Giới đầu tư đang thắc mắc, liệu “room” 49% cho khối ngoại của GAS là của toàn bộ gần 1,9 tỷ cổ phiếu hay chỉ là 61,25 triệu cổ phiếu được IPO?
 |
Ngay sau khi trở thành tân binh thứ 340 của HOSE, cổ phiếu GAS của Tổng công ty Khí Việt Nam - PV Gas trở thành một trong những cổ phiếu có mức vốn hóa lớn nhất thị trường mà mỗi khi thực hiện bước nhảy lớn về giá sẽ tác động mạnh tới VN-Index. Dự báo, sự chi phối này chưa dừng lại do hai yếu tố: cầu ngoại và số lượng cổ phiếu tự do chuyển nhượng hạn hẹp.
Tại sao PV Gas được niêm yết toàn bộ cổ phiếu?
Với việc niêm yết 100% vốn điều lệ, tương đương gần 1,9 tỷ cổ phần, từ ngày 21/5, cổ phiếu GAS đã trở thành trụ cột mới của VN-Index. 1,9 tỷ cổ phiếu GAS chào sàn HOSE bao gồm cổ phần do Nhà nước dự định nắm giữ, số cổ phần dự kiến bán cho NĐT chiến lược nước ngoài và 61,25 triệu cổ phiếu đã IPO. Một tuần trước khi cổ phiếu GAS chào sàn, Vietcombank cũng đã làm thủ tục niêm yết bổ sung gần 1,8 tỷ cổ phiếu VCB thuộc sở hữu nhà nước. Về bản chất, việc niêm yết bổ sung trên chỉ mang tính kỹ thuật, vì số cổ phần này chưa có nhu cầu giao dịch.
Tuy nhiên, nhìn lại quá trình trở thành hai trụ cột chính của VN-Index, chặng đường của PV Gas và Vietcombank có nhiều khác biệt. Vào giữa năm 2009, VCB niêm yết 118,5 triệu cổ phần, tương đương 9,8% cổ phần được IPO vào cuối năm 2007.
Trước Vietcombank, động thái niêm yết nhỏ giọt này đã có tiền lệ với Ngân hàng TMCP Sài Gòn Hà Nội (SHB). Sau này, nối gót Vietcombank, Vietinbank cũng chỉ niêm yết một phần vốn điều lệ, là lượng cổ phiếu đã được IPO. Với PV Gas, mặc dù chỉ đấu giá thành công 3,23% vốn điều lệ, nhưng DN này vẫn làm thủ tục niêm yết toàn bộ 100% cổ phần. Tại sao có cách hành xử khác biệt này?
Lý do chính là thủ tục pháp lý! Trước và sau khi Vietcombank niêm yết, đã xuất hiện nhiều lời bàn ra, tán vào khi việc niêm yết 9% cổ phần VCB vướng Điều 8 Nghị định 14/2007/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Chứng khoán về điều kiện niêm yết: “Tối thiểu 20% cổ phiếu có quyền biểu quyết của công ty do ít nhất 100 cổ đông nắm giữ”. Giải thích về động thái xé rào này, đại diện cơ quan quản lý đã viện dẫn rằng, cổ đông Nhà nước cũng được tính luôn trong số nhóm cổ đông sở hữu 20%!
Tuy nhiên, việc “diễn nôm” này đã không nhận được sự đồng thuận từ dư luận. Sau đó, tại Nghị định 84/2010/NĐ-CP (sửa đổi bổ sung một số của điều Nghị định 14/2007/NĐ-CP), quy định trên đã được sửa đổi thành: “Tối thiểu 20% cổ phiếu có quyền biểu quyết của công ty do ít nhất 100 cổ đông không phải là NĐT chứng khoán chuyên nghiệp và không phải là cổ đông lớn nắm giữ, trừ trường hợp DNNN chuyển đổi thành CTCP theo quy định của Thủ tướng Chính phủ”. Trường hợp PV Gas chỉ IPO 3,23% cổ phiếu nhưng niêm yết toàn bộ 100% cổ phần thuộc về ngoại lệ của quy định sửa đổi.
