Vườn quốc gia (VQG) Ba Bể (huyện Ba Bể, Bắc Kạn) là một đại thắng cảnh nằm giữa vùng Đông-Bắc hùng vĩ của nước ta. Nơi đây bốn mùa non nước hữu tình. Hòa mình vào thiên nhiên Ba Bể du khách sẽ có nhiều lựa chọn thú vị để trải nghiệm, như: Đạp xe dạo trên cung đường bao quanh hồ, leo núi và khám phá hang động, đi thuyền ngoạn cảnh, ngủ homestay tại bản người Tày và thưởng thức các món đặc sản bản địa…
Ngắm bức tranh non nước Ba Bể
Nằm cách Hà Nội khoảng 240km, VQG Ba Bể là điểm đến ưa thích của nhiều du khách trong và ngoài nước. Hiện nay di chuyển bằng các phương tiện cá nhân hoặc xe khách đến Ba Bể thông suốt, dễ dàng. Ba Bể là VQG với thảm thực vật nguyên sinh phong phú rộng 7.610ha, trong đó có gần 10% là diện tích mặt nước nên khí hậu mát mẻ, dễ chịu. Du khách có thể du lịch Ba Bể từ đầu hè đến mùa thu (tháng 5-10 dương lịch) để tận hưởng cảm giác tuyệt vời nhất thiên nhiên mang lại.
Khi đến VQG Ba Bể, du khách đừng vội thuê thuyền mà hãy dành một buổi lang thang trên cung đường men theo hồ. Bạn có thể đi xe máy chầm chậm hoặc đạp xe cảm nhận. Cung đường khá bằng phẳng, vắng vẻ nên du khách có thể đi bộ để gần gũi và hòa mình với thiên nhiên. Nhiều cây xanh cỡ lớn với đường kính 2-3m mọc bên đường tỏa bóng xuống mặt hồ tạo nên vẻ đẹp non xanh hữu tình.
Hồ Ba Bể rộng đến 650ha suốt 4 mùa trong xanh như một tấm gương khổng lồ chiếu rọi mây và núi rừng. Giữa lòng hồ nổi lên những hòn đảo nhỏ um tùm cây cối càng làm cảnh non nước thêm lôi cuốn. Điều đặc biệt ấn tượng là mỗi hòn đảo đều gắn với những câu chuyện, sự tích của người Tày, Nùng bản địa, như “Đảo Bà Góa”.
Đi trọn cung đường hơn 10km vòng quanh hồ giữa thiên nhiên Ba Bể, mọi người mới cảm nhận được hết vẻ đẹp của tạo hóa ban tặng. Từ đó có thể hiểu vì sao đây thuộc top 100 hồ nước ngọt lớn nhất thế giới. Một bên là hồ nước mênh mông, một bên đồi núi xanh mướt tạo cảm giác khó quên cho du khách. Những bản Pác Ngòi, Bó Lù, Nặm Dài, Khâu Quả… của xã Nam Mẫu, huyện Ba Bể đều mang vẻ đẹp đồng quê miền sơn cước. Những mái nhà sàn, nhà ngói bình dị của bà con dân tộc Tày, Nùng nằm bên sườn đồi, xen giữa tán cây rừng.
Cuộc sống yên bình nơi đây khiến du khách quên đi những ồn ã của chốn thành thị, để toàn tâm tận hưởng cuộc sống. Trên mặt hồ đôi khi ta bắt gặp những chiếc thuyền độc mộc (hiện nay đa số làm bằng sắt nhưng mang kiểu dáng cũ) đang thả lưới bắt tôm, cá. Con thuyền nhỏ dài với 2 người đứng ở 2 đầu để tạo thế cân bằng hòa vào bức tranh thiên nhiên càng trở nên hữu tình.
Du khách có thể tìm khu hang động Hua Mạ, thuộc xã Quảng Khê, huyện Ba Bể để tham quan. Hua Mạ cùng với động Ngườm Ngao (Cao Bằng) được ví như 2 khu hang động đẹp nhất vùng núi phía Đông Bắc. Để đến được cửa động, du khách phải leo bộ hàng trăm bậc đá dưới những tán cây rừng. Ngay khi bước qua cửa động, du khách đã bị choáng ngợp bởi vẻ đẹp lung linh huyền ảo của rừng nhũ đá.
Ở trong động có những khoảng rộng lớn với trần cao 50m. Những khối nhũ đá đa màu, đa dạng được ánh đèn soi rọi hiện ra, dần dần làm du khách mê mẩn. Nhiều đoạn động thắt lại với những tảng đá khổng lồ chắn ngang, mọi người phải nhường nhau lần lượt lách qua. Khi vừa bước qua đoạn thắt lại là một vùng không gian rộng lớn khác với ma trận nhũ đá chi chít. Cứ như vậy không biết bao nhiêu vườn nhũ đá liên tiếp xuất hiện trước mắt chúng ta. Có những cây nhũ đá khổng lồ như chiếc cột trống mái đình. Có nhũ đá tạo ra các hình thù như: đài hoa sen, bút tháp, hình Quan Âm Bồ Tát, thầy trò Đường Tăng.
Sau một ngày lang thang trên cung đường ngắm hồ, núi non và khám phá hang động, buổi tối du khách nên chọn bản Pác Ngòi để nghỉ ngơi sẽ vô cùng lý tưởng. Pác Ngòi là bản người Tày làm du lịch homestay bài bản và ấn tượng nhất tại Ba Bể. Hơn 90% những ngôi nhà sàn dùng để cho khách thuê nghỉ dựa vào sườn núi và có view hướng ra hồ Ba Bể.
