Về nhà ở cho công nhân, người lao động hiện nay đang ở trong hai loại nhà chủ yếu là nhà ở riêng lẻ do người dân xây dựng cho thuê trọ và nhà lưu trú công nhân do doanh nghiệp đầu tư, xây dựng. Theo Sở Xây dựng TPHCM, về nhà lưu trú công nhân: lũy kế đến năm 2022, thành phố có 34 dự án nhà lưu trú công nhân do doanh nghiệp đầu tư xây dựng gần các khu chế xuất, khu công nghiệp đã hoàn thành với quy mô 15,72ha, tổng diện tích sàn xây dựng là 286.322 m2, tương ứng 5.514 phòng và 39.368 chỗ ở, đáp ứng 14,3% nhu cầu. Số lượng công nhân còn lại ở trong phòng trọ do người dân xây dựng tự xây dựng.
Về nhà trọ do người dân tự xây dựng, theo khảo sát của Sở Xây dựng tại thời điểm cuối năm 2021, có khoảng 60.470 công trình là nhà trọ (1.650.000 chỗ ở) phục vụ cho công nhân người lao động thuê để ở.
Trong năm 2023, Sở Xây dựng tập trung rà soát, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các thủ tục đầu tư 4 dự án, cụ thể: Nhà lưu trú công nhân Khu Chế xuất Tân Thuận tại phường Tân Thuận, Quận 7 do Công ty TNHH Tân Thuận mời gọi đầu tư. Quy mô: diện tích đất 11.263m2, tổng diện tích sàn xây dựng 36.041m2 tương ứng 900 phòng, đáp ứng 3.600 chỗ ở.
Nhà lưu trú công nhân (giai đoạn 2) Khu Chế Xuất Linh Trung II, phường Bình Chiểu, thành phố Thủ Đức do Công ty Cổ phần đầu tư Xây dựng Thương Mại Dịch vụ Thiên Phát làm chủ đầu tư. Quy mô: diện tích đất 5.083m2, tổng diện tích sàn xây dựng 24.189m2 tương ứng 360 phòng, đáp ứng 1.440 chỗ ở.
Nhà lưu trú công nhân tại số 3 đường số 12, phường Linh Trung, thành phố Thủ Đức do Trung tâm Quản lý nhà và Giám định xây dựng làm chủ đầu tư. Quy mô: diện tích đất 8.200m2, tổng diện tích sàn xây dựng 23.979m2 tương ứng 600 phòng, đáp ứng 2.400 chỗ ở.
Nhà lưu trú công nhân tại phường Tân Tạo, quận Bình Tân do Công ty TNHH PouYuen Việt Nam làm chủ đầu tư. Quy mô: diện tích đất 12.680m2, tổng diện tích sàn xây dựng 50.720m2 tương ứng 1.268 phòng, đáp ứng 5.072 chỗ ở.
Để thúc đẩy nhà lưu trú công nhân phát triển cần có một số giải pháp, như sử dụng các quỹ đất trong các Khu công nghiệp, Khu chế xuất có quy hoạch chức năng thương mại dịch vụ để ưu tiên xây dựng nhà lưu trú công nhân thuê. Điều chỉnh quy hoạch các Khu công nghiệp, Khu chế xuất theo hướng tăng diện tích đất thương mại dịch vụ để xây dựng nhà lưu trú công nhân thuê. Rà soát, bổ sung các quỹ đất do Nhà nước trực tiếp quản lý gần các Khu chế xuất, Khu công nghiệp, Khu công nghệ cao để sắp xếp lại và điều chỉnh quy hoạch thành đất xây dựng nhà lưu trú cho công nhân.
Đề xuất tiếp tục hỗ trợ vốn vay ưu đãi kích cầu của Thành phố với thời hạn cho vay dài hạn từ 10 năm trở lên đối với dự án xây dựng nhà lưu trú công nhân. Hoàn chỉnh và sớm triển khai thực hiện Đề án “Đầu tư xây dựng các thiết chế của công đoàn tại các khu công nghiệp, khu chế xuất”, đầu tư xây dựng nhà ở cho công nhân, nhà trẻ, siêu thị và các công trình văn hóa, thể thao... để nâng cao đời sống công nhân trong các khu công nghiệp, khu chế xuất; Nghiên cứu thí điểm cơ chế thực hiện quy định doanh nghiệp có sử dụng lao động trong các khu công nghiệp phải đóng góp lợi tức để tạo lập quỹ đầu tư xây dựng nhà ở lưu trú cho công nhân. Đề xuất bố trí ngân sách Nhà nước để đầu tư xây dựng nhà lưu trú cho công nhân.
