Năm 2022 phân cực
Bất chấp những biến động kinh tế và chính trị toàn cầu, Việt Nam đã trở thành ngọn hải đăng trong khu vực APAC và được hưởng lợi từ sự chuyển dịch trong chuỗi cung ứng sản xuất toàn cầu, nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài mạnh mẽ và các biện pháp chủ động từ chính quyền Việt Nam. Có lẽ bây giờ nước này cần được các nhà đầu tư xem xét kỹ hơn.
Trong những năm gần đây, Việt Nam được hưởng lợi từ việc dịch chuyển chuỗi cung ứng, đầu tư trực tiếp nước ngoài mạnh mẽ và ổn định chính trị. Việt Nam chứng kiến đà tăng trưởng mạnh mẽ khoảng 8% kể từ đại dịch toàn cầu, tốc độ hàng năm nhanh nhất kể từ năm 1997, được thúc đẩy bởi sự gia tăng cả nhu cầu trong nước và xuất khẩu sản xuất.
Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) dự báo Việt Nam sẽ tăng trưởng GDP ở mức 5,8% vào năm 2023 và 6,9% vào năm 2024, vượt trội so với một số nền kinh tế khác trong khu vực ASEAN.
Những mặt tích cực này không được phản ánh trong diễn biến thị trường chứng khoán Việt Nam năm 2022. Chỉ số FTSE Frontier Vietnam Index, theo dõi các công ty vốn hóa lớn, vừa và nhỏ niêm yết tại Việt Nam, đã giảm 47,1% tính theo USD trong cả năm.
Sự phân cực này được cho là do cuộc khủng hoảng giá nhiên liệu gây ra bởi cuộc xung đột Nga-Ukraine kéo dài, cũng như việc thắt chặt lãi suất do lạm phát gia tăng. Ngoài ra, hoạt động trấn áp tham nhũng trong nước của Việt Nam và bắt giữ một số lãnh đạo công ty cấp cao đã ảnh hưởng đến tâm lý nhà đầu tư. Lãi suất cao hơn và cuộc khủng hoảng nợ trên thị trường bất động sản đã làm trầm trọng thêm sự tăng trưởng âm này.
Quỹ đạo đi lên vào năm 2023
Trước tình hình bất ổn trong năm 2022, chính phủ Việt Nam đã triển khai một loạt sáng kiến nhằm thúc đẩy nền kinh tế bao gồm cắt giảm thuế, nới lỏng chính sách tiền tệ và các biện pháp hành chính nhằm giảm thiểu tình trạng khó khăn trên thị trường bất động sản.
Thị trường Việt Nam đang trên đà hồi phục vào năm 2023. Theo Tổng cục Thống kê Việt Nam, GDP quý II năm 2023 là 4,14%, tăng so với năm trước, cũng vượt mức tăng trưởng 3,28% của quý I.
Trong nửa đầu năm, bất chấp biến động của thị trường tài chính toàn cầu, tỷ giá tại Việt Nam vẫn ổn định nhờ dự trữ ngoại hối dồi dào, cán cân thương mại thặng dư, dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) giải ngân, sự phục hồi của ngành du lịch và sự suy yếu của đồng đô la Mỹ.
Từ đầu năm đến nay, Chỉ số FTSE Vietnam 30 - chỉ số bao gồm 30 công ty lớn nhất niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh (HOSE) - ghi nhận mức lợi nhuận dương 12% tính theo USD, đây là mức phục hồi mạnh mẽ khi so với các chỉ số FTSE APAC (3,3%), FTSE Emerging (3,9%), FTSE China A (-3,5%) và FTSE ASEAN Extended (-1,1%).
Việt Nam cũng đang thu hút được nhiều sự chú ý hơn từ các nhà đầu tư toàn cầu. Khi so sánh với các công ty cùng ngành ở thị trường mới nổi, CP doanh nghiệp ở Việt Nam đã mang lại rủi ro/lợi nhuận tương đối, dài hạn, mạnh mẽ so với các cổ phiếu ở thị trường mới nổi khác, cũng như rộng hơn là cổ phiếu toàn cầu.
Chứng khoán Việt Nam đã ghi nhận tổng lợi nhuận tích lũy trong 10 năm tính bằng USD là 107,8%, trong khi các thị trường mới nổi khác như thị trường cổ phiếu Trung Quốc A và thị trường ASEAN mở rộng, mang lại lợi nhuận khiêm tốn hơn lần lượt là 43,7%, 70,9% và 12,6%.
Trong suốt giai đoạn tăng trưởng này, thị trường Việt Nam cũng có mối tương quan thấp với các thị trường này, khiến Việt Nam trở thành một thị trường đa dạng hóa hấp dẫn.
Chỉ số FTSE Vietnam 30, tương tự như thị trường Việt Nam, cũng tập trung nhiều hơn vào Bất động sản, Tài chính, Hàng tiêu dùng thiết yếu và Công nghiệp, với tỷ trọng tổng hợp là 86,4%, tính đến ngày 30-6.
