Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) vừa có văn bản gửi Bộ Công Thương về việc góp ý dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 107 và Nghị định 01 về kinh doanh xuất khẩu gạo.
Theo VCCI, quy định thương nhân xuất khẩu gạo phải sở hữu kho chứa thóc, gạo làm gia tăng đáng kể chi phí gia nhập thị trường cho các doanh nghiệp mới và các doanh nghiệp nhỏ. Quy định như vậy sẽ hạn chế sự tham gia của các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Điều này ảnh hưởng đến tính cạnh tranh trên thị trường xuất khẩu gạo, từ đó ảnh hưởng đến thu nhập của người nông dân, tính bền vững của chuỗi giá trị lúa gạo.
Cũng theo VCCI, cơ quan soạn thảo cho rằng thương nhân thuê kho không phải đầu tư chi phí ban đầu xây dựng giúp giá thành cạnh tranh hơn các thương nhân sở hữu kho.
Theo phản ánh của doanh nghiệp, nhận định này không đúng. Các thương nhân thuê kho phải chi trả tiền thuê kho, một loại chi phí kinh doanh hợp pháp, và phải tính vào cấu thành giá sản phẩm. Hơn nữa, việc giá thành của doanh nghiệp này cạnh tranh hơn doanh nghiệp khác, nếu không có yếu tố cạnh tranh không lành mạnh, là điều bình thường trong nền kinh tế thị trường mà Nhà nước không nên can thiệp.
Vì vậy, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo bỏ quy định phải sở hữu kho chứa thóc gạo.
VCCI cũng không đồng tình với quy định thương nhân mới phải đảm bảo dự trữ tối thiểu 1.250 tấn gạo sau 45 ngày được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh, và duy trì cho đến khi có thành tích xuất khẩu gạo. Bởi quy định này sẽ gia tăng đáng kể điều kiện gia nhập thị trường với các doanh nghiệp mới.
Trong giai đoạn chưa ký được hợp đồng xuất khẩu, yêu cầu phải nhập và dự trữ một lượng lớn gạo sẽ khiến doanh nghiệp phải huy động vốn lớn, chịu chi phí lưu kho, bảo quản, từ đó gia tăng chi phí không cần thiết. Do vậy VCCI kiến nghị bỏ quy định này.
Ngoài ra, VCCI cũng đề nghị bỏ quy định tại điều 1.1 Nghị định 01, theo đó doanh nghiệp chưa có giấy phép không được ủy thác xuất khẩu cho doanh nghiệp có giấy phép. Theo phản ánh của doanh nghiệp, quy định này đã làm giảm cơ hội kinh doanh của nhiều doanh nghiệp.
Chẳng hạn, nhiều doanh nghiệp có năng lực sản xuất ra gạo đạt tiêu chuẩn nhưng chưa có điều kiện xin cấp giấy phép vì điều kiện kinh doanh tương đối cao. Có trường hợp, doanh nghiệp còn phải tính đến phương án “đẩy” khách hàng sang mua gạo của các thị trường lân cận có điều kiện kinh doanh xuất khẩu thông thoáng hơn như Campuchia, Thái Lan, từ đó ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu gạo Việt Nam. Thậm chí, nhiều doanh nghiệp có nguy cơ đóng cửa.
Trong khi đó, việc ủy thác xuất khẩu lại hoàn toàn phù hợp với Luật Thương mại và các văn bản hướng dẫn thi hành vì sản phẩm gạo không thuộc danh mục hàng hóa cấm xuất, tạm ngừng xuất khẩu.
