỷ đồng trong năm; bố trí một khoản mục chi tái thiết kinh tế trong dự toán ngân sách thời kỳ 2021-2026 dưới hình thức “Chi đầu tư phát triển”; phân loại DN hỗ trợ, gắn với an sinh xã hội để đảm bảo người lao động không mất việc làm.
Bên cạnh đó, để giải quyết vấn đề khó tiếp cận vốn cho DN bằng cách thực hiện dịch chuyển rủi ro của chủ nợ về phía Chính phủ thông qua các chương trình bảo lãnh tín dụng giúp khơi thông nguồn vốn đến các DN thuộc đối tượng hỗ trợ; cho phép DN chuyển lỗ về năm trước hoặc năm sau trong hạn định 5 năm nhằm giảm áp lực kinh tế lên DN.
Một số phải pháp khác cũng được đề xuất như điều chỉnh kỷ luật tài khóa tổng thể; sử dụng hết mức tối đa theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước của số dư dự phòng ngân sách nhà nước năm 2020 để đáp ứng các nhu cầu chi…
