Gỡ vướng thu hồi đất công lãng phí

Bỏ hoang, cho thuê sai công năng

Tại TPHCM  có tổng cộng 320 địa chỉ nhà đất cần thu hồi, đến nay mới thu hồi được 279 địa chỉ, trong đó khối Trung ương 110 địa chỉ, khối TP 169 địa chỉ. Hiện TP tiếp tục triển khai thu hồi 41 địa chỉ nhà đất, gồm khối Trung ương quản lý 13 địa chỉ, khối TP quản lý 28 địa chỉ.

Nguyên nhân thu hồi chậm được cho do các đơn vị sử dụng không đúng mục đích, không đúng công năng như cho thuê một phần hoặc toàn bộ nhà đất, bị chiếm dụng một phần diện tích, đang có khiếu nại… 

Ông Ngô Quang Vinh, Trưởng phòng Công sản, Sở Tài chính TPHCM, cho biết theo quy định đất các đơn vị Trung ương sử dụng do Cục Quản lý công sản thuộc Bộ Tài chính chủ trì kiểm tra, rà soát… TP phải phối hợp. Các quận, huyện khi phát hiện đất công do Trung ương quản lý sử dụng không đúng mục đích hoặc sai công năng phải phản ánh tới UBND TP, hoặc các sở ngành chức năng, đồng thời kiến nghị lên Cục Quản lý công sản để cơ quan này quyết định thu hồi hay cho bán đấu giá.

Tuy nhiên, hầu hết đơn vị Trung ương không muốn bị thu hồi, vì thu hồi là mất hết. Do đó, nếu được bán đấu giá sẽ theo cơ chế chia lại 7/3, hoặc quy định mới đây sau khi bán TP và đơn vị sử dụng sẽ được chia đôi.

Theo lãnh đạo Sở Tài chính, đối với các địa chỉ nhà đất do các cơ quan, tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp nhà nước thuộc Trung ương quản lý trên địa bàn TP, đã được Thủ tướng Chính phủ và Bộ Tài chính phê duyệt phương án bán nhà và chuyển nhượng quyền sử dụng đất, chuyển mục đích sử dụng đất. Số tiền thu được trên tài khoản tạm giữ của doanh nghiệp trung ương tại Kho bạc nhà nước TP 4.623 tỷ đồng. UBND TP đã ban hành quyết định phê duyệt giá và Sở Tài chính đã có thông báo hướng dẫn nộp tiền vào tài khoản tạm giữ của cơ quan, đơn vị 16.209 tỷ đồng.

Ông Cao Thanh Bình, Phó ban Kinh tế - Ngân sách HĐND TPHCM, nêu thực trạng, qua quá trình đi khảo sát thực tế tại các quận, huyện, việc kê khai đất công còn sót, nhiều nơi muốn giữ lại mặt bằng làm quỹ đất cho đơn vị nên không kê khai. Rất nhiều mặt bằng bị bỏ hoang, trong đó có những mặt bằng để trống từ những năm 1988 đến nay.

Nhiều đơn vị thuê rồi cho thuê lại sai công năng, sai mục đích, để xảy ra tình trạng xây dựng sai phép, không phép trong các khu đất đó. Các địa chỉ nhà đất Trung ương quản lý đã được các quận, huyện kiến nghị nhiều lần về việc sử dụng sai mục đích, địa phương yêu cầu thu hồi làm công trình công ích như bệnh viện, trường học, công viên... nhưng không thu hồi được.

Đáng chú ý, liên quan đến các địa chỉ nhà đất do Trung ương quản lý, thời gian qua có nhiều mặt bằng mặt tiền đường Đồng Khởi, Hàm Nghi… bán chỉ định với giá quá rẻ, gây thất thoát cho ngân sách.

Thu hồi phục vụ mục đích công cộng
Theo bà Trương Thị Ánh, Phó Chủ tịch HĐND TP, 13 mặt bằng do Trung ương quản lý có diện tích rất lớn, nhưng sử dụng không hiệu quả, cần phải thu hồi, xử lý bán đấu giá để lấy tiền đầu tư.

Bà Ánh yêu cầu Sở Tài chính đề xuất cơ chế tăng cường thống nhất quản lý một đầu mối, bởi đất công nhà xưởng cho thuê, Sở Xây dựng chỉ quản lý về xây dựng, còn giá thả nổi cho quận, huyện, gây lãng phí. Cơ quan này phải thường xuyên thực hiện công tác kiểm tra, kiểm soát cũng như hậu kiểm, nhằm quản lý chặt chẽ việc sử dụng hiệu quả tài sản nhà nước.

Trên thực tế, hiện nay có một số mặt bằng do Công ty TNHH MTV Quản lý kinh doanh nhà TP, các công ty dịch vụ công ích quận, huyện cho thuê giá cao hơn so với đơn giá Nhà nước quy định. Nhưng vấn đề đặt ra là cao hơn bao nhiêu và ai có thẩm quyền quyết định, không phải tính toán tùy tiện.

Lãnh đạo quận Thủ Đức cho biết đã tăng cường rà soát, thu hồi các khu đất công, đặc biệt những khu đất có diện tích lớn để xây dựng trường học, công viên. Theo đó, một khu đất rộng 2,2ha tại phường Bình Chiểu, trước đây từng quy hoạch làm khu dân cư nhưng sau đó quận chuyển sang xây dựng 2 trường học, một trường phổ thông và một trường tiểu học.

Một khu đất trống nằm sau lưng Nhà Văn hóa phường Bình Chiểu, quận đang đề xuất xây dựng một trường tiểu học, vì khu vực này dân nhập cư khá đông. Về công viên cây xanh, bên cạnh nhà thiếu nhi cũ có khu đất rộng 5.000m2, quận sử dụng làm công viên.

Đặc biệt, khu đất rộng 2,3ha tại phường Linh Xuân, trước đây cho Công ty Xi măng Hà Tiên thuê, sau đó hết hạn thuê, quận nhiều lần kiên trì đề xuất TP đã chấp thuận làm công viên. Hiện tại Sở Giao thông Vận tải TPHCM giao Khu Quản lý giao thông số 2 tiến hành san lấp, trồng cây xanh…