Trong đó, giải tỏa nhà ở trên kênh rạch là nhiệm vụ trọng tâm nhằm tạo đột phá trong phát triển TPHCM thành đô thị xanh, sạch, hiện đại và thân thiện.
Giải tỏa hơn 20.000 căn nhà trên kênh rạch
Theo Giám đốc Sở Xây dựng TP Trần Trọng Tuấn, di dời, giải tỏa nhà trên, ven kênh rạch là 1 trong 4 chỉ tiêu quan trọng của Chương trình đột phá về chỉnh trang và phát triển đô thị được thông qua tại Đại hội Đại biểu Đảng bộ TP lần thứ X. Mục tiêu đến năm 2020 cơ bản hoàn tất công tác di dời toàn bộ hơn 20.000 nhà trên và ven kênh, rạch; tổ chức lại cuộc sống dân cư tốt hơn, gắn với chỉnh trang đô thị dọc 2 bên bờ kênh, rạch. Để thực hiện chương trình này TP đang triển khai Đề án tổ chức thực hiện chỉnh trang đô thị dọc các tuyến kênh, rạch trên địa bàn.
Theo đề án, phương thức thực hiện được chia làm 3 nhóm: dự án chỉnh trang đô thị bằng nguồn vốn ngân sách (6.697 căn với vốn bồi thường, giải phóng mặt bằng dự kiến khoảng 10.000 tỷ đồng); dự án chỉnh trang đô thị theo hình thức đối tác công tư - PPP (8.084 căn với vốn bồi thường, giải phóng mặt bằng dự kiến khoảng 12.000 tỷ đồng); dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại kết hợp chỉnh trang đô thị (331 căn). Nhà ven, trên kênh rạch hiện nay tập trung chủ yếu tại quận 8 (11.000 căn), trong đó tại bờ Bắc và bờ Nam kênh Đôi 6.015 căn; quận Bình Thạnh (1.830 căn), quận 4 (1.630 căn); quận 5 (833 căn)…
Nhà ven, trên kênh Tàu Hủ. Ảnh: P. LONG Hiện nay vướng mắc lớn nhất khi triển khai các đầu việc trên là nguồn ngân sách hạn chế. Dự kiến, vốn ngân sách phân bổ cho chương trình này 2.100 tỷ đồng, trong khi nhu cầu khoảng 10.000 tỷ đồng. Mặt khác, để thực hiện dự án chỉnh trang đô thị cần vốn đầu tư lớn, thời gian lâu nên không có nhiều nhà đầu tư tham gia.
Về bản chất, các dự án chỉnh trang đô thị trên và ven kênh, rạch là dự án bồi thường, giải phóng mặt bằng và tái định cư cho các hộ dân nơi đây, để xây dựng bờ kè, hạ tầng kỹ thuật, nâng cấp hệ thống thoát nước khu vực. Trong khi đó, chi phí bồi thường, giải phóng mặt bằng chiếm tỷ trọng lớn trong tổng mức đầu tư dự án, tính trung bình 1,5 tỷ đồng/căn, riêng dự án bờ Nam kênh Đôi 2,6 tỷ đồng/căn, trong khi thời gian thu hồi vốn lâu nên không thu hút các nhà đầu tư. Bên cạnh đó, quỹ nhà tái định cư của TP cũng không đủ đáp ứng quy mô di dời và tái định cư 20.000 hộ dân.
Việc di dời, bồi thường cho người dân cũng gặp nhiều khó khăn do phần lớn nhà có phần diện tích lấn chiếm, diện tích nhỏ không đủ tiêu chuẩn tái định cư, cần có cơ chế bồi thường, hỗ trợ đặc biệt. Theo đó phần diện tích lấn chiếm cần được áp dụng tăng mức tỷ lệ % hỗ trợ theo hướng có lợi cho người dân bị thu hồi nhà, đất để khuyến khích họ sớm bàn giao mặt bằng.
Thu hút nhà đầu tư
Thu hút nhà đầu tư
Theo ý kiến nhiều doanh nghiệp đầu tư, kinh doanh BĐS, chỉnh trang đô thị phần lớn là những dự án xương xẩu, làm vì phúc lợi, cộng đồng là chính. Nếu thực hiện được dự án chỉnh trang đô thị TP có rất nhiều cái lợi. Chính vì vậy nếu doanh nghiệp tham gia cũng vì sự chung tay của cộng đồng doanh nghiệp với TP.
Ông Lê Hữu Nghĩa, Giám đốc Công ty Lê Thành cho biết TP cần có cơ chế, tạo điều kiện về vốn để thu hút nhà đầu tư. Trình tự đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án mất rất nhiều thời gian. Tổng thời gian thực hiện đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư tối thiểu 647 ngày đối với trường hợp đấu thầu và tối thiểu 572 ngày đối với trường hợp chỉ định thầu. Ngoài ra TP cũng cần có cơ chế linh hoạt trong thủ tục hành chính, nếu quá thẩm quyền xin ý kiến Chính phủ. Nếu không được áp dụng cơ chế, chính sách đặc biệt để triển khai tổ chức thực hiện đồng bộ các tuyến kênh, rạch sẽ rất khó di dời 20.000 căn trong giai đoạn 2016-2020.
Theo UBND TPHCM thời gian tới sẽ tập trung thực hiện các trình tự, thủ tục theo quy định; xác định ranh giới, phạm vi ảnh hưởng và chủ trương thu hồi đất; tổng mức đầu tư, nguồn vốn thực hiện; cơ chế huy động vốn xã hội hóa bằng nhiều giải pháp... để sớm di dời dân khỏi các tuyến kênh, rạch.
Cụ thể, trong năm 2018 TPHCM sẽ sử dụng vốn ngân sách nhà nước để di dời và tổ chức lại cuộc sống cho khoảng 1.482 hộ dân, với tổng kinh phí được ghi vốn bồi thường trên 4.494 tỷ đồng. TP sẽ hỗ trợ UBND quận 8 đẩy nhanh tiến độ thực hiện bồi thường giải phóng mặt bằng các dự án: di dời, giải phòng mặt bằng bờ Đông rạch Xóm Củi; di dời nhà trên và ven sông Ông Nhỏ để thực hiện khu công viên phía Bắc và phía Nam đường Tạ Quang Bửu, với khoảng 1.801 hộ dân bị ảnh hưởng.
Ngoài ra, TP giao các sở ngành liên quan xây dựng quy trình tổ chức đấu thầu lựa chọn chủ đầu tư thực hiện 3 dự án trọng điểm theo hình thức PPP, gồm dự án di dời, giải phóng mặt bằng tuyến Bờ Nam kênh Đôi; dự án rạch Xuyên Tâm; dự án rạch Văn Thánh, với khoảng 6.664 hộ dân bị ảnh hưởng.