Đến Pác Ngòi du khách có thể thoải mái chọn các loại phòng ngủ homestay bình dân cho đến cao cấp, giường đơn hoặc giường đôi… Giữa không gian trong lành được thưởng thức các món đặc sản như: gà đồi đắp đất, măng rừng xào, lạp xưởng gác bếp… sẽ giúp mọi người có nhiều năng lượng và sinh khí để hôm sau bắt đầu lên thuyền ngắm cảnh.
Một ngày trên sông hồ
Sáng hôm sau chúng tôi di chuyển ra bến thuyền du lịch. Ở đây có nhiều bến thuyền của các thôn, bản, nhưng du khách nên ra bến thuyền trung tâm của VQG Ba Bể để thuê với giá cả hợp lý. Khách có thể thuê thuyền lớn nếu đi đoàn đông, hoặc thuê thuyền nhỏ nếu đi ít, còn đi lẻ sẽ được ghép.
Ngoài ra để trải nghiệm cảm giác lạ, có thể thuê thuyền kiểu độc mộc hoặc kayak tự chèo… Ở đây có tour đi thuyền trên hồ Ba Bể, khám phá sông Năng, thậm chí sang tận hồ thủy điện Na Hang (Tuyên Quang). Lịch trình sẽ kéo dài 3-4 giờ cho đến 2-3 ngày, khách thoải mái lựa chọn.
Để ngắm chọn hồ Ba Bể, đi trên sông Năng khám phá thác Đầu Đẳng, động Puông, ao Tiên… chúng tôi chọn chuyến thuyền đi cả ngày. Thuyền rẽ nước đi ra một vùng hồ rộng lớn, lần lượt đưa khách đi ngang qua đảo Bà Góa, đảo An Mạ… Buổi sáng mùa hè, không khí trên lòng hồ thật trong lành, mát mẻ. Xung quanh lòng hồ là hệ thống núi đá vôi sừng sững với những cây cổ thụ lâu đời. Du khách có thể nghe rõ tiếng chim hót ở từng góc rừng.
Sau gần 2 giờ lang thang trên vùng lòng hồ mênh mông, con thuyền bắt đầu đổi hướng rẽ vào một nhánh nhỏ ngược lên phía Bắc. Khi nắng đã nhô cao, chúng tôi đến với sông Năng. Sông Năng đoạn chạy qua VQG Ba Bể dài hơn 10km được xem là đẹp nhất. Thuyền đi trên sông Năng phải giảm tốc độ bởi những ngày không có mưa nước ở đây khá cạn. Hình ảnh những đàn trâu ra sông tắm mát, và lội qua đôi bờ khiến chúng tôi thích thú.
Gần đến thác Đầu Đẳng sông Năng trở nên trong xanh, phẳng lặng lạ thường. 2 bên bờ, du khách có thể tận mắt chứng kiến những hẻm núi đá vôi dựng đứng. Khối núi đá vôi theo sự bào mòn của thời gian đã lộ thiên các lỗ thủng chi chít và khối nhũ hình thù lạ mắt.
Thỉnh thoảng ta sẽ bắt gặp đàn dơi bay ra rào rào từ các hốc đá. Có đoạn sông thuyền đi qua mà du khách ngỡ như lạc vào một cái hồ nhỏ thanh bình với rừng tre, trúc rủ bóng bên bờ. Để đến được thác Đầu Đẳng, thuyền phải dừng lại để khách lên bờ tiếp tục đi bộ. Từ bến dừng đến thác, mọi người có thể ghé vào những gian hàng nhỏ của người dân để uống nước. Đặc biệt, mấy chị phụ nữ luôn tay xiên những con cá vào thanh tre để nướng, vui vẻ mời du khách. Nếu ai chưa thưởng thức món cá nướng sông Năng thì đây là dịp không thể bỏ qua.
Nghỉ chân và bách bộ khoảng gần 1km mọi người tới được thác Đầu Đẳng. Thác có độ hùng vĩ nhất nhì Đông Bắc, bởi độ dốc lớn, sức nước rất mạnh chảy qua các tảng đá khổng lồ tạo thành nhiều tầng thác, nước tung bọt trắng xóa.
Nếu thác Đầu Đẳng tạo vẻ kỳ thú, mạo hiểm thì động Puông mang lại cảm giác ngỡ ngàng xen lẫn choáng ngợp. Hàng trăm triệu năm trước, sự vận chuyển và kiến tạo địa chất đã tạo ra một thắng cảnh độc đáo, dòng sông Năng chảy xuyên qua khối núi đá vôi để tạo nên một khu động khổng lồ.
Nước chảy qua đoạn động Puông vừa cạn, vừa trong nên du khách có thể nhìn thấy rõ từng viên sỏi, con cá đang bơi lội phía dưới. Thuyền dừng giữa lòng động để cho du khách thỏa thích xuống lội nước. Nhìn từ khoảng tối ra phía cửa động, ta sẽ nhìn thấy một khoảng trời mênh mông với những vạt nắng đang chiếu rọi xuống rừng già.
Đến chiều quay lại bến thuyền, chúng tôi được lên đảo An Mạ để ghé thăm ngôi đền cổ kính ở đây hành lễ, sau đó tìm đến Ao Tiên giữa rừng để ngắm hoàng hôn dần buông…
Hành trình 2 ngày trải nghiệm thiên nhiên Ba Bể với nhiều loại hình từ đi bộ leo núi, đi xe ngắm cảnh, ngồi thuyền du ngoạn… là chuyến du lịch tuyệt vời cho những ai muốn thoát khỏi nơi phố phường ồn ã dịp cuối tuần, ngày nghỉ.
