McDonald’s - công ty mở cửa tại Nga vào năm 1990 và là một hiện tượng văn hóa, một sự tiện lợi hiện đại sáng bóng đến với một đất nước - đã rút khỏi Nga hoàn toàn để đáp trả cuộc xung đột Ukraine.
Ikea, hình ảnh thu nhỏ của các tiện nghi hiện đại giá cả phải chăng, cũng đình chỉ hoạt động. Hàng chục nghìn công việc đã từng tưởng chừng rất ổn định giờ đây đột nhiên bị ngừng.
Các công ty công nghiệp lớn bao gồm các đại gia dầu khí BP, Shell và nhà sản xuất ô tô Renault đã ra đi, bất chấp các khoản đầu tư khổng lồ của họ vào Nga. Shell ước tính sẽ mất khoảng 5 tỷ USD khi cố gắng bốc dỡ tài sản ở Nga.
Trong khi các công ty đa quốc gia rời đi, hàng nghìn người Nga có đủ phương tiện kinh tế chạy trốn, sợ hãi trước những động thái khắc nghiệt của chính phủ mới liên quan đến cuộc chiến. Một số thanh niên cũng có thể đã bỏ trốn vì lo sợ rằng Điện Kremlin sẽ áp đặt một bản dự thảo bắt buộc nhập ngũ.
Nhưng việc chạy trốn đã trở nên khó khăn hơn nhiều so với trước đây - 27 quốc gia của Liên minh châu Âu, cùng với Mỹ và Canada đã cấm các chuyến bay đến và đi từ Nga.
Thủ đô Tallinn của Estonia, từng là một điểm đến dễ dàng kéo dài 90 phút bằng đường hàng không từ Moscow, đột nhiên mất ít nhất 12 giờ để đến được bằng tuyến đường qua Istanbul.
Ngay cả những chuyến du lịch gián tiếp qua internet và mạng xã hội cũng đã bị thu hẹp đối với người Nga. Vào tháng 3 Nga đã cấm Facebook và Instagram - mặc dù điều đó có thể bị phá vỡ bằng cách sử dụng VPN - và đóng quyền truy cập vào các trang web truyền thông nước ngoài, bao gồm BBC, Đài tiếng nói Mỹ do chính phủ Mỹ tài trợ và Đài Châu Âu tự do, Đài Tự do và đài truyền hình Đức Deutsche Welle.
Sau khi nhà chức trách Nga thông qua luật kêu gọi phạt tù lên đến 15 năm vì những tin bài bao gồm "tin tức giả" về cuộc xung đột, nhiều phương tiện truyền thông tin tức độc lập quan trọng đã đóng cửa hoặc đình chỉ hoạt động, bao gồm đài phát thanh Ekho Moskvy và Novaya Gazeta, tờ báo mà biên tập viên Dmitry Muratov đã chia sẻ giải Nobel Hòa bình gần đây nhất.
Mặc dù một số cuộc thăm dò dư luận ở Nga cho thấy sự ủng hộ mạnh mẽ đối với cuộc chiến Ukraine, nhưng kết quả có thể bị lệch bởi những người trả lời giữ im lặng, cảnh giác về việc thể hiện quan điểm chân chính của họ.
Andrei Kolesnikov của Trung tâm Carnegie Moscow đã viết trong một bài bình luận rằng xã hội Nga hiện nay đang bị kìm hãm bởi một “sự phục tùng tích cực” và sự suy thoái của các mối quan hệ xã hội có thể tăng nhanh.
Hậu quả kinh tế vẫn chưa thể hiện hết.
Trong những ngày đầu xung đột, đồng rúp của Nga mất một nửa giá trị. Nhưng những nỗ lực của chính phủ đã thực sự nâng giá trị của nó lên cao hơn mức của nó trước cuộc xung đột.
Nhưng về hoạt động kinh tế, “đó là một câu chuyện hoàn toàn khác”, Chris Weafer, một nhà phân tích kinh tế Nga kỳ cựu tại Macro-Advisory, cho biết.
“Chúng tôi nhận thấy sự suy thoái của nền kinh tế hiện nay trên một loạt các lĩnh vực. Các công ty đang cảnh báo rằng họ sắp hết hàng tồn kho phụ tùng thay thế. Nhiều công ty đưa công nhân của họ đi làm bán thời gian và những công ty khác cảnh báo họ phải đóng cửa hoàn toàn. Vì vậy, thực sự có một nỗi lo sợ rằng tỷ lệ thất nghiệp sẽ gia tăng trong những tháng mùa hè, rằng tiêu dùng và doanh số bán lẻ cũng như đầu tư sẽ giảm mạnh”, ông nói.
Ông Weafer cho biết, đồng rúp tương đối mạnh, tuy nhiên nó có vẻ tăng, cũng gây ra các vấn đề đối với ngân sách quốc gia.
“Họ nhận được doanh thu một cách hiệu quả bằng ngoại tệ từ các nhà xuất khẩu và các khoản thanh toán của họ bằng đồng rúp. Vì vậy, đồng rúp càng mạnh thì đồng nghĩa với việc họ thực sự phải chi càng ít tiền hơn. (Điều đó) cũng làm cho các nhà xuất khẩu của Nga kém cạnh tranh hơn, vì hàng của họ đắt hơn trên thị trường thế giới”.
Nếu xung đột kéo dài, nhiều công ty có thể rút khỏi Nga. Ông Weafer gợi ý rằng những công ty bị đình chỉ hoạt động có thể tiếp tục hoạt động nếu đạt được thỏa thuận ngừng bắn và hòa bình cho Ukraine, nhưng ông nói rằng điều này sẽ khó đạt được.
