Từ giữa tháng 2, Chris Garcia bắt đầu lắp thêm màn hình thứ 2 trên bàn làm việc của mình để có thể thường xuyên theo dõi tài khoản Robinhood. Anh thường xuyên mua bán cổ phiếu trên đó, chứng kiến tài khoản đã tăng gấp 4 so với số tiền đầu tư ban đầu, lên 23.400 USD.
Năm nay 32 tuổi và là 1 nhiếp ảnh gia, số tiền Garcia kiếm được từ cổ phiếu chỉ trong vài ngày đã lớn hơn tiền lương cả 1 tháng từ công việc thợ ảnh.
"Cậu sẽ mua chiếc lambo màu gì?", anh nhắn tin cho 2 người bạn Mike Norkin và Alex Ela, đùa cợt về sự giàu có mà họ có được từ cổ phiếu. Tài khoản của Norkin giờ cũng đã tăng lên mức 52.500 USD.
Sau khi đại dịch khiến công việc mưu sinh từ chụp ảnh của họ bị gián đoạn, nhóm bạn gồm 3 người đến từ California nhận ra sự hấp dẫn của việc trading trực tuyến. Kiếm được số tiền cao hơn đáng kể so với tưởng tượng, Garcia dự định sẽ tiết kiệm thêm và trả nợ.
Hàng ngày, 3 người lượn lờ trong ít nhất là 50 nhóm chat và có vài lần họp qua video để thảo luận về các khoản đầu tư. Họ cùng chia sẻ tài khoản đầu tư với nhau, tối đến cùng chơi game trực tuyến.
Lâu nay các nhà đầu tư nhỏ lẻ vẫn là một phần của thị trường. Trước đây họ trao đổi các bí quyết đầu tư trong những cuộc trò chuyện phiếm, qua email và những ứng dụng nhắn tin cũ kỹ như Yahoo. Còn hiện nay, dù đó là cơn sốt cổ phiếu như GameStop hay tiền số như Dogecoin, câu chuyện đã hoàn toàn khác. Mạng xã hội và những ứng dụng trading trực tuyến như Robinhood đem đến cho các nhà đầu tư cơ hội hợp tác với hàng triệu nhà đầu tư cá nhân khác trên toàn thế giới. Họ kết nối online với nhau và cùng nhau lái giá cổ phiếu. Chỉ trong tháng 3/2020, ứng dụng Robinhood đã có hơn 2,6 triệu lượt tải về.
Nhiều nhà đầu tư mới vốn quá quen thuộc với việc chia sẻ các bức ảnh lên mạng xã hội dễ dàng làm quen với việc đưa ra quyết định đầu tư dựa trên những gì bạn bè họ chia sẻ trong các nhóm chat hay kể cả là những gì người lạ chia sẻ trên Facebook. Giống như nhiều thứ trong cuộc sống của họ, đầu tư cũng là hoạt động mang đậm tính xã hội.
Garcia, Norkin và Ela nằm trong số những nhà đầu tư cá nhân được khuyến khích bởi men say chiến thắng ban đầu và cộng đồng các "cổ động viên online". Họ đang ngày liều lĩnh hơn. Từ đầu năm nay, họ bắt đầu sử dụng các khoản vay ký quỹ để khuếch đại các cú đặt cược của mình. Bình thường ký quỹ là dịch vụ dành cho các quỹ đầu cơ và những khách hàng giàu có, nhưng trên Robinhood chỉ cần có tài khoản 2.000 USD trở lên. Đó cũng là tính năng giúp ứng dụng hút khách.
8 tháng qua, Ela đã rót tổng cộng 30.000 USD vào thị trường chứng khoán. Norkin, người có 3 con, cũng tương tự. Còn Garcia, người mới lên chức bố, dùng tiền tiết kiệm và những tấm séc hỗ trợ Covid-19 để tài trợ 4.500 USD cho tài khoản của mình.
Tưởng chừng như họ sẽ không bao giờ lỗ.
Giấc mộng đổi đời
Garcia có 1 tiệm chụp ảnh nhỏ ở Lemoore, California. Anh gặp Ela và Norkin trong 1 hội thảo vào tháng 1 năm ngoái. Ela và Norkin cũng có chung 1 hiệu ảnh và đã hợp tác với nhau từ thời niên thiếu. Norkin thường gọi Ela giúp đỡ khi máy tính của anh gặp trục trặc. Ela hay được mời đi ăn hàng với gia đình Norkin, 1 điều xa xỉ mà người mẹ đơn thân của anh khó có thể làm được với thu nhập đơn sơ từ công việc ca đêm tại cửa hàng 7-Eleven.
Sau khi tốt nghiệp ĐH California, Ela về làm việc cùng Norkin. Tấm bằng cử nhân khiến anh phải gánh khoản nợ sinh viên và nợ thẻ tín dụng lên đến 85.000 USD.
Ngoài 20 tuổi, Ela từng đến thăm ba mình, 1 chủ trang trại lợn ở Phillipines. "Ông ấy không cần phải lo lắng chút nào về nợ thẻ tín dụng hay thứ gì đó tương tự. Tôi cảm thấy ganh tị vì tôi biết khi trở về nhà sẽ có một đống hóa đơn đang chờ thanh toán", anh nhớ lại.
Khi đại dịch ập đến California, trường học đóng cửa và tiệm chụp ảnh bị thiệt hại nặng. 3 người nhắn tin bàn cách nộp đơn xin vay tiền theo chương trình PPP. Đến mùa, họ gặp nhau tại phòng khách nhà Norkin và ngạc nhiên phát hiện cả 3 đều đã tải về ứng dụng Robinhood.
