Vụ việc là cú đánh mới nhất mà Chính quyền Trump nhằm vào các nhà khoa học và kỹ sư Trung Quốc.
Trong một phiên xử trực tiếp bất thường giữa đại dịch Covid-19 hôm 26/6, thẩm phán liên bang tại San Jose, California, đã tuyên bố giáo sư Hao Zhang người Trung Quốc có tội. Bị bắt năm 2015 khi bay tới Los Angeles để dự hội nghị, Zhang bị buộc tội âm mưu cùng đồng nghiệp khác từ Đại học Southern California nhằm đánh cắp và bán các bí mật của Mỹ cho Chính phủ và quân đội Trung Quốc thông qua một công ty vỏ bọc ở quần đảo Cayman Islands.
Zhang bị kết tội trong bối cảnh Mỹ đang mạnh tay chống lại các hành vi trộm cắp tài sản sở hữu trí tuệ mà người Trung Quốc tiến hành từ thời cựu Tổng thống Barack Obama và tiếp tục diễn ra dưới Chính quyền Trump. Hiện tại, nước Mỹ đang áp dụng các biện pháp giám sát nghiêm ngặt đối với các nhà khoa học Trung Quốc đang nghiên cứu ở Mỹ.
Trở lại với trường hợp của Zhang, người đàn ông này bị kết án 15 năm tù cho tội gián điệp kinh tế và 10 năm tù cho tội trộm cắp bí mật thương mại.
Phán quyết của tòa án Mỹ diễn ra trong bối cảnh mối quan hệ giữa 2 nền kinh tế lớn nhất thế giới đang ngày càng xấu đi. Bất chấp cuộc họp giữa Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo và người đồng cấp Trung Quốc ở Hawaii hồi cuối tuần trước, mối quan hệ Mỹ Trung vẫn có nhiều rạn nứt liên quan đến dịch bệnh Covid-19 cũng như tình hình ở Đặc khu hành chính Hồng Kông.
Trong tuần này, Lầu Năm Góc cũng đã công bố danh sách 20 công ty Trung Quốc mà họ cho là thuộc sở hữu hoặc nằm dưới quyền kiểm soát của quân đội Trung Quốc. Việc có tên trong danh sách này khiến các doanh nghiệp Trung Quốc nằm dưới nguy cơ bị trừng phạt.
Trở lại với trường hợp của Zhang, luật sư của vị giáo sư Trung Quốc này cho biết những gì người đàn ông này làm nhằm phục vụ công tác nghiên cứu và giảng dạy tại một trương những trường đại học uy tín bậc nhất Trung Quốc về công nghệ vô tuyến, vốn được sử dụng trong điện thoại di động. Hành động này chỉ đơn thuần nhằm mục đích khoa học chứ không phải vì lợi ích của Trung Quốc.
Tuy nhiên, luật sư của Zhang cũng thừa nhận các bằng chứng, bao gồm cả thư điện tử, có chứa dữ liệu về bí mật thương mại. Trong quá trình bào chữa, các luật sư của Zhang tập trung vào tội gián điệp, vốn được đánh giá là nghiêm trọng hơn rất nhiều so với cáo buộc trộm cắp bí mật thương mại.
Theo các công tố viên, những bí mật mà Zhang đánh cắp liên quan đến chủ sở hữu cũ của Skyworks Solutions Inc., có trụ sở tại Woburn, Massachusetts và Avago Technologies Ltd. có trụ sở tại San Jose nhưng đã được Broadcom Inc. mua lại vào năm 2015. Theo đó, công nghệ này sẽ lọc ra những tín hiệu không mong muốn trong điện thoại di động và các thiết bị khác trong bối cảnh các sản phẩm không dây đã trở nên rất phổ biến.
Zhang làm cho Skywords sau khi lấy bằng tiến sĩ về kỹ thuật điện tại Đại học Southern California năm 2006. Tại đây, Zhang gặp Wei Pang, người tiếp tục làm việc tại Avago. Theo các công tố viên, Wei là đồng phạm chính của Pang. Cả hai người này đều trở về Trung Quốc và giảng dạy tại trường Đại học Thiên Tân, một trong những trường kỹ thuật hàng đầu ở Trung Quốc.
Hiện tại, chỉ có Zhang bị xét xử. Đồng phạm của người đàn ông này đang ở Trung Quốc
