Nền kinh tế và hệ thống NHTM Việt Nam chuẩn bị khép lại năm 2012 với nhiều khó khăn và thách thức: doanh nghiệp đình đốn sản xuất, tăng trưởng tín dụng chậm và nợ xấu tăng cao. Năm 2013, nền kinh tế cũng như hệ thống NHTM sẽ giải quyết các bài toán này như thế nào? Trao đổi với ĐTTC, ông TRƯƠNG VĂN PHƯỚC, Tổng giám đốc Eximbank, cho biết:
Kinh tế nước ta năm 2012 đã trị được căn bệnh lạm phát cao, giá trị đối ngoại của đồng Việt Nam hay nói cách khác tỷ giá hối đoái đã ổn định. Đó là 2 điều quan trọng nhất chúng ta đạt được trong năm 2012. Tăng trưởng tuy chậm và thấp hơn so với năm trước nhưng so với nhiều quốc gia trên thế giới cũng không đáng lo ngại.
Vấn đề còn lại là sức cạnh tranh trong nền kinh tế chưa cao và hệ thống NHTM đang đối đầu với nợ xấu, sức cầu nền kinh tế suy giảm nghiêm trọng, tạo ra sự phá sản, đình đốn nền sản xuất, nợ xấu bùng phát, tác động dây chuyền đến nền kinh tế và đời sống xã hội.
Do vậy, nhìn nhận của các nhà đầu tư, tổ chức nước ngoài không còn lạc quan như trước mà đã có phần bi quan hơn.
Kích cầu đầu tư, tiêu dùng
PHÓNG VIÊN: - Năm 2012, hệ thống NHTM tăng trưởng chậm có phải do quy luật sau nhiều năm tăng trưởng tín dụng quá cao? Các NHTM cần làm gì để tín dụng tăng trưởng trở lại?
Ông TRƯƠNG VĂN PHƯỚC: - Tiền tệ là nhiên liệu, xăng dầu của chiếc xe kinh tế. Cỗ xe chạy với tốc độ cao nền kinh tế phải cần nhiều nhiên liệu. Giá của nhiên liệu là lãi suất. Vấn đề hiện nay là đang bị kẹt xe, đang bị ách tắc, vì vậy phải xử lý những con đường thông thoáng hơn, tức xử lý những vấn đề căn bản của nền kinh tế để các NHTM với tư cách là người cung ứng nhiên liệu cho cỗ xe chạy trơn tru hơn.
Có những vấn đề của NH không thể tự xử lý được mà nền kinh tế phải xử lý. Theo đó, phải nâng cao sức cầu của nền kinh tế, trong đó có các vai trò của chính sách vĩ mô (tiền tệ, tài khóa), đặc biệt chính sách đầu tư công, kích cầu đầu tư, kích cầu tiêu dùng… Những khái niệm đó không mới mẻ gì nhưng đó là những vấn đề kinh điển trong kinh tế vĩ mô. Việt Nam rồi cũng sẽ phải kích cầu đầu tư và tiêu dùng.
 |
Hướng dẫn khách hàng vay vốn tại Eximbank. Ảnh: C. THĂNG |
- Theo ông, việc kích cầu kinh tế chỉ nên thực hiện trong năm 2013?
- Vấn đề không phải là 1-2 năm hay 3 năm, mà quan trọng là Chính phủ phải phát đi tín hiệu tạo niềm tin. Việc Thủ tướng Chính phủ vào TPHCM cùng các bộ họp tìm giải pháp để “phá băng” thị trường bất động sản là một tín hiệu tốt cho thị trường. Bởi trong lý thuyết kinh tế vĩ mô có lý thuyết về kỳ vọng hợp lý.
Theo đó, nhìn thấy những diễn biến trên thị trường người ta sẽ có những suy nghĩ hợp logic để tạo ra sức cầu của thị trường. Đơn cử, Eximbank đưa ra gói tín dụng 5.000 tỷ đồng ưu đãi lãi suất cho lĩnh vực bất động sản cũng nhằm kích cầu, phát đi tín hiệu tạo ra niềm tin, kỳ vọng hợp lý cho thị trường bất động sản.
Năm 2012 sắp khép lại, năm 2013 kỳ vọng nền kinh tế sẽ có những khởi sắc bởi những khởi động cũng như tuyên ngôn của Chính phủ đã tạo ra tín hiệu thị trường.
