Trung Quốc khuyến khích bán hàng rong, bùng nổ nền "kinh tế vỉa hè"

(ĐTTCO) - Khi nền kinh tế Trung Quốc bị sa sút trong thời kỳ đại dịch Covid-19 vào năm 2020, Thủ tướng Lý Khắc Cường đã đưa ra ý tưởng táo bạo nhằm vực dậy cuộc sống của người dân. 
Các quầy hàng rong đang là cứu cánh cho những người thất nghiệp ở Trung Quốc. (Ảnh: Bloomberg)
Các quầy hàng rong đang là cứu cánh cho những người thất nghiệp ở Trung Quốc. (Ảnh: Bloomberg)

Đến nay, 3 năm sau lời kêu gọi của ông Cường, "nền kinh tế hàng rong" Trung Quốc đã phát triển trở lại, khi nhiều thành phố gỡ bỏ hạn chế với người bán hàng vỉa hè. Giới chức cũng khuyến khích người trẻ thất nghiệp mở quầy hàng rong để hồi sinh nền kinh tế và tăng số việc làm.

Nở rộ bán hàng rong

Thâm Quyến, trung tâm công nghệ cao và cũng là thành phố giàu thứ 3 tại Trung Quốc, tuần trước thông báo sẽ bỏ lệnh cấm bán hàng rong. Những người làm nghề này sẽ được phép hoạt động trở lại từ đầu tháng 9 tại một số địa điểm quy định.

Thâm Quyến là nơi mới nhất gia nhập danh sách các thành phố lớn nới lỏng các biện pháp hạn chế buôn bán hàng rong đường phố trong năm nay, bao gồm Thượng Hải, Hàng Châu và Bắc Kinh, sau nhiều năm quyết liệt dẹp bỏ hình thức buôn bản này.

Giới chức trách của các thành phố đang khuyến khích người dân lập các quầy hàng hoặc xe đẩy bán hàng trên đường phố ở một số khu vực nhất định, nơi họ có thể bán đặc sản địa phương, đồ ăn nhẹ, quần áo hoặc đồ chơi.

Các nhà phân tích coi động thái nới lỏng hiện tại là giải pháp bất khả kháng của chính phủ. Tỷ lệ thất nghiệp ở thành thị đã tăng lên mức đáng báo động sau 3 năm phòng dịch nghiêm ngặt. Ngoài ra, những quy định siết chặt trong ngành giáo dục và công nghệ cũng đã xóa sổ hàng chục nghìn việc làm.

Giới chức Trung Quốc tháng trước thông báo sẽ tăng hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân, bao gồm cả những người bán hàng rong, thông qua hệ thống thuế và an sinh xã hội.

Trong một sự thay đổi rõ ràng, truyền thông nhà nước đã đăng tải những câu chuyện truyền cảm hứng về cách một số doanh nhân trẻ trở nên giàu có nhờ mở các quầy hàng ở khu chợ đêm.

Theo GS. Shi Lei của Trường Kinh tế thuộc Đại học Phục Đán, bán hàng vỉa hè giúp mọi người tăng thu nhập, điều vô cùng quan trọng với những ai đang phải đối mặt với tiền lương suy giảm. Họ sẽ không tăng thêm gánh nặng cho chính phủ.

Vẫn theo ông Shi, kinh tế ban đêm do người trẻ dẫn dắt sở hữu tiềm năng lớn. Nhờ nâng cao nhận thức, kinh tế ban đêm không gây ra nhiều vấn đề như trước, bao gồm làm xấu hình ảnh của thành phố và tăng lượng rác thải.

Sự thành công của quầy thịt nướng

Việc dỡ bỏ các hạn chế buôn bán hàng rong được đưa ra sau khi Truy Bác, một thị trấn công nghiệp ít được biết đến ở phía Đông tỉnh Sơn Đông, trở thành điểm du lịch nóng nhất của Trung Quốc nhờ sức hút đến từ các quầy thịt nướng trên đường phố.

Một khu bán thịt nướng ngoài trời ở thị trấn Truy Bác, tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc. (Ảnh: Shine)

Một khu bán thịt nướng ngoài trời ở thị trấn Truy Bác, tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc. (Ảnh: Shine)

Thị trấn Truy Bác đang là điểm du lịch được quan tâm nhất hiện nay ở Trung Quốc, sau khi video về các hàng thịt nướng vỉa hè có giá bán rẻ ở nơi này lan truyền trên mạng xã hội từ tháng 3, đã truyền cảm hứng để các thành phố khác cố gắng sao chép thành công.

