Credit Suisse sẽ được mua lại bởi UBS trong một động thái do Chính phủ Thụy Sĩ đưa ra nhằm dập tắt những lo ngại về một cuộc khủng hoảng tài chính toàn diện. Mặc dù việc tiếp quản mang lại một sự trì hoãn tạm thời cho các nhà quan sát ngành ngân hàng, nhưng một khía cạnh của thỏa thuận này có thể gây nhầm lẫn.
Chính phủ Thụy Sĩ nói rằng, một số trái phiếu Credit Suisse có tên CoCo trị giá 17 tỷ USD sẽ được ghi nhận là 0, nghĩa là những người nắm giữ chúng sẽ mất tất cả các khoản đầu tư của họ. Nhưng, đây không phải là trái phiếu bình thường.
CoCo là viết tắt của Contingent Convertible - trái phiếu chuyển đổi dự phòng. Chúng được thiết kế sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 để giúp các ngân hàng tăng vốn và duy trì vốn trong một cuộc khủng hoảng. Chúng còn được gọi là trái phiếu AT1 và chúng không được phát hành bởi các ngân hàng Mỹ.
Trái phiếu CoCo hoạt động như thế nào?
Trái phiếu doanh nghiệp thông thường hoạt động như cơ chế IOU (I owe you), cung cấp các khoản thanh toán định kỳ được gọi là lợi suất cũng như khoản đầu tư ban đầu được hoàn trả vào cuối kỳ hạn của trái phiếu. Trái phiếu giúp các công ty huy động vốn và họ vẫn mắc nợ các trái chủ trừ khi công ty phát hành trái phiếu sụp đổ và vỡ nợ, và nếu điều đó xảy ra sẽ là một rắc rối lớn cho các nhà đầu tư và những người nộp thuế (thường phải chi trả tiền cho một gói cứu trợ).
Sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, các ngân hàng châu Âu được yêu cầu duy trì một mức vốn chất lượng cao nhất định. Một cách họ được phép làm điều đó là thông qua trái phiếu chuyển đổi ngẫu nhiên, có thể được chuyển đổi thành cổ phiếu hoặc bị hạ hoàn toàn xuống 0 nếu ngân hàng gặp rắc rối nghiêm trọng.
Những trái phiếu đó mang lại lợi tức cao hơn, nhưng có rủi ro lớn hơn cho những người nắm giữ chúng, vì nếu hoạt động kinh doanh của ngân hàng suy giảm mạnh, tổ chức đó có thể xóa nợ trái phiếu CoCo của mình. Trong khi đó, các trái chủ hoặc sẽ nhận được cổ phiếu được chuyển đổi của ngân hàng hoặc hoàn toàn không nhận được gì như trường hợp của Credit Suisse. Cơ chế này đôi khi được gọi là bảo lãnh, vì cuối cùng các trái chủ bị thiệt chứ không phải người nộp thuế.
Steven Kelly, cộng tác viên nghiên cứu cấp cao tại Trường Quản lý Yale, người nghiên cứu về khủng hoảng tài chính cho biết: “Đó là một phần vẻ đẹp của nó”.
Điều gì đã xảy ra với trái phiếu CoCo của Credit Suisse — và 17 tỷ USD có thực sự biến mất?
Là một phần trong quá trình tiếp quản của UBS, Cơ quan giám sát thị trường tài chính Thụy Sĩ (FINMA) cho biết, sự can thiệp của chính phủ “sẽ kích hoạt việc ghi giảm hoàn toàn giá trị danh nghĩa của tất cả khoản nợ AT1 của Credit Suisse” với số tiền khoảng 17 tỷ USD.
Điều đó có nghĩa là những người nắm giữ trái phiếu AT1 có thể thấy tiền của họ biến mất. Credit Suisse hiện có khoản nợ 17 tỷ USD ngoài sổ sách, điều này cho phép ngân hàng “tăng vốn lõi” như FINMA đã đưa ra.
Vì vậy, 17 tỷ USD sẽ không thực sự biến mất. Thay vào đó, giá trị đó đã được chuyển giao cho tổ chức và các cổ đông của ngân hàng.
Tại sao các trái chủ tức giận?
Ông Steven Kelly cho biết, thông thường, những người nắm giữ nợ - chẳng hạn như trái phiếu – được xếp hạng cao hơn so với các cổ đông trong hệ thống phân cấp yêu cầu bồi thường. Vì vậy, những người nắm giữ trái phiếu CoCo tức giận vì họ đã mất tất cả trong khi các cổ đông được hưởng cổ phiếu UBS theo tỷ lệ chuyển đổi. Trong khi đó, Reuters đưa tin rằng, một số trái chủ đang cân nhắc hành động pháp lý.
Elisabeth Rudman, người đứng đầu các tổ chức tài chính toàn cầu tại DBRS Morningstar cho rằng động thái của chính phủ Thụy Sĩ lẽ ra không phải là một cú sốc.
“AT1 dùng để hấp thụ các khoản lỗ, vì vậy không có gì ngạc nhiên. Họ đã làm những gì họ phải làm”, bà cho biết.
Điều này có thể ảnh hưởng đến thị trường?
Đây là lần hạ xếp hạng lớn nhất từng xảy ra với trái phiếu CoCo và ông Steven Kelly cho biết điều đó đã khiến những người giao dịch trái phiếu CoCo “thức tỉnh về cách thức hoạt động của những tài sản này”. Ông Steven Kelly cho biết, tổng giá trị của thị trường trái phiếu CoCo ước tính khoảng 250 tỷ USD.
Richard Herring, giáo sư về ngân hàng quốc tế tại Trường Wharton của Đại học Pennsylvania cho biết, thị trường trái phiếu CoCo có thể sẽ bị “hạ gục”, khiến các ngân hàng khó bán các sản phẩm mới của họ hơn “trong một thời gian tới”.
Nhưng có lẽ nó sẽ không có nhiều tác động cụ thể bên ngoài thị trường CoCo.
“Những trái phiếu này thường được nắm giữ bởi các tổ chức có danh mục đầu tư đa dạng hóa tốt và do đó, khoản lỗ khó có thể gây ra tác động lan tỏa lớn”, giáo sư Richard Herring cho biết.
Tuy nhiên, nếu việc hạ xếp hạng trái phiếu CoCo của Credit Suisse càng làm lung lay niềm tin của những người nắm giữ các loại trái phiếu ngân hàng khác, chẳng hạn như người gửi tiền, thì “điều đó có thể châm ngòi cho một cuộc tháo chạy và lây lan thêm một chút mà chúng ta đang chứng kiến. Và điều đó sẽ gây khó khăn cho các ngân hàng”, ông Steven Kelly cho biết.
