Châu Á đứng trước nguy cơ “bão” dịch
Các quốc gia từ Lào, Việt Nam và Thái Lan ở Đông Nam Á đến những nước giáp ranh với Ấn Độ như Bhutan và Nepal đã báo cáo sự gia tăng đáng kể về số ca nhiễm trùng trong vài tuần qua. Sự gia tăng chủ yếu là do có nhiều biến thể virus dễ lây lan hơn, mặc dù tự mãn và thiếu nguồn lực để ngăn chặn sự lây lan cũng được coi là lý do.
Tại Lào vào tuần trước, Bộ trưởng Y tế đã tìm kiếm thiết bị y tế, vật tư và điều trị, khi các ca bệnh tăng hơn 200 lần trong một tháng. Các bệnh viện của Nepal đã nhanh chóng lấp đầy và hết nguồn cung cấp oxy.
Tại Việt Nam, các nhà chức trách hôm thứ Ba đã đóng cửa các trường học ở Hà Nội khi Việt Nam phải đối mặt với làn sóng ca nhiễm Covid-19 đầu tiên trong cộng đồng trong hơn một tháng.
Các cơ sở y tế đang chịu áp lực ở Thái Lan, nơi 98% trường hợp mắc mới là do một chủng mầm bệnh dễ lây nhiễm hơn, trong khi một số quốc đảo ở Thái Bình Dương đang phải đối mặt với làn sóng Covid-19 đầu tiên của họ.
Mặc dù không có nơi nào gần với dân số của Ấn Độ hoặc phạm vi bùng phát, nhưng mức tăng đột biến được báo cáo ở một số quốc gia này còn bùng hơn nhiều, báo hiệu những nguy cơ tiềm ẩn của sự lây lan không kiểm soát được. Sự bùng phát trở lại - và lần đầu bùng phát ở một số nơi mà phần lớn đã tránh được tai họa vào năm ngoái - làm tăng tính cấp thiết của việc cung cấp vaccine cho các nước nghèo hơn, ít ảnh hưởng hơn và ngăn chặn đại dịch kéo dài.
Hans Kluge, giám đốc khu vực của WHO về Châu Âu cho biết: “Điều rất quan trọng là phải nhận ra rằng tình hình ở Ấn Độ có thể xảy ra ở bất cứ đâu. Đây vẫn là một thách thức lớn.”
Các ca nhiễm không ngừng tăng vọt
Xếp hạng theo sự thay đổi về số ca nhiễm mới được ghi nhận trong tháng qua so với tháng trước, Lào đứng đầu với mức tăng 22.000%, tiếp theo là Nepal và Thái Lan, cả hai đều chứng kiến số ca nhiễm mới tăng vọt hơn 1.000% so với tháng trước.
Đứng đầu danh sách là Bhutan, Trinidad và Tobago, Suriname, Campuchia và Fiji, vì họ báo cáo dịch bùng phát với tốc độ cao ba con số.
David Heymann, giáo sư dịch tễ học bệnh truyền nhiễm tại Trường Vệ sinh & Y học Nhiệt đới London, cho biết: “Tất cả các quốc gia đều có nguy cơ mắc bệnh. Căn bệnh này dường như đang trở thành dịch bệnh lưu hành và do đó có thể sẽ vẫn là nguy cơ đối với tất cả các quốc gia trong tương lai gần.”
Sự bùng phát đột ngột ở Lào - nơi chỉ ghi nhận 60 trường hợp kể từ khi bắt đầu đại dịch đến 20-4 và không có trường hợp tử vong nào cho đến nay - cho thấy những thách thức mà một số quốc gia không giáp biển phải đối mặt. Các đường biên xốp khiến việc ngăn chặn các vụ vượt biên trái phép trở nên khó khăn hơn mặc dù về mặt kỹ thuật, việc nhập cảnh bị cấm.
