PHÓNG VIÊN: - Người bán hàng online và các sàn TMĐT sẽ bị xử phạt như thế nào khi kinh doanh hàng giả, nhái hoặc làm lộ thông tin người mua hàng, thưa ông?
LS. NGUYỄN THANH HÀ: - Chế tài xử phạt người kinh doanh hàng giả đã được quy định tại Nghị định 158/2013/NĐ-CP. Theo đó sẽ phạt tiền từ 200.000 đồng đến 500.000 đồng, trong trường hợp hàng giả tương đương số lượng của hàng thật có giá trị dưới 1.000.000 đồng. Phạt tiền từ 500.000 đồng đến 2.000.000 đồng, trong trường hợp hàng giả tương đương số lượng của hàng thật có giá trị từ 1.000.000 đồng đến dưới 3.000.000 đồng.
LS. Nguyễn Thanh Hà Phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng, trong trường hợp hàng giả tương đương số lượng của hàng thật có giá trị từ 3.000.000 đồng đến dưới 5.000.000 đồng. Phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng, trong trường hợp hàng giả tương đương số lượng của hàng thật có giá trị từ 5.000.000 đồng đến dưới 10.000.000 đồng… Ngoài ra tùy theo tính chất và mức độ vi phạm liên quan đến hàng giả, người vi phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội sản xuất, buôn bán hàng giả.
Về quản lý các sàn TMĐT, Chính phủ cũng có quy định tại Nghị định 52/2013/NĐ-CP. Theo đó, thương nhân, tổ chức cung cấp dịch vụ sàn giao dịch TMĐT phải có biện pháp xử lý kịp thời khi phát hiện, hoặc nhận được phản ánh về hành vi kinh doanh vi phạm pháp luật trên sàn TMĐT. Người bán trên sàn giao dịch TMĐT phải đảm bảo tính chính xác, trung thực của thông tin về hàng hóa, dịch vụ mình cung cấp.
Ngoài ra, Điều 81 đến 85 Nghị định 185/2013/NĐ-CP ngày 15-11-2013, cũng quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng như bảo vệ thông tin cá nhân. Theo đó, website TMĐT sẽ bị phạt 30-40 triệu đồng đối với một trong các hành vi, như không có biện pháp xử lý khi phát hiện hoặc nhận được phản ánh về hành vi kinh doanh vi phạm pháp luật trên website cung cấp dịch vụ TMĐT.
Với quy định về bảo vệ thông tin cá nhân trong hoạt động TMĐT, sàn TMĐT có thể bị phạt 10-20 triệu đồng cho các hành vi như không thiết lập cơ chế tiếp nhận và giải quyết khiếu nại của người tiêu dùng liên quan đến việc thông tin cá nhân bị sử dụng sai mục đích hoặc phạm vi đã thông báo; không xây dựng, ban hành và thực hiện chính sách đảm bảo an toàn, an ninh cho việc thu thập và sử dụng thông tin cá nhân của người tiêu dùng...
- Theo ông chế tài xử lý các vi phạm gian lận thương mại trên không gian mạng hiện đã đủ mạnh? Nếu chưa Nhà nước cần có thêm những quy định nào?
- Thực tế hiện nay mức xử phạt hành chính còn nhẹ tay và xử lý hình sự rất ít, nên chưa đủ mạnh để răn đe các đối tượng bán hàng giả, hàng nhái trên không gian mạng. Do đó, Nhà nước cần có những giải pháp mạnh tay hơn, như tăng mức phạt hành chính cao hơn mức theo quy định hiện tại, đồng thời đưa hình thức xử lý hình sự nghiêm khắc vào quy định.
Đưa ra điều kiện chặt chẽ, khắt khe hơn đối với kinh doanh online hoặc sàn giao dịch TMĐT. Cần trao thêm quyền cho các cơ quan chức năng trong xử lý vi phạm, tăng mức xử phạt. Ngành chức năng cần điều chỉnh các quy định trong quản lý MXH, trong đó Bộ Công Thương cần siết chặt quy định quản lý bán hàng online. Theo đó, đưa hàng lên mạng bán phải đăng ký, nếu không sẽ bị xử lý.
- Gian lận thương mại trên không gian mạng người bị ảnh hưởng đầu tiên chính là người tiêu dùng. Vậy luật pháp có quy định nào để bảo vệ người tiêu dùng, thưa ông?
- Pháp luật nghiêm cấm hành vi lừa dối hoặc gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng. Còn người tiêu dùng có quyền khiếu nại, tố cáo, khởi kiện để bảo vệ quyền lợi của mình theo quy định của pháp luật. Tổ chức vi phạm pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng tùy theo tính chất, mức độ vi phạm bị xử phạt vi phạm hành chính, nếu gây thiệt hại phải bồi thường theo quy định của pháp luật.
Như vậy, người tiêu dùng khi mua phải hàng giả có quyền khởi kiện, yêu cầu bồi thường thiệt hại đối với tổ chức, cá nhân sản xuất, buôn bán hàng giả. Tùy theo tính chất, mức độ thiệt hại, bên bị khiếu nại, tố cáo, khởi kiện sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.
Tuy nhiên, để có căn cứ xử lý, khi mua nhầm hàng giả, kém chất lượng người tiêu dùng nên giữ nguyên hiện trạng hàng hóa và các chứng cứ liên quan để có thể liên hệ người đã bán hàng cho mình, yêu cầu đổi hàng hoặc hoàn trả tiền hoặc bồi thường. Nếu phát sinh tranh chấp, người tiêu dùng cần làm đơn tố cáo kèm chứng cứ liên quan của hàng hóa đó cho cơ quan quản lý thị trường hoặc cơ quan công an nơi gần nhất để yêu cầu xử lý.
Ngoài ra, người tiêu dùng có thể đến các hội bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, khiếu nại tại Sở Công Thương các địa phương hoặc Cục Quản lý cạnh tranh (Bộ Công Thương), để được tư vấn và xem xét giải quyết, thậm chí có thể khởi kiện ra tòa và trọng tài thương mại để xử lý. Tất cả quyền và nghĩa vụ của người tiêu dùng đều được ghi rõ trong Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (59/2010/QH12).
Luật có nhưng không phải người tiêu dùng nào cũng có đủ thời gian, chứng cứ, thậm chí chi phí để theo đuổi các vụ khiếu kiện, tố cáo các tổ chức, cá nhân có hành vi lừa đảo trong kinh doanh hàng hóa online. Vì thế, trong khi mua hàng online để tránh trở thành nạn nhân của các đối tượng bán hàng giả, hàng nhái, người mua nên cẩn thận trong việc lựa chọn loại hàng hóa, sản phẩm cần mua, nên tìm kiếm địa điểm mua hàng hóa đáng tin cậy. Kiểm tra bao bì nhãn mác có các tem chống hàng giả, mã số mã vạch, tem truy xuất nguồn gốc sản phẩm được sản xuất, tổ chức sản xuất, địa chỉ…
- Xin cảm ơn ông.
