Giảm lãi suất huy động, giảm lãi suất cho vay - hai cụm từ này dường như chưa bao giờ xảy ra vào mùa tín dụng cuối năm. Thế nhưng, năm nay, thực tế này lại đang diễn ra ở nhiều ngân hàng mà nguyên nhân chính được cho là thanh khoản chung của hệ thống rất dồi dào.
Lãi suất đồng loạt giảm mạnh
Ngân hàng Nhà nước vừa đồng loạt ban hành hai văn bản điều chỉnh giảm lãi suất, cả lãi suất tiền gửi lẫn lãi suất cho vay, có hiệu lực kể từ ngày 19/11. Theo đó, lãi suất cho vay ngắn hạn tối đa bằng VND đối với các nhu cầu vốn phục vụ nông nghiệp, nông thôn, xuất khẩu, công nghiệp hỗ trợ, doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp ứng dụng công nghệ cao giảm từ 6,5%/năm xuống 6,0%/năm.
Riêng lãi suất cho vay ngắn hạn tối đa bằng VND của Quỹ tín dụng nhân dân và Tổ chức tài chính vi mô đối với các nhu cầu vốn này giảm từ 7,5%/năm xuống 7,0%/năm.
Trước đó, một số ngân hàng đã tiên phong giảm lãi suất cho vay là Ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank), Ngân hàng Thương mại cổ phần Công thương Việt Nam (VietinBank) và Ngân hàng Thương mại cổ phần Hàng Hải Việt Nam (MSB).
Vietcombank đã trở thành ngân hàng đầu tiên trong nhóm "big 4" điều chỉnh giảm 0,5%/năm lãi suất cho vay đối với tất các doanh nghiệp trên tất cả các lĩnh vực. Đáng chú ý, dù quyết định điều chỉnh giảm lãi suất cho vay này có hiệu lực từ ngày hôm qua (18/11), song tất cả những doanh nghiệp nào đã ký hợp đồng vay vốn tại Vietcombank kể từ 1/11/2019 cũng đều được hưởng chính sách hấp dẫn này.
Ông Nghiêm Xuân Thành, Chủ tịch Hội đồng quản trị Vietcombank tiết lộ việc giảm lãi suất này sẽ có tác động trực tiếp tới trên 320.000 tỷ đồng dư nợ của Vietcombank. Do đó, lợi nhuận ngân hàng sẽ giảm 260-300 tỷ đồng trong 2 tháng cuối năm.
Tuy nhiên, theo người đứng đầu Vietcombank, kết quả lợi nhuận năm đã đề ra vẫn không bị ảnh hưởng vì ngân hàng sẽ nâng cao chất lượng tín dụng, tiết giảm chi phí trích lập dự phòng và giảm thiểu chi phí hoạt động.
"Động thái này của ngân hàng sẽ giúp các doanh nghiệp có nhiều lựa chọn hơn trong việc vay vốn để sản xuất kinh doanh. Hiện tại, dư địa tín dụng của ngân hàng từ nay đến cuối năm vẫn còn 5%," ông Thành nhấn mạnh.
Tiếp theo đó, ngày 19/11, VietinBank cũng công bố điều chỉnh giảm lãi suất cho vay VND ngắn hạn tối đa từ 6,5%/năm xuống 6,0%/năm đối với các nhu cầu vốn phục vụ nông nghiệp, nông thôn, xuất khẩu, công nghiệp hỗ trợ, doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp ứng dụng công nghệ cao.
Đại diện VietinBank cho biết ngân hàng luôn dành những hỗ trợ đặc biệt đối với các ngành/lĩnh vực ưu tiên theo định hướng của Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước thông qua đẩy mạnh cho vay khu vực nông nghiệp, nông thôn và đẩy mạnh cho vay phục vụ sản xuất kinh doanh, hỗ trợ các doanh nghiệp tốt tiếp cận tín dụng với chi phí hợp lý.
Đồng hành cùng các khách hàng trong mùa cao điểm sản xuất, kinh doanh cuối năm, MSB cũng công bố giảm tới 2% lãi suất cho vay ngắn hạn đối với khách hàng doanh nghiệp và chủ hộ kinh doanh, đặc biệt giảm tới 3,6% lãi suất phục vụ mục đích sản xuất, chăn nuôi… nông nghiệp.
Bình luận về động thái này, ông Đỗ Ngọc Quỳnh-Giám đốc kinh doanh vốn và tiền tệ của BIDV, cho biết việc điều chỉnh giảm lãi suất của Ngân hàng Nhà nước chắc chắn sẽ tác động đến thị trường. "Tới đây, mục đích mà Ngân hàng Nhà nước muốn hướng đến là hạ mặt bằng lãi suất chung của nền kinh tế. Chắc chắn lãi suất huy động và cho vay sẽ hạ xuống trong thời gian tới và thể hiện rõ nét hơn trong năm 2020," ông Quỳnh cho hay.
Cũng theo ông Quỳnh, về lý thuyết việc cắt giảm lãi suất là giúp chi phí vốn thấp sẽ kích thích doanh nghiệp và các nhà đầu tư tham gia thị trường nhiều hơn, từ đó thúc đẩy nền kinh tế phát triển tốt hơn.
Đối với thị trường vốn, việc giảm lãi suất sẽ tác động đến các sản phẩm tài chính. Như đối với trái phiếu, đây là các công cụ nợ dài hạn và có lãi suất cố định, khi lãi suất trên thị trường càng giảm thì giá trái phiếu càng tăng.
