Ông Phan Văn Mến, Giám đốc BHXH TPHCM, cho biết, tính đến 30-4, TPHCM có gần 2,3 triệu người tham gia BHXH bắt buộc, giảm gần 210.000 người (8,4%) so với cuối năm 2019; hơn 17.600 người tham gia BHXH tự nguyện, giảm 25%. Đến nay có hơn 2,2 triệu người tham gia bảo hiểm thất nghiệp, giảm gần 8,6%.
Do ảnh hưởng của dịch Covid-19, nhiều đơn vị sử dụng lao động thu hẹp sản xuất kinh doanh, chấm dứt hợp đồng lao động dẫn tới giảm số người tham gia BHXH. Trong khi đó, vẫn còn nhiều doanh nghiệp cố tình không tham gia BHXH cho người lao động hoặc đóng không đủ số lao động, đóng không đúng mức lương… làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động.
Chẳng hạn, hãng taxi Mai Linh ký hợp đồng liên kết gửi xe với nhiều tài xế và tài xế nhận lợi nhuận theo hợp đồng này. Công ty gắn với tài xế thông qua hợp đồng kinh tế chứ không giao kết hợp đồng lao động và không tham gia BHXH cho nhiều tài xế.
Giám đốc BHXH TPHCM Phan Văn Mến chỉ rõ đây là hành vi lách luật. Tại nhiều cơ sở giáo dục mầm non, số giáo viên mầm non, người chăm sóc trẻ tham gia BHXH chỉ chiếm 60%, 40% bị cơ sở giáo dục trốn đóng BHXH. BHXH TPHCM đang phối hợp với Sở GD-ĐT TPHCM rà soát tình trạng này.
Tại Sở LĐTB-XH TPHCM, Phó Giám đốc Sở LĐTB-XH TPHCM Trần Ngọc Sơn cho hay, các trình tự thủ tục hiện nay rất khó để có thể thu hồi nợ đọng BHXH, đảm bảo quyền lợi cho người lao động. Tỷ lệ doanh nghiệp nợ đọng bị khởi kiện hiện nay đang rất ít so với số doanh nghiệp nợ trên địa bàn TPHCM.
Phân tích về tình trạng tham gia BHXH tự nguyện còn thấp, ông Trần Ngọc Sơn lý giải, người tham gia BHXH tự nguyện chỉ được hưởng 2 chế độ dài hạn là hưu trí và tử tuất, tỷ lệ mức đóng còn khá cao (22%), thời gian đóng để được hưởng lương hưu quá dài (20 năm).
Để người dân được tiếp cận và thụ hưởng quyền lợi BHXH, Sở LĐTB-XH TPHCM đề xuất giảm số năm đóng BHXH tối thiểu để đủ điều kiện hưởng lương hưu, từ 20 năm xuống 15 năm và hướng tới còn 10 năm. Liên quan đến BHXH tự nguyện, BHXH TPHCM đề xuất tăng mức hỗ trợ của nhà nước đối với người dân tham gia BHXH tự nguyện; tăng quyền lợi, mở rộng phạm vi chế độ người lao động được hưởng so với hiện nay cũng như nên có thêm chế độ thai sản hoặc ốm đau.
