Phát huy giá trị di tích quốc gia đặc biệt

Giáo dục truyền thống yêu nước cách mạng

Bà Trần Thị Mỹ Hạnh, Giám đốc Sở Văn hóa-Thể thao tỉnh Nghệ An cho biết: “Dù là di tích Quốc gia đặc biệt được Thủ tướng công nhận từ năm 2012 nhưng di tích vẫn chưa được quy hoạch, đầu tư, quảng bá xứng tầm. Sự kết nối giữa các hạng mục của khu di tích với cảnh quan tự nhiên của vùng đất địa linh nhân kiệt chưa phát huy hết tiềm năng trong việc cải thiện đời sống nhân dân trong khu di tích. Một số hạng mục hiện tại khu di tích còn thiếu như khu xử lý môi trường, đỗ xe, dịch vụ, trung tâm điều hành, điều tiết, hướng dẫn tham quan… Đây nguyên nhân dẫn đến việc giảm đi tính hấp dẫn của quần thể di tích”. Chính vì lẽ đó, việc Thủ tướng Chính phủ đã ra Quyết định 1943/QĐ-TTg chính thức phê duyệt Quy hoạch bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị di tích quốc gia đặc biệt này”.

Ông Nguyễn Đức Trung, Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An cho biết: “Sau hơn 2 năm nghiên cứu, lập đề án, dưới sự tài trợ của Tập đoàn T&T và các tư vấn hàng đầu của Pháp và trong nước, tới hôm nay, chúng ta đã có được quy hoạch tổng thể theo Quyết định 1943/QĐ của Thủ tướng”. Ông Đỗ Quang Hiển thay mặt lãnh đạo Tập đoàn T&T Group, cho biết đã phối hợp, tài trợ cho tỉnh Nghệ An thực hiện quy hoạch từ ban đầu. Tập đoàn T&T Group cũng tổ chức các cuộc thi thi ý tưởng, lựa chọn đơn vị tư vấn với hội đồng giám khảo là các nhà sử học, đại diện các bộ, ngành… Đến nay đã có hơn 10 đơn vị tham gia và cuối cùng chọn được đơn vị của Pháp đứng đầu việc tư vấn quy hoạch.

Vùng đất địa linh nhân kiệt

Với tổng diện tích được thực hiện quy hoạch từ năm 2021-2030 là 278,86ha, bao gồm khu vực bảo vệ của di tích có tổng diện tích 170,13ha, Cụm di tích làng Sen (quy mô 21,5ha), Cụm di tích làng Hoàng Trù (quy mô 16,8ha), Khu mộ bà Hoàng Thị Loan (quy mô 48,2ha) và Cụm di tích núi Chung (quy mô 83,63ha). Khu vực mở rộng phát huy giá trị di tích (trên cơ sở phù hợp với quy hoạch xây dựng vùng huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An), có tổng diện tích 108,73ha, bao gồm Khu đất nông nghiệp cạnh Cụm di tích núi Chung (quy mô 60,73ha) và đất ruộng thuộc các xóm Mậu 4, Mậu 5 và xóm Liên Minh, xã Kim Liên (quy mô 48ha).

Theo nội dung quy hoạch, toàn bộ khu di tích, diện tích 287,86ha được quy hoạch thành một khu tưởng niệm danh nhân, địa điểm đón tiếp các thế hệ người Việt Nam và người nước ngoài đến thăm quê hương của Chủ tịch Hồ Chí Minh và tìm hiểu những ký ức về thời niên thiếu của Người; đồng thời là khu du lịch lịch sử -văn hóa mang tầm quốc gia và quốc tế, trung tâm văn hóa- lễ hội, không gian trải nghiệm văn hóa truyền thống đặc sắc của vùng quê Bắc Trung bộ Việt Nam.

Về định hướng quy hoạch khu vực phát huy giá trị di tích, hình thức kiến trúc của các công trình xây dựng mới đảm bảo hài hòa với không gian cảnh quan các khu vực di tích và địa phương; chiều cao công trình không quá 16m; khuyến khích sử dụng hình thức kiến trúc truyền thống vùng Nam Đàn. Khu du lịch văn hóa-sinh thái núi Chung gồm Đền thờ các cụ thân sinh và chị em ruột Chủ tịch Hồ Chí Minh, Khu du lịch sinh thái kết hợp dã ngoại và khu công viên cây xanh cảnh quan: Hình thành địa điểm "Du lịch về nguồn" kết hợp với bảo tồn, phát huy các yếu tố sinh quyển đặc hữu của địa phương, gắn kết không gian với toàn khu tưởng niệm bằng trục không gian ảo, điểm đầu tại khu vực núi mộ bà Hoàng Thị Loan và điểm cuối tại khu vực núi Chung. Mật độ xây dựng gộp khoảng 2-3%, tầng cao tối đa 3 tầng.

Khu cánh đồng lúa huyết rồng, diện tích 60,73ha (là khu đất nông nghiệp nằm cạnh núi Chung) quy hoạch thành khu vực trồng và bảo tồn lúa huyết rồng, canh tác theo hình thức organic, kết hợp với không gian trải nghiệm và bảo tồn kiến trúc làng quê truyền thống. Khu du lịch văn hóa, diện tích 45ha hình thành khu du lịch văn hóa-lịch sử gắn với các mô hình xưởng sản xuất các sản phẩm nghệ thuật làm từ sen như tranh làm từ lá sen, nón lá sen, quạt lá sen, lụa làm từ tơ sen, các sản phẩm ẩm thực từ sen...; không gian bảo tồn cảnh quan kiến trúc làng quê truyền thống vùng đất Nam Đàn, trung tâm dịch vụ (cơ sở dịch vụ, cơ sở lưu trú và khu vực hậu cần).