Tuy nhiên, cần phải có những hành động cụ thể. Thí dụ, phải quy hoạch, tính toán lại nhu cầu nhà ở trong nền kinh tế là bao nhiêu, lượng cung nhà ở bao nhiêu, giá thành bao nhiêu. Cần phải có những chính sách cố định lãi suất trong vòng 10-20 năm, bảo đảm cho người dân vay vốn mua nhà. Nếu lãi suất biến động trong thời gian đó, có một cơ chế bù lãi suất cho các NHTM...
Đó là những vấn đề mà hệ thống NHTM có thể tính toán được và mục tiêu đặt ra là điều hành nền kinh tế vĩ mô để có mức lãi suất vay khoảng 7- 9%/năm khi lạm phát đã được kiềm chế.
Xử lý nợ xấu cần thời gian đến 2015
- Nhiều dự báo năm 2013 tín dụng sẽ tiếp tục tăng chậm như 2012. Liệu nền kinh tế có suy kiệt?
- Theo tôi, năm 2013 tăng trưởng tín dụng của hệ thống NHTM khoảng 10-12% là được. Vì tăng trưởng tín dụng là phần bù thêm cho tín dụng hiện hữu. Tín dụng hiện hữu hiện nay khoảng 2.800.000 tỷ đồng, là một lượng vốn rất lớn so với GDP (GDP Việt Nam khoảng 100 tỷ USD).
Vấn đề không phải là lượng vốn tín dụng đó, mà tất cả kênh đầu tư khác không được thống kê vào tín dụng, như luồng vốn đầu tư nước ngoài vào. Nếu Việt Nam có một nền kinh tế lạm phát thấp, tỷ giá hoái đối ổn định, có chính sách tốt để huy động nguồn lực trong và ngoài nước sẽ góp phần phát triển kinh tế.
Một nền kinh tế không chỉ dựa vào tín dụng, nhất là nền kinh tế mới nổi như Việt Nam. Do vậy cần dựa vào vốn nước ngoài. Muốn như thế phải ổn định kinh tế vĩ mô.
- Nhưng thực tế tăng trưởng tín dụng hiện nay cũng chủ yếu từ mua trái phiếu chính phủ (TPCP). Theo ông, việc đưa TPCP vào khái niệm tín dụng có đúng?
- Nếu nói rằng loại trừ TPCP ra khỏi tín dụng là sai. Tín dụng theo nghĩa rộng có nhiều loại, tín dụng thương mại, tín dụng NH và tín dụng nhà nước.
Trong đó tín dụng nhà nước phát hành những trái phiếu để vay nợ và dùng nó cấp vốn cho doanh nghiệp, cho những công trình, đó cũng là tín dụng của nền kinh tế. Đương nhiên Nhà nước cần phải có những kênh phát hành trái phiếu để làm nghiệp vụ tín dụng nhà nước.
- Theo ông, năm 2013 chúng ta sẽ xử lý được nợ xấu?
- Để xử lý được nợ xấu phải sử dụng sức mạnh tổng hợp Nhà nước và nhân dân cùng làm. Tự thân các NHTM cũng phải xử lý quyết liệt khối nợ xấu của hệ thống thông qua cơ chế trích lập dự phòng rủi ro một cách đầy đủ, phải tìm cách bán ra tài sản bảo đảm.
Tuy nhiên, Nhà nước phải kích cầu kinh tế, nhất là khởi động thị trường bất động sản để tạo điều kiện cho các khối tài sản bất động như tài sản bảo đảm có điều kiện phát huy tác dụng.
Theo tôi, năm 2013 nợ xấu không giảm cũng không tăng. Lý do, năm 2013 có thể xử lý phần nào nợ xấu hiện hành nhưng sẽ phải đối mặt với phần nợ xấu mới xuất hiện, nhất là những khoản nợ đang được cơ cấu. Đến năm 2014-2015 nợ xấu của Việt Nam mới có thể giảm và trở lại mức bình thường.
- Năm 2013 thách thức đặt ra với các NHTM nói chung và Eximbank nói riêng như thế nào, thưa ông?
- Nếu nói về hệ thống NHTM, thách thức đặt ra lớn nhất là phải xử lý nợ xấu và những tiềm ẩn của nợ xấu có thể ập đến. Nhưng nợ xấu bản thân của các NHTM cũng không thể tự xử lý được hay công ty mua bán nợ cũng không thể xử lý được, mà là sức cầu của nền kinh tế.
Do vậy, tới đây Chính phủ phải có những hành động quyết liệt để tạo sức cầu cho nền kinh tế và đừng sợ “bóng ma” lạm phát.
- Xin cảm ơn ông.
