Việt Nam trước cơ hội định hình kỷ nguyên thông minh

Tại tọa đàm “Robot và Tự động hóa Thông minh” do Quỹ VinFuture tổ chức ngày 4-12 tới tại Hà Nội, các nhà khoa học hàng đầu sẽ cùng phân tích những xu hướng và thách thức của lĩnh vực sẽ tái định hình tương lai của thế giới.

AI vật lý và robot thế hệ mới

Trước đây, hầu hết robot công nghiệp được thiết kế cho các nhiệm vụ cố định, lặp đi lặp lại trong môi trường được kiểm soát. Tuy nhiên, sự trỗi dậy của AI vật lý đang tạo nên bước ngoặt. Robot có khả năng cảm nhận, suy luận và ra quyết định trong môi trường thực – vốn đầy biến động và phức tạp hơn nhiều so với mô hình truyền thống.

Theo GS. Ho-Young Kim, Đại học Quốc gia Seoul (Hàn Quốc), bằng cách đồng thiết kế thuật toán cùng điện tử, truyền động và hình thái, AI vật lý cho phép tạo ra các hệ thống an toàn, khéo léo và tiết kiệm năng lượng hơn.

“Sự chuyển dịch này đưa robot từ công cụ tự động hóa theo từng nhiệm vụ cụ thể, trở thành nền tảng đa dụng định hình cách chúng ta xây dựng, học hỏi và chăm sóc, với tác động xã hội tương đương bộ vi xử lý và internet” - GS. Kim nói.

Đồng quan điểm, GS. Kurt Kremer, Viện nghiên cứu Polymer Max Planck (Đức), cho rằng tự động hóa thông minh và robot sẽ thay đổi nền kinh tế và đời sống hàng ngày một cách đáng kể. Chẳng hạn, robot di động tự động (AMR) có thể vận hành linh hoạt tại nhà xưởng, trong khi robot cộng tác (cobot) có khả năng tương tác và ứng dụng đa ngành, từ phục vụ dịch vụ đến y tế.

“Nhiều công việc sẽ được thực hiện nhanh hơn và tốt hơn, như phân tích hình ảnh y tế hay bất cứ lĩnh vực nào liên quan đến nhận dạng mẫu tiên tiến. Điều này sẽ tạo ra những hiểu biết và quy trình hoàn toàn mới” - GS.Kremer nói.

Theo ông, các vật liệu mềm - từ cấu trúc nhẹ, bền đến hợp chất điện tử hữu cơ - có thể thay thế một phần thiết bị điện tử thông thường, giúp giảm phụ thuộc vào đất hiếm và hạn chế tác động môi trường. Tuy nhiên, mỗi công nghệ mới đều đi kèm rủi ro và cần được nhận diện sớm để chủ động phòng tránh.

Vì thế, bên cạnh việc chia sẻ xu hướng mới, các nhà khoa học tại tọa đàm sẽ thảo luận về thách thức liên quan đến đạo đức và an toàn AI, nhằm bảo đảm sự phát triển của công nghệ robot theo hướng an toàn, nhân văn và bền vững.

Cơ hội hiếm có để Việt Nam bứt phá

Dù còn nhiều thách thức, làn sóng công nghệ mới đang tạo động lực thúc đẩy các quốc gia đổi mới để thích ứng. Theo GS. Kim, Việt Nam sở hữu chuỗi cung ứng linh hoạt, hạ tầng phòng thí nghiệm quy mô lớn và lực lượng lao động ngày càng chất lượng - một bối cảnh lý tưởng để chuyển các nghiên cứu AI vật lý thành giải pháp ứng dụng.

“Việc quy tụ những chuyên gia hàng đầu thế giới tại Hà Nội sẽ rút ngắn lộ trình từ phòng thí nghiệm đến nhà máy, thúc đẩy chuyển giao tri thức và nâng cao năng lực triển khai công nghệ có trách nhiệm tại những nền kinh tế tăng trưởng nhanh”, ông Kim nhấn mạnh.

GS. Kremer cũng đánh giá cao sự đa dạng trong Tuần lễ Khoa học Công nghệ VinFuture, nơi quy tụ chuyên gia từ nhiều lĩnh vực khác nhau: “Tuần lễ tạo cơ hội hiếm có để trao đổi ý tưởng và quan điểm nghiên cứu, vì hầu hết lĩnh vực, từ công nghệ hiện đại, y học, cho đến đời sống hàng ngày của chúng ta, đều chịu ảnh hưởng bởi sự phát triển của tự động hóa, điện tử và robot”.