Xu hướng ngân hàng kỹ thuật số

Theo quy định của MAS, NH dịch vụ toàn phần theo 3 hình thức: được phép nhận tiền gửi từ khách hàng cá nhân (NH bán lẻ - retail banking), NH bán buôn (wholesale banking) chỉ được phép giao dịch với các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) và các phân khúc khách hàng ngoài dịch vụ NH bán lẻ. 

Lợi thế NHKTS

Theo nhiều nhà phân tích, nếu vận hành tốt, NHKTS sẽ được hưởng nhiều lợi thế so với các NH truyền thống. Không cần phải duy trì các cơ sở chi nhánh hữu hình, NHKTS có chi phí thấp hơn, nhờ đó có thể đưa ra mức giá và phí cạnh tranh hơn. Các NHKTS cũng không phải chịu chi phí lắp đặt và vận hành mạng ATM, mà sử dụng các cửa hàng tiện lợi như 7-Eleven, nơi khách hàng có thể gửi và rút tiền mặt thông qua việc sử dụng mã QR. Họ cũng có thể áp dụng các công nghệ tiên tiến ngay từ đầu, không bị gánh nặng bởi các hệ thống lỗi thời chi phí cao và hiệu quả kém.

Xét đến trải nghiệm khách hàng, NHKTS có thể cung cấp các tiện ích thân thiện với người dùng. Thí dụ, dựa trên những gì các NHKTS trên thế giới cung cấp, bạn có thể mở tài khoản trong 5 phút, nhận thẻ ghi nợ được giao tận tay trong 24 giờ, tích hợp tài khoản của bạn với các ứng dụng được sử dụng thường xuyên, như dịch vụ thuê xe và các nền tảng thương mại điện tử, phân tích thói quen chi tiêu và thông báo về các hóa đơn sắp tới. Trong trường hợp gặp khó khăn, bạn có thể nói chuyện với con người cụ thể, thay vì robot, liên tục 24 giờ trong suốt tuần 7 ngày.

Về lý thuyết, NH truyền thống có thể sao chép các tính năng nói trên. Tuy nhiên, trong thực tế đây là những chi phí rất đắt. Trong khi đó, nhờ chi phí thấp hơn, NHKTS có thể phục vụ những đối tượng khách hàng NH truyền thống cảm thấy không có lợi. Chẳng hạn như doanh nghiệp siêu nhỏ là phân khúc đặc biệt hấp dẫn đối với các NH bán buôn.

Khách hàng đông đảo

Ở một số nước, NHKTS đã xuất hiện và tìm cách thu hút hàng triệu khách hàng. Tại Trung Quốc, MYBank, được hỗ trợ bởi gã khổng lồ công nghệ Alibaba, đã phục vụ hơn 16 triệu doanh nghiệp nhỏ, 80% trong số họ là người vay lần đầu. Đối thủ lớn nhất của họ là WeBank, được hỗ trợ bởi Tencent, công ty cũng điều hành siêu ứng dụng WeChat, đã thực hiện hơn 100 triệu khoản vay trong 5 năm kinh doanh đầu tiên, hầu hết là các khoản vay vi mô từ 150-30.000USD. 

Tại Hàn Quốc, KakaoBank, liên kết với công ty truyền thông xã hội và trò chơi di động nổi tiếng cũng có tên là Kakao, đã có được 2 triệu khách hàng trong vòng chưa đầy 2 tuần sau khi ra mắt vào tháng 7-2017. KakaoBank hiện có khoảng 9 triệu khách hàng, tương đương 1/4 dân số đang làm việc của Hàn Quốc. Digibank của DBS ở Ấn Độ cũng có 2,5 triệu khách hàng kể từ khi ra mắt vào năm 2016, hiện đang lên kế hoạch tung ra 25 thành phố trong năm tới. Những điều này cho thấy NH KTS có thể tăng quy mô rất nhanh.

Những đại gia công nghệ toàn cầu như Facebook, Amazon, Google và Apple cũng có thể tập trung vào hoạt động kinh doanh NH, nhắm vào các cơ sở khách hàng khổng lồ của họ. Facebook đã cho phép người dùng Mỹ sử dụng Messenger để gửi và nhận thanh toán trực tuyến, có kế hoạch cung cấp dịch vụ thanh toán toàn cầu trên ứng dụng WhatsApp. Google và Apple có Google Pay và Apple Pay. Vào tháng 3, Apple đã tiết lộ thẻ tín dụng có phí bằng 0 với xác minh sinh trắc học trong quan hệ đối tác với Goldman Sachs và Mastercard.

Các đại gia công nghệ Trung Quốc cũng có tham vọng mở rộng toàn cầu, bằng cách thu hút tiền gửi khách hàng người Hoa trên toàn thế giới. Họ cũng có thể tham gia hoạt động cho vay, đánh giá tín dụng dựa trên dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo, giúp giảm nhu cầu về tài sản thế chấp. Ngoài ra, không thể không nhắc đến việc xuất hiện các loại tiền kỹ thuật số. Tháng 6 năm ngoái, Facebook đã công bố kế hoạch cho loại tiền kỹ thuật số dựa trên blockchain của riêng mình, được gọi là Libra và chắc chắn sẽ có nhiều đối thủ cạnh tranh làm theo. Ngay cả các NHTW cũng quan tâm hơn để tung ra các loại tiền kỹ thuật số quốc gia của riêng họ. Xu hướng này có thể đe dọa các mô hình kinh doanh của NH truyền thống và ngay cả các NHKTS đơn thuần.

Động thái NH truyền thống

Trước xu hướng tự do hóa thị trường NH được MAS bật đèn xanh, các NH tại Singapore sẽ cân nhắc việc có nên ra mắt các NHKTS đơn thuần hay không. Đối với một số NH truyền thống, cách hiệu quả nhất là họ sẽ mua mua hoặc hợp tác với các doanh nghiệp để có thể cung cấp cho họ những gì họ không có. Chẳng hạn như nền tảng thương mại điện tử hoặc công ty viễn thông đi kèm với cơ sở khách hàng của riêng họ, hay hợp tác với các công ty fintech cho các dịch vụ chuyên biệt.

Dù sao đi nữa, các NH truyền thống cần có thời gian để tìm ra động thái phù hợp trong cơ chế của NHKTS. Thí dụ, khi họ được cấp giấy phép NHKTS, khách hàng lúc đầu thích thú với các dịch vụ này, nhưng không hẳn sẽ gửi trọn niềm tin với việc ủy thác hoàn toàn cho NHKTS tiền tiết kiệm của họ. Các dịch vụ như tư vấn đầu tư và quản lý tài sản thường yêu cầu tiếp xúc trực tiếp, nên NHKTS không thể dễ dàng đáp ứng nhu cầu này. 

Theo một số chuyên gia tư vấn, các NH có thể biến chi nhánh thành những tài sản có giá trị, như thành các quán cà phê sang trọng hoặc phòng chờ chỉ dành cho khách hàng chọn lọc. Như vậy, khách hàng sẽ cảm thấy thích thú khi đến trải nghiệm không gian tại chi nhánh, không phải chỉ thực hiện giao dịch NH thuần túy.