Tâm lý bình thản
“Chúng ta vẫn đang ở trong giai đoạn ghi nhận số lượng lớn người tử vong do Covid-19. Nhưng điều đó không còn quan trọng nữa. Tôi nghĩ rằng mọi người đã quen với việc chứng kiến các ca tử vong”, Linda Bauld, giáo sư y tế cộng đồng tại Đại học Edinburgh, cho biết.
Ngày 14/10, Anh ghi nhận hơn 45.000 ca mắc Covid-19 mới, số ca bệnh hàng ngày cao nhất kể từ giữa tháng 7, và hơn 800 ca tử vong trong vòng 7 ngày. Số ca nhập viện tại Anh cũng đang gia tăng, với 1/5 số giường chăm sóc tích cực (ICU) đều dành cho bệnh nhân Covid-19.
Tình hình dịch bệnh tại Anh đang tồi tệ hơn nhiều so với các nước châu Âu khác, với tỷ lệ tử vong trên một triệu người cao gần gấp 3 lần so với tỷ lệ ở Pháp, Đức và Italy.
Tuy nhiên, các số liệu vẫn khả quan hơn so với một số dự đoán. Các nhà khoa học của Nhóm Cố vấn Khoa học cho các Trường hợp Khẩn cấp (Sage) ước tính rằng, vào tháng 10, Anh có thể ghi nhận 7.000 ca nhập viện do Covid-19 mỗi ngày.
“Trước đây, khi thông báo tình hình Covid-19, họ nói rằng ‘Rất đáng buồn, 3 người đã tử vong’, sau đó là “Rất đáng buồn, 70 người đã tử vong’. Nhưng giờ họ không còn nói ‘Rất đáng buồn’ nữa. Một điều chúng tôi biết về con người là cảm xúc bị tác động bởi hình ảnh chứ không phải bởi những con số”, Giáo sư Robert West, nhà khoa học hành vi tại Đại học London, cho biết.
Chuyên gia Bauld cho rằng, thái độ bình thản hiện tại đã được hình thành bởi “thỏa thuận về Ngày tự do” giữa chính phủ và công chúng rằng, nếu người dân tiếp tục tiêm vaccine, cuộc sống sẽ trở lại bình thường. “Rất nhiều người đã ủng hộ điều này”, bà Bauld nói.
Điều này cũng được một số nhà khoa học đồng tình. “Có một số người cho rằng Covid-19 đang trở thành bệnh đặc hữu. Dịch bệnh sẽ luôn tiếp diễn và chúng ta cần học cách sống chung với nó”, bà Bauld nói thêm.
Liệu có phải tâm lý bình tĩnh của người Anh đã khiến quốc gia này có vẻ khá bình thản trước bối cảnh số ca mắc Covid-19 tăng vọt hay không?
“Chắc chắn là không. Người Anh có ý thức về sự an toàn cao hơn nhiều so với hầu hết các quốc gia khác, khi nhìn vào việc lái xe, an toàn tại nơi làm việc và cách chúng tôi tiếp cận y tế cộng đồng. Thái độ hiện nay của người Anh dựa trên thực tế mà mọi người nhìn thấy xung quanh”, chuyên gia West cho biết.
Trạng thái ổn định
Khi một căn bệnh chuyển từ giai đoạn đại dịch ban đầu sang giai đoạn bệnh đặc hữu, các dữ liệu thể hiện sự lây lan của dịch bệnh nhận được ít sự quan tâm hơn. Các nhà tâm lý học cho biết, dù quỹ đạo trên biểu đồ Covid-19 tại Anh đang có xu hướng đi lên, nhưng số ca tử vong ở mức ổn định khiến người dân cảm thấy tình hình bớt báo động hơn so với sự gia tăng số liệu trong năm đầu tiên của đại dịch.
“Chúng tôi thường phản ứng trước những sự thay đổi và không phản ứng với trạng thái ổn định. Một điều gì đó thay đổi trong tâm lý sẽ khiến con người cảm thấy cần hành động nhiều hơn”, ông West cho biết.