“Mặc dù lãi suất đang có xu hướng giảm nhưng chúng tôi đánh giá tác động lên tỷ giá không quá lớn do cấu trúc, đặc điểm kinh tế vĩ mô và thị trường của Việt Nam ở thời điểm hiện tại vẫn hỗ trợ cho tăng cung và nguồn cung ngoại tệ vẫn tiếp tục ổn định trong thời gian tới,” ông Quỳnh chia sẻ.
Về phía doanh nghiêp, ông Nguyễn Kim Hùng, Chủ tịch Công ty trách nhiệm hữu hạn Tập đoàn Kim Nam chia sẻ: “Nếu được giảm lãi suất, chúng tôi sẽ xem xét để mở rộng sản xuất kinh doanh. Nếu được giảm trong dài hạn thì công ty ưu tiên mở rộng đầu tư chế biến sâu các hoạt động sản phẩm. Nếu cắt giảm ngắn hạn thì chúng tôi sẽ đẩy mạnh tăng trưởng hàng hóa tiêu dùng.”
Đây là đợt giảm lãi suất thứ 3 trong năm nay, trước đó, các ngân hàng đã giảm lãi suất cho vay vào tháng Một và tháng Tám. Các ngân hàng đều nhận định mặt bằng lãi suất cho vay sẽ sớm giảm đồng loạt theo chủ trương của Chính phủ để hỗ trợ doanh nghiệp phát triển sản xuất kinh doanh.
Trái với diễn biến mọi năm, thanh khoản của hệ thống ngân hàng trong những ngày đầu quý 4 - thời điểm chuẩn bị bước vào mùa cao điểm kinh doanh, bất ngờ dồi dào hơn mong đợi. Hiện tượng thanh khoản dư thừa đã bắt đầu xuất hiện từ nửa cuối tháng Chín, thể hiện qua việc Ngân hàng Nhà nước liên tiếp hút ròng tiền trên thị trường.
Các chuyên gia của SSI cũng cho biết trong tuần cuối tháng Mười, thanh khoản trên thị trường liên ngân hàng vẫn rất dồi dào, lãi suất tiếp tục giảm sâu xuống dưới mốc 2% với cả kỳ hạn qua đêm và 1 tuần.
Cụ thể, lãi suất VND liên ngân hàng giảm 0,32 điểm% với kỳ hạn qua đêm và 0,38 điểm% với kỳ hạn 1 tuần, xuống mức lần lượt là 1,68%/năm và 1,92%/năm.
Đặc biệt, xuất phát từ tình hình thanh khoản chung của hệ thống tốt và cân đối nguồn vốn cũng như sử dụng vốn của từng ngân hàng nên lãi suất huy động tại một số nhà băng cũng đã có xu hướng giảm từ 0,2%-0,4%/năm.
Ngân hàng Thương mại cổ phần Á châu (ACB) cũng đã tham gia vào đợt giảm lãi suất huy động trong hệ thống ngân hàng thương mại. Cụ thể, ACB giảm 0,2% lãi suất đối với kỳ hạn dài từ 15 tháng trở lên.
Theo đó, so với mức lãi suất trước đó, các kỳ hạn từ 15 tháng đến 36 tháng được điều chỉnh giảm với kỳ lĩnh lãi cuối kỳ, như sau: kỳ hạn 15 tháng từ mức 7,6%/năm giảm còn 7,4%/năm; kỳ hạn 18 tháng, 24 tháng, 36 tháng đều có mức lãi suất 7,8%/năm giảm còn 7,6%/năm.
Một số ngân hàng khác cũng tham gia giảm lãi suất đầu vào gần đây như Ngân hàng Thương mại cổ phần Nam Á (Nam A Bank), Ngân hàng Thương mại cổ phần Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank), Ngân hàng Thương mại cổ phần Kỹ thương (Techcombank), Ngân hàng Thương mại cổ phần Xuất nhập khẩu Việt Nam (Eximbank), Vietcombank…
Ông Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính-tiền tệ quốc gia cho biết hiện thanh khoản các ngân hàng tương đối tốt nên lãi suất liên ngân hàng giảm trong vài tuần vừa qua, tức là nhu cầu vay mượn lẫn nhau của các ngân hàng giảm đi so với trước đây. Chính vì thế lãi suất liên ngân hàng giảm.
“Chúng tôi dự báo từ nay đến cuối năm có thể lên một chút nhưng cơ bản là ổn định,” ông Lực nhấn mạnh.
Đại diện một ngân hàng thương mại cho rằng việc điều chỉnh giảm lãi suất huy động nhằm góp phần vào công tác điều tiết, ổn định lãi suất trên thị trường trong những tháng cuối năm của Ngân hàng Nhà nước, từ đó hỗ trợ, tạo tiền đề góp phần kéo giảm lãi suất cho vay trong thời gian sắp tới.
Mặc dù vậy, các chuyên gia của Công ty chứng khoán Bảo Việt (BVSC) nhận định việc các ngân hàng đồng loạt hạ lãi suất huy động trong thời điểm này được hỗ trợ rất lớn bởi yếu tố thanh khoản dồi dào. Tuy nhiên, lộ trình thực hiện Thông tư 41 về tỷ lệ an toàn vốn đang đến gần (đầu năm 2020) có thể khiến 20 ngân hàng chưa đáp ứng được hệ số CAR (tỷ lệ an toàn vốn) khó có khả năng cắt giảm mạnh lãi suất huy động, đặc biệt tại các kỳ hạn trung và dài hạn.