Lào đã ra lệnh khóa cửa ở thủ đô Viêng Chăn và cấm đi lại giữa thủ đô và các tỉnh. Bộ trưởng Y tế đã liên hệ với các nước láng giềng như Việt Nam để được hỗ trợ về các nguồn lực cứu sống. Nepal và Bhutan đã chứng kiến các trường hợp bùng phát, một phần do công dân trở về nước. Nepal, quốc gia đã xác định được các trường hợp nhiễm virus Ấn Độ mới, có nguồn lực hạn chế để chống lại virus.
Theo Ali Mokdad, giám đốc chiến lược về sức khỏe dân số tại Đại học Washington, tình hình là “rất nghiêm trọng”. “Các biến thể mới sẽ yêu cầu một loại vaccine mới và thuốc tăng cường cho những người đã được tiêm chủng - chúng sẽ trì hoãn việc kiểm soát đại dịch.”
Ông Mokdad cho biết khó khăn kinh tế của các nước nghèo hơn khiến cuộc chiến càng trở nên khó khăn hơn.
Thái Lan, quốc gia đang tìm cách vực dậy ngành du lịch đang ốm yếu của mình, vừa đưa ra quy định cách ly bắt buộc trong hai tuần đối với tất cả du khách. Dự báo của chính phủ cho năm 2021 doanh thu du lịch đã bị cắt giảm xuống còn 170 tỷ baht (5,4 tỷ USD), so với kỳ vọng của tháng 1 là 260 tỷ baht. Với hệ thống y tế công cộng của đất nước đang chịu nhiều áp lực, các nhà chức trách đang cố gắng thiết lập các bệnh viện dã chiến để có thể đáp ứng được lũ lụt bệnh nhân.
Theo Yong Poovorawan, Giám đốc Trung tâm Virus học Lâm sàng xuất sắc tại Đại học Chulalongkorn, khoảng 98% trường hợp mắc bệnh ở Thái Lan là dạng biến thể được xác định lần đầu tiên ở Anh.
Những đợt phong tỏa gấp rút mới
Khoảng 2 triệu học sinh ở Hà Nội, Việt Bam sẽ chuyển từ học trên lớp sang học ảo sau khi 34 trường hợp lây truyền qua cộng đồng được xác nhận trên toàn quốc kể từ 29-4.
Vào 30-4, các quán bar, tiệm karaoke, câu lạc bộ và phòng chơi game của Hà Nội cũng được lệnh đóng cửa.
Việt Nam đã xác nhận sự lan truyền của cộng đồng Covid-19 tại các thành phố lớn là Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, cùng với các tỉnh phía Bắc như Hà Nam, Vĩnh Phúc, Yên Bái và Hưng Yên.
Bốn tỉnh sau này, cùng với thành phố biển Đà Nẵng và tỉnh Quảng Nam, nơi có điểm nóng du lịch Hội An, cũng đã đóng cửa trường học.
Các trường hợp liên quan đến một người đàn ông 27 tuổi trở về Việt Nam từ Nhật Bản vào 7-4 và một chuyên gia Trung Quốc nhập cảnh để làm việc, cả hai đều có kết quả dương tính sau khi kết thúc đợt kiểm dịch bắt buộc hai tuần.
Các ca bệnh mới xuất hiện ngay trước kỳ nghỉ lễ kéo dài 3 ngày ở Việt Nam khi nhiều gia đình đi du lịch khắp cả nước, làm tăng nguy cơ bùng phát rộng hơn.
Tại Campuchia, kể từ đầu đợt bùng phát hiện nay, hơn 10.000 trường hợp mắc bệnh cục bộ đã được phát hiện tại hơn 20 tỉnh. Thủ đô Phnom Penh của Campuchia hiện là “vùng đỏ”, hay khu vực có nguy cơ bùng phát dịch bệnh cao, mặc dù chính phủ hôm 4-5 cho biết các hạn chế của họ sẽ được nới lỏng vào 6-5.
Ở Sri Lanka, chính quyền đã lập các khu vực biệt lập, cấm đám cưới và hội họp, đồng thời đóng cửa các rạp chiếu phim và quán rượu. Chính phủ nói rằng tình hình đang được kiểm soát.