Những xiên thịt được quạt nướng trực tiếp, ăn kèm với bánh mì, ngồng tỏi, cùng các loại thực phẩm đơn giản khác. Mỗi bữa ăn trung bình chỉ khoảng 30 Nhân dân tệ (hơn 100.000 đồng) cho một người, và thị trấn này cũng nổi tiếng về lòng hiếu khách.

Jiang Yaru, một người gốc Truy Bác hiện đang làm việc tại Thượng Hải cho biết: "Đồ ăn rất rẻ". Jiang đã quyết định về quê trong kỳ nghỉ lễ Quốc tế lao động, chỉ để nếm thử món thịt nướng địa phương đang gây sốt trên mạng xã hội.

Những cửa hàng thịt nướng Jiang ghé thăm đều chật kín khách, trong đó có nhiều bạn trẻ. “Người dân nơi đây rất hiếu khách và thật thà. Tôi nghĩ đó là lý do chính giúp thị trấn nổi tiếng như vậy. Đây xứng đáng là một trải nghiệm mới lạ đối với nhiều du khách", cô nói với CNN.

Truy Bác hiện được mệnh danh là thủ phủ thịt nướng ngoài trời của Trung Quốc. Khách du lịch đổ về đông đến nỗi khiến các cơ quan du lịch địa phương cũng kêu gọi du khách đi nơi khác.

Nhờ cơn sốt, thị trấn công nghiệp nhỏ này đã chứng kiến mức tăng trưởng GDP 4,7% trong quý đầu tiên của năm nay, chủ yếu nhờ bán lẻ, du lịch và ăn uống. Mức tiêu thụ tăng 11% trong cùng kỳ, trái ngược mức giảm 2% trong 2 tháng đầu năm.

Quá trình "lột xác" của Truy Bác cũng khiến một số chính quyền thành phố khác đã cử quan chức đến đây để học hỏi từ người dân địa phương và cố gắng nhân rộng thành công của họ.

Sự thành công của "nền kinh tế hàng rong" ở Truy Bác cũng đặt ra câu hỏi rằng liệu “nền kinh tế bị đình trệ” có thể khởi động quá trình xoay trục, chuyển sang mô hình tăng trưởng vì người tiêu dùng hay không?

Những thách thức

Sự trở lại của kinh tế vỉa hè cũng mang đến nhiều thách thức, như bất cập trong quy hoạch tổng thể, dịch vụ, phí gian hàng cao.

Theo quy định mới của Thượng Hải, chính quyền các quận sẽ chỉ định một số khu vực công cộng, chẳng hạn khu vực cho người đi bộ, không gian bên ngoài các chợ thực phẩm để bán hàng tạm thời. Các khu vực quanh đường lớn, trường học và bệnh viện vẫn cấm hàng rong.

Chính quyền quận cũng phải cân nhắc để hài hòa vấn đề cảnh quan đô thị và vệ sinh môi trường, an toàn giao thông, an toàn công cộng, nhu cầu của người tiêu dùng.

Tại khu vực nông thôn, chính quyền có thể chỉ định một khu vực để dân làng, nông dân, trang trại gia đình, hợp tác xã và các thực thể khác bán nông sản. Tất cả đều phải tuân thủ quy định quản lý của địa phương.

Tuy nhiên, ông Steve Tsang, Giám đốc Viện Nghiên cứu Trung Quốc tại Đại học London, nói: “Có vẻ như Trung Quốc không thể tìm ra cách nào tốt hơn để tạo ra việc làm. Đối với những người lao động hoặc sinh viên mới tốt nghiệp, việc bán hàng rong trên đường phố là dấu hiệu cho thấy sự tuyệt vọng, hơn là tư duy sáng tạo”.

Tsang cho rằng thương mại phi chính thức có thể tạm thời giảm tỷ lệ thất nghiệp và giúp người dân cảm thấy bớt nghèo, nhưng nó "sẽ không cứu được nền kinh tế Trung Quốc".

Theo số liệu của Cục Thống kê Quốc gia (Trung Quốc), tỷ lệ thất nghiệp ở thành thị đối với thanh niên 16-24 tuổi lên tới 20,4% trong tháng 4. Con số này có thể tăng cao hơn nữa khi khoảng 11,6 triệu sinh viên đại học dự kiến tốt nghiệp trong năm nay.

Các tin khác