Tài chính và Công nghiệp là những ngành đóng góp lớn nhất đến sự tích cực của FTSE Vietnam 30 Index nửa đầu năm 2023, với tổng lợi nhuận trung bình có trọng số lần lượt là 7,3% và 6,3% tính theo USD, trong khi Hàng tiêu dùng thiết yếu kéo theo chỉ số với tổng lợi nhuận trung bình có trọng số âm là 2,5%, gây ra bởi suy thoái ngắn hạn trong xuất khẩu.
Tỷ lệ P/E trung bình 12 tháng của chỉ số FTSE Vietnam 30 duy trì ở mức 15 lần trong 10 năm qua đang hấp dẫn các nhà đầu tư, đặc biệt là các nhà đầu tư dài hạn đang tìm kiếm những doanh nghiệp có mức tăng trưởng lợi nhuận mạnh.
Nhà đầu tư nước ngoài vẫn lạc quan về thị trường chứng khoán Việt Nam. Thống kê của HoSE cho thấy 2022 ghi nhận dòng vốn ròng của nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất kể từ đầu đại dịch, đạt 23.000 tỷ đồng.
Nâng cấp thị trường chứng khoán Việt Nam
Chính phủ Việt Nam đang đẩy nhanh việc đưa hệ thống giao dịch KRX vào vận hành nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc triển khai các sản phẩm, giải pháp mới cho thị trường chứng khoán Việt Nam và đảm bảo thị trường vận hành thông suốt, liên tục và hiệu quả.
HOSE gần đây đã công bố thử nghiệm kết nối này với đợt thử nghiệm chức năng sẽ diễn ra từ tháng 6 đến tháng 8. Động thái này nhằm mục đích giải quyết tình trạng quá tải hệ thống, điều khiến các nhà đầu tư gặp khó khăn gần đây. Hệ thống sẽ chính thức đi vào hoạt động vào cuối năm 2023 sau 6 tháng chạy thử.
Việc rút ngắn thời gian thanh toán đối với chứng khoán có chu kỳ thanh toán T+2 kể từ ngày 29-8-2022 đang giúp nâng cao hiệu quả đầu tư và nâng cao tính thanh khoản của thị trường, từng bước đưa thị trường chứng khoán Việt Nam tiệm cận hơn với các chuẩn mực quốc tế.
Việt Nam hiện được phân loại là Thị trường cận biên và đã được thêm vào danh sách theo dõi của FTSE Russell vào tháng 9 năm 2018 để có thể được phân loại lại thành Thị trường mới nổi thứ cấp. FTSE Russell tiếp tục thường xuyên xem xét và theo dõi sự phát triển của Việt Nam để có thể nâng cấp phân loại.
Hệ sinh thái được xây dựng xung quanh các chỉ số của Việt Nam
Sự hợp tác giữa FTSE Russell và Sàn giao dịch Singapore (SGX) nhằm phát triển toàn diện các thị trường mới nổi, tập trung vào thị trường châu Á, cung cấp sản phẩm phái sinh đa tài sản bắt đầu vào năm 2020.
Hai hợp đồng tương lai chỉ số vốn cổ phần của Việt Nam dựa trên chỉ số FTSE Russell đã được ra mắt trên SGX vào năm 2021, giúp nhà đầu tư dễ dàng quản lý rủi ro gắn liền với chứng khoán Việt Nam. Cùng với hai quỹ ETF FTSE Vietnam 30 (tổng trị giá AUM là 867 triệu USD tính đến ngày 30-6), một hệ sinh thái đã dần phát triển để mang đến cho các nhà đầu tư quốc tế khả năng tiếp cận và phòng ngừa rủi ro hiệu quả trên thị trường Việt Nam.
So với cùng kỳ, SGX FTSE Vietnam 30 Futures đã chứng kiến khối lượng giao dịch tăng 59%, với khối lượng cao hơn và dấu hiệu quan tâm mở sẽ đạt được trong vài tháng cho đến năm 2023.
Sự thay đổi trong chuỗi cung ứng sản xuất toàn cầu sẽ diễn ra ở khu vực ASEAN, trong đó Việt Nam được kỳ vọng sẽ là một trong những nước hưởng lợi chính, hưởng lợi từ chi phí sản xuất tương đối rẻ hơn và lực lượng lao động lớn.
Trong nửa đầu năm 2023, một số tên tuổi lớn đã công bố kế hoạch tăng cường hiện diện tại Việt Nam, như nhà sản xuất màn hình BOE của Trung Quốc, nhà sản xuất chất bán dẫn Marvell Technology của Mỹ và gã khổng lồ công nghệ toàn cầu Apple.
Nhiều động lực tăng trưởng tích cực đang tạo ra những luồng gió thuận lợi và sẽ tiếp tục củng cố cho sự tăng trưởng nhanh chóng của nền kinh tế Việt Nam.
