(ĐTTCO) - Ngày 19-5, Cơ quan phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID) và Tổng Cục hải quan đã công bố kế hoạch hành động để giảm ùn tắc tại cảng Cát Lái (TPHCM), cảng container nhộn nhịp nhất tại Việt Nam.
Kế hoạch hành động này bao gồm 21 khuyến nghị được đưa ra. Các đề xuất khuyến nghị (chia thành 3 nhóm) nhằm giảm ùn tắc và tạo thuận lợi logistics tại cảng Cát Lái: cải tiến kỹ thuật; giải pháp công nghệ; giám sát, đánh giá hiệu quả. Với nhóm cải tiến kỹ thuật: cần thành lập các bãi chờ gần cảng Cát Lái cho xe tải để hỗ trợ hoạt động tại cổng vào ban đêm, tăng khả năng sử dụng các cổng tại cảng Cát Lái và giảm ùn tắc, mở rộng số lượng làn ở cổng và các điểm đậu xe trước cổng tương ứng.
Về áp dụng giải pháp công nghệ, giải pháp khai thác dữ liệu nhằm hỗ trợ nâng cao hiệu quả quản lý: cần thiết bố trí thiết bị nhận dạng ký tự quang học (OCR) và đầu đọc RFID tại cổng cảng Cát Lái để tự động nhận diện biển số xe tải, số hiệu container, tình trạng hư hỏng vỏ container; lắp đặt webcam video camera để truyền hình ảnh video theo thời gian thực về điều kiện giao thông trên các tuyến đường dẫn vào cảng Cát Lái; đơn vị quản lý bố trí một nền tảng trao đổi “lượt đi trên đường - Street turn” giúp giảm bớt số xe rỗng bằng cách xác định/chia sẻ cơ hội chở hàng cho xe tải mà lẽ ra đi xe rỗng tới cảng hoặc từ cảng, nhờ đó giảm số xe tải phục vụ tại cảng.
Ở nhóm khuyến nghị về giám sát, đánh giá hiệu quả: cần thiết xây dựng hệ thống chỉ số đo lường hiệu quả hoạt động của cảng và hệ thống thông tin quản lý cảng của toàn quốc; các đơn vị kinh doanh khai thác cảng sử dụng hệ thống khai thác cảng (TOS) có thể tạo dữ liệu từ thực tế hoạt động từng cảng; từ dữ liệu này cho phép cung cấp thông tin hữu ích đóng góp vào công tác quy hoạch và giám sát của Chính phủ để đảm bảo tính cạnh tranh của hệ thống cảng.
Đây là kết quả của nghiên cứu tiền khả thi về chống ùn tắc và tạo thuận lợi trong hoạt động logistics tại cảng Cát Lái được thực hiện bởi Dự án tạo thuận lợi thương mại do USAID tài trợ từ tháng 5-2020 đến tháng 3-2021.
Nghiên cứu đã xem xét một cách toàn diện các hoạt động của cảng trên diện tích 160ha nhằm đánh giá hiệu quả vận hành, các điểm nghẽn và vướng mắc trong quá trình tăng cường năng lực xếp dỡ của cảng.
Nói cụ thể hơn về một số đề xuất để giải quyết câu chuyện ùn tắc tại cảng Cát Lái, ông Claudio Dordi, Giám đốc dự án USAID TFP đưa ra 2 ý:
Thứ nhất, cần đầu tư bến sà lan chuyên dụng tại cảng Cái Mép. Hiện nay, tuyến sà lan chỉ đi từ điểm đầu đến điểm cuối, theo yêu cầu.
Thứ hai là xây dựng hệ thống sà lan theo lịch trình trên toàn bộ mạng lưới các cảng. Theo đó, cần thay đổi hệ thống sà lan hiện nay thành các tuyến "giống như trung chuyển" dựa trên các lộ trình đã lên kế hoạch trước, cập các bến cảng và cảng nội địa ICD.
Theo thống kê, mỗi năm có khoảng 4,9 triệu container 20 feet (TEU) được xếp dỡ tại TPHCM. Con số này tương đương với khoảng 3 triệu xe tải mỗi năm, hoặc hơn 8.000 xe tải mỗi ngày qua lại bên trong và xung quanh TPHCM để xếp dỡ container từ khu vực cảng Cát Lái. Cảng Cát Lái xử lý hơn 92% khối lượng này và khoảng 50% tổng khối lượng container của cả nước.
Các chuyên gia cùng chung nhận định nhu cầu giải quyết ùn tắc ngày càng trở nên cấp thiết hơn khi thương mại quốc tế dần phục hồi. Ước tính khối lượng container qua cảng Cát Lái sẽ tăng gấp đôi vào năm 2030. Điều này sẽ tạo áp lực khổng lồ lên hệ thống và hạ tầng hiện nay.
Chia sẻ tại hội thảo lần này, bà Ann Marie Yatishock, Giám đốc USAID Việt Nam khẳng định: "Giảm bớt tắc nghẽn tại các cảng của Việt Nam sẽ ngày càng trở nên quan trọng khi thương mại dần phục hồi hậu Covid-19. Nghiên cứu tiền khả thi tại cảng Cát Lái do USAID thực hiện đã đề xuất một kế hoạch hành động với mục tiêu giúp cảng có thể xử lý lượng container dự kiến sẽ tăng cao. Nỗ lực này tái khẳng định cam kết của chúng tôi trong việc hỗ trợ Chính phủ Việt Nam tạo thuận lợi cho thương mại và đầu tư cũng như nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia”.
Dự án Tạo thuận lợi thương mại do USAID tài trợ được thực hiện trong 5 năm 2018 - 2023 với tổng vốn 21,7 triệu USD nhằm hỗ trợ Chính phủ Việt Nam áp dụng cách tiếp cận quản lý rủi ro trong lĩnh vực hải quan và kiểm tra chuyên ngành cũng như hỗ trợ tăng cường công tác thực hiện Hiệp định Tạo thuận lợi thương mại của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).
Dự án phối hợp với Tổng cục Hải quan, Bộ Tài chính nhằm chuẩn hóa các thủ tục hải quan, tăng cường sự phối hợp ở cấp Trung ương và cấp tỉnh, đồng thời nâng cao năng lực cho cán bộ hải quan. Mục tiêu của dự án là hỗ trợ Việt Nam phát triển môi trường thương mại và đầu tư hấp dẫn hơn cho các doanh nghiệp và nhà đầu tư.
