Áp lực bán ròng cơ cấu trong ngắn hạn
Cụ thể, VN Index tạm chốt phiên sáng với 1,63 điểm giảm, xuống còn 1.683 điểm. Đáng chú ý, nhóm cổ phiếu chứng khoán được kỳ vọng nhiều nhất từ quyết định nâng hạng của FTSE Russell cũng quay đầu giảm trước áp lực từ bên bán.
Một trong những nguyên nhân khiến VN Index không tăng như kỳ vọng còn bắt nguồn từ động thái "xả hàng" của nhà đầu tư ngoại. Tại thời điểm đóng cửa phiên sáng, khối ngoại bán ròng gần 1.000 tỷ đồng trên sàn HoSE, nâng chuỗi bán ròng lên thành 16 phiên.
Nhận định về diễn biến của thị trường, các chuyên gia từ Công ty Chứng khoán KB Việt Nam (KBSV), cho rằng sau ngày công bố nâng hạng, áp lực bán ròng cơ cấu có thể xảy ra trong ngắn hạn. Hiện tượng này xảy ra do cơ chế thoái vốn bắt buộc (exit mandate) từ các quỹ thụ động theo dõi thị trường cận biên (Frontier Market).
Theo nguyên tắc quỹ thụ động, các quỹ này phải bán cổ phiếu của Việt Nam do quốc gia này không còn thuộc chỉ số Frontier Market đang theo dõi. KBSV lấy dẫn chứng từ một số trường hợp đã được nâng hạng trước đây. Khi đó, yếu tố này thường có tác động khá tích cực đến diễn biến thị trường trong các giai đoạn trước thời điểm được công bố nâng hạng và trước khi được chính thức nâng hạng.
“Dòng tiền thường mang tính đầu cơ đón đầu và phản ánh kỳ vọng sớm hơn diễn biến thực tế. Tuy nhiên, sau thời điểm được công bố nâng hạng và cả sau khi được chính thức nâng hạng, thị trường thường có xu hướng điều chỉnh do động thái chốt lời của nhà đầu tư khi yếu tố kỳ vọng được đáp ứng. Mức độ điều chỉnh của nhịp sau đó còn tùy thuộc vào các chuyển biến của môi trường vĩ mô khi các thông tin mới xuất hiện”, các chuyên gia KBSV nhận định.
Dòng vốn ngoại đang sẵn sàng
Tuy nhiên, việc bán ròng tạm thời này được dự đoán sẽ nhanh chóng đảo ngược khi các dòng vốn thụ động và chủ động, tham chiếu theo chỉ số Emerging Market, bắt đầu giải ngân tham gia trước và sau thời điểm chính thức nâng hạng.
Theo KBSV, quy mô các quỹ theo dõi chỉ số FTSE Emerging All Cap Index hiện đang quản lý hơn 100 tỷ USD tài sản. Việc đưa Việt Nam vào chỉ số FTSE Secondary Emerging Market Index sẽ tự động kích hoạt hoạt động mua vào từ các quỹ thụ động (ETF và các quỹ ủy thác tổ chức) tham chiếu theo các chỉ số lớn như FTSE All-World và FTSE EM.
Theo ước tính của KBSV, dòng vốn thụ động tham chiếu theo chỉ số FTSE Emerging có thể đạt khoảng 0,7-1 tỷ USD, dựa trên tỷ trọng vốn hóa dự kiến của thị trường Việt Nam (khoảng 0,5-0,8%), tương ứng với vốn hóa của Philippines và Kuwait.
Bên cạnh đó, tác động từ các quỹ chủ động còn lớn hơn do quy mô tài sản do các quỹ này quản lý thường gấp nhiều lần quỹ thụ động (ước tính gấp 5 lần). Dựa trên giả định này, dòng vốn chủ động dự báo có thể lên tới 2,5-7,5 tỷ USD. "Các nhà đầu tư chủ động thường có xu hướng tái cơ cấu danh mục và tăng tỷ trọng tại Việt Nam sớm hơn để đón đầu kỳ vọng tăng giá, tương tự như lịch sử của Saudi Arabia và Kuwait khi chuẩn bị được nâng hạng", KBSV dự báo.
VN30 dự kiến được hưởng lợi nhiều nhất
Theo KBSV, các cổ phiếu đầu ngành đáp ứng tiêu chí về vốn hóa và thanh khoản như VCB, MSN, VNM, HPG, VIC, VHM... sẽ là những ứng viên hàng đầu được thêm vào rổ chỉ số. Bên cạnh đó, các cổ phiếu có triển vọng tăng trưởng tốt và còn "room" cho khối ngoại cũng sẽ nằm trong tầm ngắm của các quỹ chủ động.
Ngoài ra, nhóm công ty chứng khoán, đặc biệt là những đơn vị có thị phần môi giới cho tổ chức nước ngoài lớn nhất như SSI, HCM, VCI cũng sẽ hưởng lợi trực tiếp từ sự gia tăng lợi nhuận và phí giao dịch.