Điều này được thể hiện qua phát biểu của Bộ trưởng Y tế Anh hôm 14/10, khi được hỏi về tỷ lệ lây nhiễm tiếp tục tăng cao. “Nhìn chung mọi thứ khá ổn định vào thời điểm này. Số ca mắc bệnh đang tăng lên một chút, sau đó giảm xuống trong vài tuần qua”, ông Sajid Javid nói.
Theo Giáo sư West, chấp nhận trạng thái ổn định là một vấn đề đáng báo động. “Một lúc nào đó, công chúng có thể bắt đầu nói rằng không thể tiếp tục tình trạng ghi nhận 1.000 ca tử vong mỗi tuần”, ông West nói.
Các bệnh viện tại Anh có thể chưa quá tải nhưng số liệu công bố tuần này cho thấy, 5,7 triệu người đã nằm trong danh sách chờ nhập viện vào cuối tháng 8, con số cao nhất kể từ năm 2007.
“Chúng ta chưa trở lại cuộc sống bình thường. Với khoảng 20% số giường ICU và 10% số giường bệnh được dành cho bệnh nhân Covid-19, hoạt động kinh doanh vẫn chưa thể trở lại như bình thường. Tỷ lệ này có thể sẽ tiếp tục duy trì trong nhiều tuần hoặc nhiều tháng tới”, Giáo sư Tim Cook, chuyên gia tư vấn về gây mê và chăm sóc đặc biệt, cho biết.
Tuy nhiên, có sự bất đồng giữa các chuyên gia y tế về “trạng thái ổn định” có thể chấp nhận được đối với Covid-19.
“Một số người vẫn ủng hộ mô hình không Covid-19, với mục tiêu đưa số ca mắc Covid-19 về 0, trong khi những người khác đang chấp nhận tình hình hiện tại, với khoảng 40.000 ca mắc bệnh mới mỗi ngày”, Andrew Goddard, chủ tịch Đại học Y sĩ Hoàng gia, cho biết.
“Tất cả chúng tôi đã chấp nhận 10.000 ca tử vong do cúm mỗi năm, vì vậy điều này cho chúng tôi biết công chúng sẽ chấp nhận Covid-19 như thế nào, mặc dù tác động của đại dịch đối với những cộng đồng dễ bị tổn thương có thể làm giảm khả năng chấp nhận”, ông Goddard nói.
Anh đang ở trong trạng thái bình thường mới?
Một số người phản đối quan điểm rằng người Anh đang chấp nhận tình hình hiện tại.
“Ý tưởng cho rằng mọi người đều chấp nhận điều bình thường mới là rất nguy hiểm”, Giáo sư Stephen Reicher, nhà tâm lý học tại Đại học St Andrews, cho biết.
Theo chuyên gia Reicher, chính phủ Anh đã “bình thường hóa một cách có hệ thống” tỷ lệ lây nhiễm hiện tại. “Họ đã hành động như kiểu điều này là không tránh khỏi và tỏ ra thoải mái về việc số ca mắc bệnh sẽ tăng”, ông nói.
Các cuộc khảo sát gần đây nhất cho thấy, người dân Anh vẫn thận trọng về sự an toàn trước Covid-19. Tuy nhiên, có một khoảng cách ngày càng lớn giữa thái độ và hành vi.
Đối với một số người, sự thiếu phản ứng của công chúng đối với tỷ lệ tử vong đang tăng là điều gây hoang mang. “Có cảm giác kỳ lạ rằng chúng tôi đang chấp nhận tỷ lệ lây nhiễm hiện tại. Không ai phàn nàn, nhưng đang có hơn 100 người tử vong vì Covid-19 mỗi ngày”, Kit Yates, giảng viên tại Đại học Bath, cho biết.
Yates chỉ ra rằng, mặc dù việc tiêm chủng đã làm giảm tỷ lệ tử vong do Covid-19, nhưng để virus lây lan nhanh chóng sẽ đem lại nhiều hậu quả.
“Tỷ lệ tử vong hiện tại tương đương với hơn 40.000 người chết vì Covid-19 mỗi năm. Điều này hoàn toàn không bình thường”, Yates nói./.
