Thông tin tại họp báo về tình hình lao động, người có công và xã hội, chiều 17/10, ông Tống Văn Lai, Phó Cục trưởng Cục Quan hệ lao động và Tiền lương (Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội) cho biết Bộ Lao động –Thương binh và Xã hội chỉ là một trong 3 thành phần của Hội đồng Tiền lương Quốc gia, vì vậy phương án lương tối thiểu cần có sự tham gia thương lượng của các bên liên quan, bao gồm đại diện người lao động – Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, đại diện người sử dụng lao động, và sự tham gia của các chuyên gia độc lập.
Qua 10 năm hoạt động, Hội đồng Tiền lương Quốc gia đã 9 lần khuyến nghị Chính phủ điều chỉnh tiền lương tối thiểu vùng, chỉ có một lần khuyến nghị chưa tăng do ảnh hưởng của dịch Covid-19 (năm 2020, 2021).
Đầu tháng 8 vừa qua, Hội đồng đã họp phiên đầu tiên bàn phương án lương tối thiểu cho năm 2024. Thông thường, cuối tháng 7 đầu tháng 8 hằng năm, Hội đồng sẽ họp để chốt phương án khuyến nghị cho Chính phủ.
Tuy nhiên, từ tình hình thực tế, Hội đồng nhận thấy, nửa đầu năm 2023, tình hình kinh tế - xã hội dù có những điểm sáng, nhưng thị trường lao động vẫn chưa thực sự ổn định, một số ngành nghề, đặc biệt trong các ngành thâm dụng lao động như dệt may, da giày, chế biến gỗ bị ảnh hưởng rất lớn bởi tình trạng thiếu đơn hàng, dẫn đến lao động mất việc, giãn việc…
Tại thời điểm này, Hội đồng xác định chưa đủ “chín muồi” cũng như cơ sở để đề xuất phương án cho năm tới. Do đó, Hội đồng đã thống nhất báo cáo Chính phủ cuối quý 4 (dự kiến cuối tháng 11, đầu tháng 12) mới họp lại và bàn phương án để có khuyến nghị chính thức với Chính phủ phương án lương tối thiểu cho năm 2024.
“Cuối quý 4, Hội đồng Tiền lương Quốc gia mới họp bàn và có khuyến nghị với Chính phủ thì chắc chắn lương tối thiểu trong khối doanh nghiệp trong năm tới chưa thể thực hiện được từ ngày 1/1 như mọi năm”, ông Lai nói.
Trong 10 năm qua, với 9 lần điều chỉnh thì hầu hết đều được thực hiện từ ngày 1/1. Riêng năm 2022, do tình hình dịch bệnh được khống chế, kinh tế dần phục hồi và sau hơn 1 năm chưa điều chỉnh thì tiền lương tối thiểu lần đầu tiên được điều chỉnh từ ngày 1/7.
“Với bối cảnh hiện nay, chắc chắn không thể thực hiện tăng lương tối thiểu từ đầu năm 2024. Bởi sau khi Hội đồng Tiền lương Quốc gia khuyến nghị xong, Chính phủ mới xem xét, quyết định, cần có quy trình luật hóa bằng việc xây dựng Nghị định. Thời điểm, mức điều chỉnh ra sao tại thời điểm này chúng tôi chưa thể xác định được và đang chờ kết quả từ phiên họp cuối năm của Hội đồng”, Phó Cục trưởng Quan hệ lao động và Tiền lương thông tin thêm.
Dù chưa xác định thời điểm điều chỉnh tiền lương tối thiểu trong năm 2024, song việc tăng lương tối thiểu trong năm tới cũng được cho là gặp nhiều thách thức.
Bởi theo Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, 9 tháng qua, mặc dù thị trường lao động tiếp tục được phục hồi, lực lượng lao động có việc làm quý 3/2023 tiếp tục tăng so với quý trước và so với cùng kỳ năm trước, song tình trạng lao động buộc nghỉ giãn việc, thôi việc, mất việc ở các doanh nghiệp vẫn diễn ra.
Thống kê của Bộ cũng cho thấy trong 9 tháng năm 2023, cả nước có hơn 812.000 lao động nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp, tăng hơn 10% so với cùng kỳ, số người có quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp trên 772.000 người, tăng 7,3% so với cùng kỳ.
Lý giải về tình trạng lao động nộp hồ sơ đề nghị và có quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp tăng, ông Nguyễn Hoàng Vĩnh Thanh, Phó Vụ trưởng Vụ Kế hoạch tài chính (Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội), cho rằng có nguyên nhân do ảnh hưởng của sản xuất kinh doanh 9 tháng qua vẫn còn ảnh hưởng hậu Covid-19, nhiều doanh nghiệp giải thể, thiếu đơn hàng, nhất là các doanh nghiệp thâm dụng lao động, dẫn đến số lao động mất việc tăng.
Từ đó kéo theo số lao động đến nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp tăng. Ngoài ra, nhiều lao động nghỉ việc trước Tết, nhưng sau đó mới nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp cũng kéo tăng số hưởng chung của 9 tháng.
Theo ông Thanh, để giảm tỷ lệ thất nghiệp trong thời gian tới cần thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ, từ tăng cường kết nối cung cầu lao động, kết nối thông tin việc làm, tổ chức các sàn giao dịch việc làm trực tuyến, giải quyết việc làm, đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài, tăng cường đào tạo nghề cho người lao động…