Sau khi duy trì tương đối tự do nhờ kiểm soát biên giới nghiêm ngặt, một số quốc đảo Thái Bình Dương hiện đang chịu đựng làn sóng đầu tiên của họ. Các thành phố ở điểm nóng du lịch của Fiji đã rơi vào tình trạng đóng cửa sau khi cộng đồng rộng lớn hơn nhiễm virus từ quân đội.
Chuyên gia các nước nói gì về những thay đổi Covid-19?
Jonathan Pryke, người đứng đầu nghiên cứu về khu vực Thái Bình Dương của Viện Lowy, Sydney cho biết: “Sự gia tăng gần đây của các trường hợp được ghi nhận trên khắp Thái Bình Dương cho thấy mức độ quan trọng của việc không chỉ dựa vào các biên giới mạnh mẽ mà còn thực sự đưa vaccine vào các quốc gia này. Ấn Độ là một lời cảnh báo gây sốc cho phần này của thế giới về việc đại dịch này có thể vượt khỏi tầm kiểm soát nhanh chóng như thế nào”.
Theo Heymann, giáo sư tại Trường Vệ sinh & Y học Nhiệt đới London, có nhiệm vụ đối với các nước phát triển, phục hồi sau đại dịch nhờ vào việc tiêm chủng nhanh chóng, góp phần vào việc phân phối vaccine, xét nghiệm chẩn đoán và thuốc điều trị công bằng hơn trên toàn cầu. .
Ông nói: “Các nước phát triển có thể và nên đóng góp tài trợ, đồng thời chia sẻ với các nước khác bất kỳ loại vaccine thừa nào mà họ có thể có trong kho.”
Trong khi đó, tờ báo chính thức của Triều Tiên hôm 4-5 cảnh báo về cuộc đấu tranh chống lại đại dịch, khẳng định vaccine sẽ không mang lại giải pháp cuối cùng, sau khi việc triển khai do Liên hợp quốc hậu thuẫn bị trì hoãn.
Chương trình Covax phân phối vaccine trên toàn thế giới đã lên kế hoạch xuất xưởng 1,9 triệu liều trong nửa đầu năm nay. Tuy nhiên, sự gia tăng số ca của Ấn Độ đã dẫn đến tình trạng thiếu hụt trên toàn cầu.
Tờ Rodong Sinmun cho biết: “Tình hình ở nhiều nước chứng minh rằng vaccine không phải là thuốc chữa bách bệnh. Một số loại vaccine, được coi là hiệu quả cao, đã gây ra các phản ứng phụ nghiêm trọng, thậm chí gây tử vong, khiến nhiều quốc gia phải ngừng sử dụng chúng”.
Triều Tiên tuyên bố không có trường hợp nào nhiễm Covid-19 nhưng các chuyên gia vẫn hoài nghi, do cơ sở hạ tầng y tế kém của nước này và biên giới xốp với Trung Quốc. Họ đã hạn chế giao thông qua biên giới, cấm khách du lịch, trục xuất các nhà ngoại giao và huy động nhân viên y tế.
Tại Hàn Quốc, khoảng 3,5 triệu người đã được tiêm ít nhất mũi vaccine đầu tiên sau khi quốc gia này bắt đầu tiêm vắc xin vào 26-2. Nước này có kế hoạch tiêm vaccine cho 12 triệu người vào cuối tháng 6 nhằm đạt được khả năng miễn dịch vào tháng 11.
Tuy nhiên, một nhóm chuyên gia Hàn Quốc cảnh báo virus này có khả năng vẫn lưu hành vì vaccine sẽ không ngăn chặn hoàn toàn sự lây truyền.
Oh Myoung-don, người đứng đầu ủy ban lâm sàng trung ương về kiểm soát bệnh mới nổi của đất nước cho biết: “[Covid-19] có thể là một bình thường mới. Chúng tôi sẽ phải sống chung với Covid-19, giống như tiêm vaccine phòng bệnh cúm theo mùa”.