“Room” 49%, nhưng khối ngoại được mua bao nhiêu?
Ngoài sự khác biệt về động thái niêm yết của PV Gas so với những “ông lớn” khác như Vietcombank, Vietinbank…, sau khi trở thành tân binh của HOSE, cổ phiếu GAS còn nhận được sự quan tâm của giới đầu tư về giới hạn sở hữu của NĐT nước ngoài. Sự quan tâm này xuất phát từ hai yếu tố.
Thứ nhất, động thái niêm yết cả 96,72% số cổ phần Nhà nước đang nắm giữ không tác động trực tiếp tới nguồn cung cổ phiếu, nhưng gia tăng tỷ trọng cổ phiếu GAS trong “rổ” tính chỉ số, khiến mỗi biến động giá cổ phiếu GAS gây ảnh hưởng mạnh mẽ tới VN-Index. Ảnh hưởng này khiến gần như chắc chắn GAS lọt vào mắt xanh các NĐT tổ chức, đặc biệt là quỹ ETF.
Thứ hai, thực tế kể từ khi chào sàn, cổ phiếu GAS nhận được sự quan tâm mạnh mẽ của khối ngoại. Bốn phiên giao dịch đầu tiên, khối ngoại đã mua vào lần lượt 54%, 46,5%, 68,3% và 82,2% trong tổng cộng gần 6,5 triệu cổ phiếu được sang tên. Bảng giá của HOSE chỉ hiển thị thông số “room” của NĐT nước ngoài tại PV Gas là 49%. Nhưng liệu 49% của toàn bộ gần 1,9 tỷ cổ phiếu hay chỉ là 61,25 triệu cổ phiếu được IPO?
Theo giải thích từ Bộ phận tư vấn CTCK Bản Việt (VCSC), tại Đề án cổ phần hóa PV Gas đã được Thủ tướng phê duyệt, Nhà nước dự định nắm 75% vốn tại PV Gas, 15% còn lại dự kiến bán cho cổ đông chiến lược nước ngoài và 10% đem ra IPO. Tuy nhiên, vào thời điểm cuối năm 2010, diễn biến thị trường không thuận lợi, nên chỉ một nửa số cổ phần dự kiến được đem ra đấu giá và 64,6% số cổ phần chào bán được đặt mua.
Hiện tại, quá trình đàm phán của PV Gas với NĐT chiến lược nước ngoài vẫn tiếp tục và không loại trừ khả năng, nếu đạt được các thỏa thuận, lượng cổ phần chào bán cho NĐT nước ngoài sẽ vượt quá tỷ lệ dự kiến.
Tham vấn cơ quan quản lý, VCSC cho biết, “room” của khối ngoại tại cổ phiếu GAS là 49% gồm cả số cổ phần bán cho NĐT chiến lược. Trong số này bao gồm cả số cổ phần hiện chưa có nhu cầu chuyển nhượng, nhưng việc lưu ký mà không đưa vào giao dịch thuộc về quyết định riêng của các cổ đông, trong đó có cổ đông là Nhà nước.
Bà Trần Anh Đào, Giám đốc Phòng Quản lý và thẩm định niêm yết Sở GDCK TPHCM xác nhận với ĐTCK điều này và cho biết thêm, tỷ lệ “room” 49% của cổ phiếu GAS được tính trên vốn điều lệ của Tổng công ty. Điều này có nghĩa là khối ngoại có thể được mua tới hơn 928 triệu cổ phiếu GAS. Nếu trừ đi tỷ lệ dự kiến bán cho NĐT chiến lược (gần 285 triệu cổ phiếu), về lý thuyết, khối ngoại được phép mua trên 10 lần toàn bộ số cổ phiếu GAS được tự do chuyển nhượng hiện nay.
