Mặc dù thương mại Trung Quốc-Asean ngày càng phát triển, việc sử dụng đồng nhân dân tệ trong thương mại toàn cầu vẫn bị hạn chế và tỷ lệ dự trữ tiền tệ của nước này vẫn dưới 2%.
Trung Quốc đang đẩy mạnh các nỗ lực nhằm giảm sự phụ thuộc vào đồng USD cho thương mại song phương với các nước trong khu vực, từ Campuchia đến Việt Nam, do ma sát với Washington gây ra sự bất ổn trong thị trường thương mại và tài chính cho nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.
Nhà phân phối máy tính Campuchia Yako Technology tuần này đã thực hiện giao dịch ngoại hối trực tiếp đầu tiên giữa đồng riel và nhân dân tệ thông qua Ngân hàng Trung Quốc Hồng Kông tại Phnom Penh, ngân hàng Trung Quốc cho biết trong một tuyên bố.
Số tiền đã được chuyển vào tài khoản xuất khẩu Yako, tại Trung Quốc, với việc thanh toán được thực hiện thông qua Ngân hàng Trung Quốc Hồng Kông ở Quảng Tây, một khu tự trị ở miền nam Trung Quốc.
Trước đây, khách hàng Campuchia đã phải đổi riel thành USD trước khi đổi thành nhân dân tệ. Quảng Tây, giáp biên giới Việt Nam, là cửa sổ Trung Quốc cho sự hợp tác với các quốc gia Asean, một phần quan trọng của sáng kiến “Một vành đai, một con đường”.
Các ứng dụng thanh toán lớn nhất của Trung Quốc, WeChat Pay và Alipay đã và đang đánh vào Campuchia, giúp khách du lịch Trung Quốc dễ dàng tiêu tiền hơn ở nước này. Nhưng chuyên gia chuyển tiền toàn cầu George Harrap, người đã làm việc với các công ty ở Campuchia, tin rằng vẫn còn những thách thức đối với đồng nhân dân tệ khi giao dịch ở Đông Nam Á.
Ví dụ, tại Campuchia, nơi phụ thuộc nhiều vào viện trợ và đầu tư của Trung Quốc, USD vẫn là tiền tệ đấu thầu hợp pháp để thực hiện các hoạt động kinh doanh địa phương và giao dịch hàng ngày. Đồng riel đã được chốt bằng USD từ những năm 1990.
Ông Harrap cho biết các ứng dụng thanh toán của Trung Quốc cần có khả năng hỗ trợ các loại tiền tệ địa phương, điều đó có nghĩa là họ phải đến từng quốc gia này để thỏa thuận với các ngân hàng trung ương và ngân hàng thương mại để nắm giữ đồng nội tệ. Sau đó, họ cần có khả năng quản lý tỷ giá hối đoái ở mỗi quốc gia này khi mọi người mua hàng hóa từ Trung Quốc.
Nó là một vấn đề lớn và đòi hỏi rất nhiều tiền để giải quyết mà lợi nhuận rất ít. Có nhiều khả năng rằng một số ứng dụng thanh toán này có thể coi việc mua đối thủ là một tùy chọn [để mở rộng sang thị trường địa phương].
Tăng cường sử dụng nhân dân tệ trong các giao dịch xuyên biên giới với các quốc gia của sáng kiến “Một vành đai, một con đường” có thể được xem là một phần trong mục tiêu lâu dài của Bắc Kinh là quốc tế hóa tiền tệ.
Trung Quốc cũng khuyến khích sử dụng tiền tệ trong các khu vực thương mại, thiết lập một thị trường ở Thượng Hải để giao dịch hợp đồng dầu thô bằng đồng nhân dân tệ, phát triển hệ thống thanh toán nhân dân tệ xuyên biên giới, ký kết hàng chục giao dịch hoán đổi tiền tệ song phương và thậm chí tự tạo ra ngân hàng đa phương.
Ông Nathan Chow, một nhà kinh tế và chiến lược gia tại Ngân hàng DBS cho biết trọng tâm thương mại của Trung Quốc đang tập trung vào các quốc gia thuộc Đông Nam Á (Asean), chiếm tỷ lệ lớn hơn trong tổng khối lượng thương mại của Trung Quốc so với Mỹ hoặc Liên minh châu Âu.
Các sản phẩm công nghệ như máy móc và thiết bị quang học đã góp phần lớn vào sự đột biến trong thương mại song phương. Ông Chow cho biết thêm thương mại Trung Quốc-Asean tăng 1% hàng năm lên 1,6 nghìn tỷ USD trong 5 tháng đầu năm 2020 và chiếm 14,7% khối lượng thương mại của Trung Quốc.
Hoa Kỳ và EU, theo truyền thống là đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc, chiếm lần lượt 11% và 13,9%.
Chow cho biết một số công ty thượng nguồn đã chuyển đến các căn cứ khác ở châu Á để tránh thuế quan của Mỹ, trong khi những hạn chế giao thông ít nghiêm ngặt hơn trong khu vực Asean đã thúc đẩy thương mại Trung Quốc với các nước láng giềng trong những tháng gần đây. Các nhà phân tích cho biết chính phủ Trung Quốc không tiết lộ cho vay tổng thể theo kế hoạch “Một vành đai, một con đường”, nhưng hầu hết các khoản vay được thực hiện bằng USD.
Theo Zhang Ming, nghiên cứu viên cao cấp và giám đốc tại Viện Kinh tế Thế giới và Chính trị tại Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, triển vọng tốt hơn về tăng trưởng kinh tế và lợi suất trái phiếu ở Trung Quốc so với Mỹ, có nghĩa là nó có khả năng thu hút tiền nước ngoài vào những thời điểm không chắc chắn, điều này sẽ giúp thúc đẩy đồng nhân dân tệ.
Theo IMF, mặc dù giao dịch với Đông Nam Á ngày càng tăng, tỷ trọng dự trữ tiền tệ nhân dân tệ hầu như không thay đổi kể từ khi nó trở thành đồng tiền dự trữ thế giới năm 2016, chỉ ở mức dưới 2%.
USD vẫn là đồng tiền dự trữ thống trị thế giới, với 60,8% dự trữ được phân bổ trong quý cuối cùng của năm 2019. Việc sử dụng nhân dân tệ quốc tế bị hạn chế so với USD - con số mới nhất từ hệ thống Swift cho thấy đồng tiền Trung Quốc chỉ chiếm 1,66% giao dịch thanh toán quốc tế trong tháng 4 so với 43% đối với USD.
