Tranh kiếng hết thời

(ĐTTCO) - Nếu như trước đây, cứ mỗi độ xuân về những làng nghề truyền thống vẽ tranh trên kiếng ở huyện Chợ Mới (An Giang) lại nhộn nhịp vào mùa.
 Nhưng hiện nay, đã có nhiều gia đình từ thành thị đến nông thôn bắt đầu không còn còn ưa chuộng sử dụng các loại tranh kiếng (kính trong) để trang trí trong nhà, nhất là trên các bàn thờ tổ tiên, ông bà.
Ông Nguyễn Văn Kiệm, ngụ TP Long Xuyên, tỉnh An Giang kể “Hồi đó chỉ có những gia đình khá giả mới có tiền mua tranh kiếng, từ đó đội quân bán dạo tranh này trên bộ, dưới sông rất tập nập, nhất là vào các dịp Tết Nguyên đán. Có khi người làm tranh bán “ chịu” hẹn đến vài tháng sau khi thu hoạch lúa mới đến thu tiền”. Nhà nghèo chọn loại tranh khổ nhỏ, màu sắc, kiểu cách đơn giản phù hợp với túi tiền; khấm khá hơn chọn những loại tranh cao cấp như: tranh màu ngũ sắc cung đình Huế, tranh thếp nhũ vàng, tranh cẩn xà cừ… với đủ kích thước lớn nhỏ, thể loại linh hoạt, đa dạng hoặc có thể đặt thợ vẽ tranh kiếng theo sở thích của mình.
Anh Trần Quốc Việt, người đã có trên 30 năm làm nghề này tại xã Long Giang cho biết “Hồi đó xã này “sung” lắm, có đến mấy trăm hộ hành nghề rồi đi bán khắp nơi, nhiều nhất là TPHCM, Bình Dương, Cần Thơ, Long Xuyên. Ngày không xuể làm cả ban đêm nhất là dịp tết, vui lắm, nhờ đó nhiều nhà có dư, cất nhà ngon lành. Giờ thì thua, chỉ làm cầm chừng để sống và giữ nghề của cha ông để lại...”. Nhiều bậc “cao thủ” của nghề này kể thêm: Nghề vẽ tranh kiếng xuất hiện vào khoảng đầu những năm 1950 và phát triển rất mạnh ở huyện Chợ Mới, do người dân các tỉnh Nam bộ có truyền thống thờ cúng tổ tiên. 
Thời kỳ thịnh đạt nhất của nghề tranh kiếng từ năm 1995 đến 1998, lúc này huyện Chợ Mới có hơn 1.000 hộ làm nghề, thu hút hàng ngàn lao động nhàn rỗi tại địa phương và các vùng lân cận đến tham gia. Nhưng từ năm 1999 đến nay, sức tiêu thụ tranh kiếng giảm mạnh khiến nhiều người phải bỏ nghề. Đến nay, các làng nghề truyền thống chỉ còn hơn chục hộ gia đình bám trụ.
Tranh kiếng hết thời ảnh 1
Tiền công thuê lao động tại các cơ sở này hiện nay chỉ từ 120 đến 150.000 đồng/ngày, nhưng việc làm không có thường xuyên. Thường một bộ tranh kiếng có 4 khung: một khung hoành phi phía trên, một khung lớn ở giữa, hai khung liễn đối ở hai bên. Quy trình chế tác bao gồm: cắt kiếng, in lụa, tô màu, gắn sao nháy, phơi bản, vô khuôn gỗ và xuất xưởng. Giá bán hiện nay rất đa dạng từ 500.000 đến nhiều triệu đồng tùy thuộc kích cỡ, kiểu dáng, màu sắc, độ dày của kiếng và độ tinh xảo của các nghệ nhân.
Ông Trần Thiện Tứ, ngụ xã Long Kiến lo lắng: “Nghề này được duy trì theo kiểu “ cha truyền, con nối”, tụi tui có qua trường lớp gì đâu, chủ yếu là học “lóm” thôi. Giờ muốn giữ nghề khó quá, bởi không có đầu ra sản phẩm, làm tới đâu hay tới đó”

Các tin khác