Dù vẫn sẽ có người thua lỗ, nhưng từ các số liệu thống kê, khả năng “bắt đáy” và “chốt đỉnh” đang cải thiện.
F0 đã… lớn
Giữa một rừng những hội nhóm thảo luận trên các nền tảng mạng xã hội khác nhau, phần lớn có một “đại ca cầm đầu” dẫn dắt, lại thường là môi giới hay một “ông thầy” nào đó chưa bao giờ thấy mặt, nhưng bên cạnh cũng có những hội nhóm “rất gà” lại đem đến một không khí mới.
Điểm thú vị của yêu cầu nhóm “rất gà” này là mọi thành viên phải được giới thiệu mới được gia nhập, và phải biết mặt nhau qua các hoạt động offline. Cho đến tận bây giờ, việc ẩn danh của các hội nhóm, nhất là người đứng đầu, chính là rủi ro lớn nhất của các NĐT mới. Bởi cạm bẫy này đến từ con người chứ không đến từ giao dịch trên thị trường.
Thực tế mỗi khi thị trường có xu hướng mạnh lên, các hội nhóm hỗ trợ đầu tư lại mọc lên như nấm. Mô hình chung là một người tự xưng là “trợ lý” cho một “ông thầy”/chuyên gia phân tích chưa bao giờ lộ diện, lôi kéo mời gọi các NĐT mới gia nhập.
Việc phân tích rất đúng lý thuyết bao giờ cũng đi kèm với hô hào cổ phiếu, phím hàng. Đến khi cổ phiếu sụp đổ, thị trường suy giảm, các hội nhóm lặng lẽ đóng cửa, bỏ lại những thành viên “gà” bơ vơ chỉ biết tự trách mình. Đến một thời điểm nào đó, các hội nhóm lại mở mới dưới một cái tên khác và quy trình lặp lại.
Phong trào lập hội nhóm để “lùa gà” nhiều đến mức chính cơ quan quản lý thị trường phải nhiều lần lên tiếng cảnh báo. Nhu cầu tìm kiếm sự giúp đỡ của các NĐT có kinh nghiệm luôn tồn tại. Sự thiếu tự tin về kiến thức và kinh nghiệm khiến các NĐT mới rất nhanh bị thuyết phục bởi những phân tích “ngọt” tai, những bằng chứng cổ phiếu tăng giá mạnh, hay những lời cám ơn của các thành viên đang “ăn lồi mồm” trong nhóm mà không thể biết được là nick thật hay giả.
Chính vì vậy, sự thành thật trước hết đến từ việc biết mặt nhau của các thành viên là một chỗ dựa ban đầu cho niềm tin.
 |
Vị thế mua bán ròng của NĐT cá nhân (tỷ đồng) từ đầu năm 2023 đến nay khá phù hợp với diễn biến thị trường. |
Thị trường sau cú sốc suy giảm năm 2021-2022 đã bắt đầu khởi động trở lại làn sóng NĐT mới. Thống kê số lượng tài khoản đầu tư mở mới của NĐT cá nhân bắt đầu tăng mạnh trở lại từ tháng 5-2023, sau 4 tháng đầu năm xuống thấp kỷ lục.
Những NĐT mới giai đoạn 2 năm trước còn bám trụ được cũng đã trưởng thành, có thể tự đề kháng trước những lời hô hào, tự ra quyết định và tự chịu trách nhiệm. Số liệu giao dịch của khối NĐT cá nhân từ đầu năm 2023 đến nay cho thấy khá hiệu quả.
Lấy thí dụ nhóm NĐT này được ghi nhận mua ròng mạnh từ cuối tháng 3 cho tới giữa tháng 6 mới bắt đầu quay ra bán ròng. Đó là thời điểm thị trường có sóng tốt nhất năm đối với hầu hết cổ phiếu, nhất là các mã quy mô vừa và nhỏ.
Tuần từ 12-6 đến 16-6, NĐT cá nhân bán ròng hơn 3.400 tỷ đồng, cũng là giai đoạn VN Index kiểm định đỉnh cao ngắn hạn không thành công sau đó điều chỉnh.
Đến tuần 19 đến 23-6, NĐT cá nhân lại quay lại mua ròng cả ngàn tỷ đồng, cũng là lúc thị trường manh nha quay lại kiểm định đỉnh lần nữa và nhiều cổ phiếu quay lại đà tăng cao hơn. Khả năng đầu tư khá đúng nhịp thời gian gần đây là một tín hiệu rõ nhất thể hiện sự trưởng thành của NĐT.
Một thị trường… vô cảm
Lịch sử của thị trường chứng khoán đã cho thấy các chu kỳ tăng giảm dài hạn đều gắn liền với sự bùng nổ hay suy giảm của số lượng NĐT mới. Rõ nhất là hàng triệu tài khoản mới mở trong giai đoạn 2020-2022 sau đó gần như đóng băng trong 4 tháng đầu năm.
Nếu thị trường quay lại chu kỳ phục hồi và tăng trưởng những năm tới, hiện tượng bùng nổ tài khoản mới sẽ lại tái diễn, mà những tín hiệu ban đầu như số tài khoản mới trong tháng 5 vừa qua là thí dụ.
Điều đó nghĩa là thị trường sẽ luôn tồn tại một lượng không nhỏ các NĐT mới. Một chu kỳ thị trường sẽ gắn liền với chu kỳ thanh lọc và đào thải các NĐT, người thất bại sẽ ra đi với thua lỗ hoặc trắng tay, người ở lại sẽ “tốt nghiệp”.
Đối với các NĐT mới, điều thiếu nhất là kinh nghiệm, vì kiến thức còn có thể đọc sách vở, nhưng kinh nghiệm phải thực trải qua mới đúc rút được. Thí dụ đơn giản nhất là việc khống chế cảm xúc về lòng tham và nỗi sợ hãi đã có hàng ngàn đầu sách viết rất cụ thể, nhưng rất ít người có thể thực hành tốt.
Bản chất của thị trường chứng khoán là vô cảm, thậm chí là tàn bạo, khi nỗi đau thua lỗ của người này có thể là niềm vui chiến thắng của người khác. Thậm chí giới đầu tư chuyên nghiệp còn có lời khuyên rằng “đừng chia sẻ khó khăn của bạn trên thị trường chứng khoán, vì 10 người thì 8 người không quan tâm, 2 người còn lại cố tìm cách trục lợi từ nó”!
Có một thực tế là các hội nhóm - dù “thành thật” hay “lùa gà”, thì cũng chỉ là một “ổ gà” trên con đường tự đào tạo của NĐT. Đến một thời điểm trưởng thành, hầu hết các NĐT F0 sẽ chuyên nghiệp và dửng dưng với các hội nhóm, diễn đàn, hoặc chỉ tham gia để “bắt mạch” cảm xúc, suy nghĩ của đám đông và tìm cách kiếm lời từ nó, hơn là để chia sẻ.
Đến một thời điểm trưởng thành, hầu hết các NĐT F0 sẽ chuyên nghiệp và dửng dưng với các hội nhóm, diễn đàn, nếu tham gia chỉ để “bắt mạch” cảm xúc, suy nghĩ của đám đông và tìm cách kiếm lời từ nó, hơn là để chia sẻ.