Ban đầu Norkin rất e dè vì vài năm trước anh đã thua lỗ khi đầu tư vào cổ phiếu công nghệ và vàng. Đầu tiên, Garcia cũng tự nhận mình là 1 nhà đầu tư bảo thủ và thận trọng. Trading là thứ mà bố mẹ anh, những người nhập cư từ Mexico, chưa từng làm.
3 người thường xuyên bàn luận về cổ phiếu qua nhóm chát và đến mùa thu họ đã tuân theo 1 lịch trình cố định: cứ 5h30 sẽ đăng nhập Robinhood và thảo luận về các khoản đầu tư tiềm năng trước khi thị trường mở cửa.
Họ rất lạc quan về ngành xe điện và đã mua cổ phiếu của những công ty ô tô như Tesla và Lordstown Motors, cùng với Westwater Resource – công ty khai thác quặng dùng trong những viên pin sử dụng trong xe điện. Họ cũng đặt cược nhu cầu tiêu thụ khí đốt sẽ tăng mạnh bằng cách đầu tư vào quỹ ETF dầu mỏ có mã GUSH.
Ela đã sử dụng thẻ tín dụng do Robinhood phát hành để lấy tiền từ tài khoản chi trả cho kỳ nghỉ ở Mexico cùng bạn gái. Norkin và vợ thì lái xe đường dài tới Yellowstone. 2 người cùng nhau lựa chọn cổ phiếu.
Là người mạo hiểm nhất, Ela đã thực hiện 1.600 giao dịch trong năm ngoái. Anh tham gia vào nhóm đầu tư trên ứng dụng nhắn tin Discord và thảo luận về cổ phiếu với những người xa lạ, trong đó có 1 kỹ sư ở Texas và 1 nhà báo ở Ấn Độ. Tất cả đều rất lạc quan về thị trường. Hồi tháng 12 – tháng 1 vừa qua, anh thường kiếm được 700 USD chỉ sau 1 buổi sáng mua đi bán lại.
Norkin có thể mơ thấy cả cổ phiếu và đã nhiều lần tỉnh giấc giữa đêm để kiểm tra danh mục. Anh tham gia vào nhiều nhóm chat trên Facebook. Tháng 1, Norkin bán cổ phiếu Tesla và lãi 14.000 USD.
Đó cũng là lúc 3 người bạn quyết định mua vào cổ phiếu GameStop ở mức giá chưa đến 80 USD. GameStop cùng vài cổ phiếu meme khác đã giúp tài khoản giao dịch của cả 3 đạt đỉnh.
Ngày 28/1, ứng dụng không cho phép Ela mua cổ phiếu GameStop. Anh chỉ có thể bán và giao dịch các hợp đồng quyền chọn. Ngày hôm đó, giá lên tới gần 500 USD để rồi tham dốc mạnh. Norkin muốn mua vào nhân lúc giá rẻ nhưng không thể. "Chúng ta cần phải kiện. Đây chính là thao túng thị trường!". Và trong khi giá cổ phiếu GameStop lao dốc, anh hòa vào làn sóng những nhà đầu tư nhỏ lẻ kêu gọi hãy vững niềm tin vào cổ phiếu này.
Từ tháng 1, nhóm bạn bắt đầu gia nhập vào cơn sốt SPAC (công ty mua lại có mục đích đặc biệt). Họ mua CCIV, cổ phiếu của Churchill Capital Corp. Ela sử dụng đòn bẩy để đặt cược 80% danh mục vào đây. Ngày 22/2, CCIV tăng vọt và danh mục của Ela tăng lên mức 89.000 USD – gấp khoảng 3 lần số tiền anh bỏ ra. Nhưng ngay ngày sau đó, khi Ela tỉnh dậy và kiểm tra tài khoản thì cổ phiếu CCIV đã giảm 39% so với giá đóng cửa phiên trước, khiến tài khoản của anh bị thổi bay 50.000 USD ít nhất là trên giấy tờ. Ela còn bị margin call và phải bán cổ phiếu để thanh toán.
Sáng hôm sau nhóm chat im lặng một cách bất thường. Lần đầu tiên trong nhiều tháng, Ela im lặng. "Tối hôm qua thế nào", Garcia nhắn tin. "Chúng tôi đã cho Ela đủ số rượu để "go to the moon", Norkin viết, sử dụng từ lóng ám chỉ 1 đồng tiền số sắp tăng giá chóng mặt.
Ela không cảm thấy nôn nao do dư âm của vị mà anh đang cảm thấy rất nản chí. Đó cũng là tâm trạng chung của cả 3 người. "Có lẽ giờ là lúc quay trở lại công việc thường ngày", Garcia nhắn nhủ.
Thức tỉnh
Vài tuần sau đó, nhóm bạn không còn cập nhật dữ liệu cổ phiếu nữa. Tiệm chụp ảnh của họ hồi phục chút ít vì trường học mở cửa trở lại. Và giờ chủ đề mà họ trao đổi với nhau khi trò chuyện nhóm là nhiếp ảnh và cuộc sống cá nhân.
Ela, người từng liều lĩnh nhất, đã rút toàn bộ tiền khỏi tài khoản và có kế hoạch bắt đầu trả nợ. Garcia, người từng thận trọng nhất, lại dồn hết tiền vào Tesla, Coinbase và 1 SPAC của tỷ phú William Ackman. Norkin thì vẫn bám trụ với hi vọng chúng sẽ phục hồi.
Garcia lãi khoảng 700 USD. Norkin và Ela mỗi người mất khoảng 1/3 những gì họ đã đặt cược.
"Chúng tôi từng đùa cợt về những chiếc Lamborghini. Nhưng cuối cùng thì cả 3 đã "hạ cánh" và đủ thực tế để trở về với mong ước nhỏ nhoi là kiếm đủ tiền nuôi sống gia đình.
